सामुदायिक वनमा आगलागी बढ्दै

काठेखोला समाचारदाता 

बागलुङ, चैत १२ गते । गर्मीयाम सुरु भएसँगै बागलुङका वनजङ्गलमा आगलागी हुने क्रम बढ्दो छ । डिभिजन वन कार्यालय बागलुङका अनुसार चैत पहिलो हप्तासम्म बागलुङका तीन वनजङ्गलमा आगलागी भएको छ । बागलुङको निसीखोला गाउँपालिका–३ को देउराली सामुदायिक वनको ४६ हेक्टर, ढोरपाटन नगरपालिका–३ को मौरीभिर सामुदायिक वनको तीन हेक्टर र जैमिनी नगरपालिका–९ को जलुकेपातल सामुदायिक वनको तारेभिरमा आगलागी भएको छ । डिभिजन वन कार्यालय बागलुङका वन अधिकृत तथा सूचना अधिकारी मनकुमार छन्त्यालका अनुसार आगलागीका कारण वातावरणमा ठुलो क्षति पुगेको छ । 

सूचना अधिकारी छन्त्यालले गर्मीसँगै हावाहुरीका कारण वनमा हुने आगलागी बढेको बताउनुभयो । छन्त्यालले भन्नुभयो, “बढी जसो मानवीय कारणले नै डढेलोका घटना हुने गरेका छन् । गर्मीयाममा हावाहुरी र गर्मीका कारण वनमा हुने आगलागी बढिरहेको छ ।”

बर्सेनि डढेलोका कारण वन क्षेत्रमा ठुलो नोक्सानी हुनुका साथै वन्यजन्तु र पन्छी मर्ने गरेको र वासस्थान नष्ट हुने गरेको छन्त्यालले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “बर्सेनि डढेलोका कारण वन क्षेत्रमा ठुलो नोक्सानी हुने गरेको छ । डढेलोले वन्यजन्तु र पन्छी मर्ने तथा उनीहरूको वासस्थान नष्ट हुन्छ । डढेलोले पर्यावरणीय स्वच्छतामा पनि नकारात्मक असर पु¥याइरहेको हुन्छ ।” 

नेपालमा मुख्य गरी फागुन र चैतमा डढेलोका घटना हुने गरेका छन् । हिउँदे वर्षा नहुनु, हावाहुरीको याम, भिरालो भूबनोटजस्ता कारणले पनि डढेलो छिटो फैलने गरेको सूचना अधिकारी छन्त्यालले बताउनुभयो । उहाँले वनमा जानाजान आगो लगाउने गरिएको बताउनुभयो । वन व्यवस्थापनलाई चुस्त बनाउन सके डढेलोका घटना नियन्त्रण गर्न सकिने उहाँको भनाइ छ । “समयमै घाँसदाउरा, स्याउला, सोत्तर वनबाट निकाल्न सके डढेलो लाग्न पाउँदैन,” उहाँले भन्नुभयो, “डढेलो नियन्त्रणका लागि तिनै तहका सरकारले प्रभावकारी उपाय अवलम्बन गर्न जरुरी छ । समुदायस्तरमा डढेलोसम्बन्धी सचेतना जगाउनु पर्छ ।” 

जङ्गलमा आगो लगायो भने वर्षासँगै खरानी बगेर खेतबारीमा आउने र त्यसले माटो मलिलो हुने र खेतीपाती फस्टाउने सोँचले पनि आगजनीका घटना हुने गरेका छन् । वनजङ्गलमा हुने आगलागी नियन्त्रणका लागि डिभिजन वन कार्यालयले समुदायस्तरमा सचेतना कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको सूचना अधिकारी छन्त्यालले बताउनुभयो । उहाँले वनमा आगलागी हुँदा वन कार्यालय, समुदाय र प्रहरीको सहयोगमा नियन्त्रण गरिँदै आएको जानकारी दिनुभयो । 

आगो लगाउनेलाई कारबाही 

बागलुङ जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी नेत्रप्रसाद सुवेदीले वनजङ्गलमा आगलागी गर्नेलाई कडा कारबाही हुने बताउनुभयो । उहाँले वनजङ्गलमा आगलागी हुँदा वायु प्रदूषण बढ्नुका साथै पृथ्वीमै क्षति पुग्ने बताउँदै आगलागी गरेको प्रमाणित भएमा कडा कारबाही हुने बताउनुभयो । प्रजिअ सुवेदीले भन्नुभयो, “वनमा आगलागी गर्दा कडा कारबाही हुन्छ । कारबाही हुने थाहा नपाउँदा पछिल्लो समय आगलागी गर्नेहरू सक्रिय भएका छन् । कोहीकसैले जानाजान वनजङ्गलमा आगलागी गरेको थाहा पाएमा जिल्ला प्रहरी कार्यालय र डिभिजन वन कार्यालयमा खबर गर्नुहोस् । उहाँहरूलाई कडा कारबाही हुने छ ।” वन ऐन २०७६ दफा ५० को उपदफा ४ अनुसार डढेलो लगाएर कसुर गर्नेलाई क्षति भएको बिगो असुल गरी तीन वर्षसम्म कैद वा ६० हजार रुपियाँसम्म जरिबाना वा दुवै सजाय हुने उल्लेख छ । बागलुङमा गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा ६८ स्थानमा आगलागी हुँदा दुई हजार १७४.३ हेक्टर जमिनमा क्षति पुगेको डिभिजन वन कार्यालय बागलुङका सूचना अधिकारी छन्त्यालले बताउनुभयो ।