राधाकृष्ण डुम्रे
वालिङ (स्याङ्जा), चैत ८ गते । स्याङ्जाको गल्याङ नगरपालिका–९ साखरका हरिबहादुर माझी आँखै अगाडि घरगाउँमा भएको परिवर्तन देखेर अचम्म हुनुहुन्छ । उमेरले ७० काटिसक्नु भएका हरिबहादुर पछिल्लो केही बर्षमा देखिएको परिवर्तनले उत्साहित हुनु भएको हो ।
उहाँ भन्नुहुन्छ,“अस्तव्यस्त घरगाउँ छोटो समयमा नै अर्कै हुँदो रैछ त ।” उमेर ढल्के पछि बल्ल सुखका दिन आएको उहाँको भनाइ छ । हरिबहादुर मात्रै होइन गाउँका सबै माझी समुदाय परिवर्तन देखेर हर्षित छन् । साखरमा १८ माझी समुदायका घर रहेका छन् । केही बर्ष अगािडसम्म कुवाबाट पानी बोकेर खाएको सम्झनु हुँदै स्थानीय श्यामबहादुर माझी भन्नुहन्छ, “अहिले त गाग्री नै नचाहिने भयो, आँगनमा नै पानीको धारा आयो ।”
खानेपानीसँगै सडक निर्माण भएको छ भने माझी समुदायका बालबालिका विद्यालय जान थालेका छन् । नगरपालिका र वडा कार्यालय विशेष ध्यान दिएका कारण सबै बालबालिका विद्यालय जान थालेको गल्याङ नगरपालिकाका प्रमुख गुरुप्रसाद भट्टराईले जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “उहाँहरुको सोच परिवर्तन गर्न निक्कै प्रयास गर्नु पर्यो, अहिले भने माझी समुदायका परिवारहरु निक्कै खुसी हुनुहुन्छ ।” अब उनीहरुलाई उत्पादनमा जोड्ने पालिकाको योजना रहेको प्रमुख भट्टराईको भनाइ छ ।
केही वर्ष पहिलेसम्म यो गाउँमा खानेपानी, शिक्षा र कृषि उत्पादनमा समेत पहुँच नहुँदा यस क्षेत्रका समुदायलाई निकै समस्या रहेको थियो । पछिल्लो समय देशमा आएका परिवर्तन र स्थानीय तह अधिकार सम्पन्न भएका कारण माझी वस्तीमा परिवर्तन ल्याउन सम्भव भएको वडा नं. ९ का वडा अध्यक्ष नामदेव खनालले बताउनु भयो । माझी समुदायले सिंहदरबार आफ्नै घरमा आएको अनुभव गरेको उहाँको भनाइ छ ।
पालिका र प्रदेश सरकारको १० लाख रुपियाँको योजनामा खानेपानीको धारा घरघरमा पुगेको छ । कृषि उत्पादनमा जोड दिन आवश्यक सहयोग गरिएको वडा अध्यक्ष खनालले बताउनु भयो । केही पहिलेसम्म माछा मार्ने र मजदुरी गर्ने उक्त समुदाय अहिले भने कृषि उत्पादनमा सक्रिय भएको उहाँको भनाइ छ ।
माछा मार्ने र डुङ्गा चलाएर जीविकोपार्जन गर्ने पुख्र्यौली पेशा विस्थापित भएपछि अहिले माझी समुदायका केही युवा वैदेशिक रोजगारीमा गएका छन् । स्थानीय तहले माछा मार्ने जाल तथा आवश्यक सामग्रीसमेत उपलब्ध गराइएको नगरपालिकाले जनाएको छ । पुख्र्यौली पेशामा रमाउन चाहनेलाई त्यसमा निरन्तरता दिन लागि परेको पालिकाको भनाइ छ ।
चारैतिर कालीगण्डकीले घेरिएको गाउँमा वर्षौंदेखि सास्ती पाएका माझी समुदायलाई नमूना बस्तीमा रुपान्तरण गर्न सरकारी क्षेत्रबाट भएको सुधारले पछिल्लो समय यहाँका नागरिक साँच्चिकै सिंहदरबार गाउँमा आएको अनुभूति गर्न पाएका हुन् । स्थानीय सूर्य माझीले सबैको प्रयासले गाउँमा परिवर्तन आएको छ ।
जम्मा १८ घर रहेको माझी गाउँका १९ बालबालिका विद्यालय जान बञ्चित थिए । स्थानीय तहको निरन्तरको प्रयास र सहयोगका कारण सबै विद्यार्थी विद्यालय जान थालेको नगरपालिकाले जनाएको छ ।
स्थानीय तहले लालपुर्जाविहीन भएका माझीलाई लालपुर्जा दिने र आवाससमेत नभएका परिवारलाई आवास निर्माण गर्ने काम अगाडि बढाएको वडा अध्यक्ष खनालले बताउनुभयो ।
