महाकाली फोहोरबारे स्थानीय तहसँग परामर्श गरिने
गोकर्ण दयाल
बैतडी, माघ १२ गते । जिल्ला प्रशासन कार्यालय बैतडीले महाकाली नदीमा विसर्जन गरिने फोहोर अन्यत्र व्यवस्थापन गर्न स्थानीय पालिकासँग पहल गर्ने भएको छ ।
बैतडीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी सुरेश पन्थीले कार्यालय प्रमुखको बैठकमा फोहोर व्यवस्थापनका विषयमा छलफल भएको र त्यसैबाट स्थानीय पालिकासँग छलफल गर्ने निर्णय भएको बताउनुभयो । उहाँले विशेष गरी महाकालीको सीमा क्षेत्रका स्थानीय तहमा भित्रिने प्लास्टिक र मदिराका सिसी व्यवस्थापनका विषयमा स्थानीय सरकारले ध्यान दिनुपर्ने बताउनुभयो ।
नपाल–भारत सीमा नदीका रूपमा रहेको महाकाली नदीमा नेपाल र भारततर्फका शौचालयका ढल, प्लास्टिकका झोला र मदिराका खाली सिसी बोतल थुप्रिन थालेपछि ‘नेपाल र भारतको डम्पिङ साइट बन्दै महाकाली’ शीर्षकमा गोरखापत्रमा समाचार प्रकाशित भएको थियो । त्यसै आधारमा जिल्ला कार्यालय बैतडीले पहल थालेको हो ।
नेपालमा प्लास्टिकका कालो झोला प्रतिबन्धित भए पनि बैतडीमा सबैभन्दा बढी भित्रिने वस्तुमा त्यही छ । स्थानीय तहमा सडक पुगेपछि मदिरा, कोकाकोला र प्लास्टिकमा पोका पारिएका तयारी खाना अझ बढी भित्रिने गरेका छन् ।
स्थानीय सरकारले त्यस्ता बहुराष्ट्रिय कम्पनीले उत्पादन गरेका त्यस्ता वस्तु निर्बाध रूपमा भित्रिन दिने गरेको तर स्थानीय कृषि उपजमा भने कर लगाएका छन् । किसानले खसीबोका र तरकारी बेच्दा निकासी कर लिने गरेको किसानको गुनासो छ ।
बैतडीको पाटन नगरपालिकाले अनारखोली सीमानाकामा ढाट राखेर खसीबोका, आलु, मह, दाल, मकै र तरकारीमा निकासीमा कर लिने गरेको छ । ८० क्विन्टल आलु बेच्दा नगरपालिकालाई आठ हजार रुपियाँ निकासी कर तिरेर बजार पु-याउनु परेको पाटन नगरपालिका–९ का किसान मोहन बिजलले बताउनुभयो । उहाँले आर्गानिक तरकारी बेच्दा नगरपालिकाले अझ बढी कर लिने गरेको बताउनुभयो ।
मदिरालगायत पत्रुखाना लिएर भित्रिने कम्पनीका गाडी गाउँगाउँ पुग्दा स्थानीय तहले न्यून शुल्क लिने तर किसानले गाउँबाट तरकारी बेच्न जाँदा ढाट तेस्र्याएर किसानको ढाड सेक्ने गरी चर्को कर लिने गरेको उहाँले गुनासो गर्नुभयो ।
१० स्थानीय तह र ८४ वडा रहेको बैतडीका स्थानीय सरकारले हरेक वडामा सडक पु-याउने अभियान नै सुरु गरेका छन् । पालिकाले आफ्नै डोजर किनेर सडक निर्माण गरेपछि गाउँमा कोकाकोला र मदिरा मात्रै भित्रिने गरेको स्थानीयवासीले बताएका छन् । कोकाकोला र मदिरा बेच्न आएका गाडी रित्तै फर्किन्छन् । स्थानीय उत्पादनमा जोड दिएर किसानमुखी कार्यक्रम ल्याएर रित्तो गाडीमा कृषि उपज दिन सक्ने गरी स्थानीय सरकारले काम गर्नुपर्ने जिल्ला समन्वय समिति बैतडीका समन्वय अधिकारी नरेन्द्रप्रसाद अवस्थीले बताउनुभयो । सडकको उद्देश्य मदिरा मात्रै भित्र्याउने नभए पनि गाउँमा सडक पुगेपछि स्थानीय वस्तु उत्पादनमा किसानलाई सहुलियत दिएर गाडीमा भित्रिने प्लास्टिकजन्य वस्तु व्यवस्थापन गर्न स्थानीय सरकारले पर्यावरणसम्बन्धी नीति बनाउनुपर्ने उहाँले बताउनुभयो । नदीमा जथाभावी फोहोर फाल्नु राम्रो विषय नभएको उहाँले बताउनुभयो ।
बैतडीको शिवनाथ गाउँपालिकामा छवटा वडा रहेको छ तर मदिराको कारोबार गर्ने ८४ वटा व्यवासायी छन् । यो प्रतिनिधिमूलक उदाहरण मात्रै हो, बैतडीका ८४ वडामध्ये हरेक एक वडामा सातदेखि १० वटासम्म मदिराका पसल छन् ।
घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालय बैतडीको तथ्याङ्कअनुसार बैतडीमा करिब पाँच हजार मदिरा पसल दर्ता छन् । चालू आव २०७९÷८० को साउनदेखि पुससम्म २३ वटा थप नयाँ मदिरा पसल दर्ता भएको कार्यालयका सूचना अधिकारी लक्ष्मणकुमार साउदले जानकारी दिनुभयो ।
स्थानीय तहमा त्यसरी भित्रिने प्लास्टिक र सिसाका बोतल व्यस्थापन नहुँदा स्थानीय खोलानाला हुँदै महाकाली नदीमा मिसिने गरेको हो । बैतडीको दशरथचन्द नगरपालिका र पाटन नगरपालिकाले त टिप्पर प्रयोग गरेरै फोहोर खोलामा फाल्ने गरेका छन् । अन्य स्थानीय तहमा प्लास्टिक र खाली सिसी जथाभावी फालिएका भेटिन्छन् ।
