बैतडी समाचारदाता
बैतडी, साउन ७ गते । खरीरोग र बाँझोपनका कारण स्थानीय जातको गड्डी भैँसी लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ । बाँझो भैँसी मासु प्रयोजनका लागि पहाडबाट तराई लैजाने क्रम बढेपछि भैँसीको सङ्ख्या घट्दै गएको हो ।
पशु सेवा विज्ञ केन्द्रका अनुसार आर्थिक वर्ष २०६९/७० मा जिल्लामा ५८ हजार ३७० भैँसी थिए । स्थानीय तहको पुनर्संरचनापछि सो तथ्याङ्क अद्यावधिक हुन सकेको छैन ।
भैँसी खरिदबिक्री गर्नेले वार्षिक एक हजार पाँच सयभन्दा बढी बाँझो भैँसी मासु प्रयोजनका लागि तराईतिर लैजाने गरेको तथ्याङ्क भेटिएको छ । दुधालु गड्डी भैँसीको मूल्य ८० हजारदेखि एक लाख रुपियाँसम्म भए पनि बाँझो भैँसी भने २०/३० हजारमा बिक्री हुने गरेको कृषकले बताएका हुन् ।
दुई दशकअघिसम्म यहाँको गड्डी भैँसीको घिउ नेपालका विभिन्न सहरदेखि भारतीय बजारसम्म पुग्ने गर्दथ्यो । अचेल बजारमा घिउ होइन, भैँसी नै पु-याउन थालिएको पशु सेवा विज्ञ केन्द्र पाटनका अधिकृत श्याम खड्काले बताउनुभयो ।
भैँसी तस्करी रोक्न कार्यालयसँग कुनै संयन्त्र नभएको उहाँले बताउनुभयो । “पशु सेवा विज्ञ केन्द्रमा तीन जना कर्मचारी छौँ,” उहाँले भन्नुभयो, “अनियन्त्रित तस्करी भएको देख्दा दुःख लागेको छ । स्थानीय तहले गाउँबाट हुने भैँसी तस्करी रोक्नु पर्छ ।”
सो केन्द्रका प्रमुख डा. विशाल पाठकले खरी रोग र बाँझोपनका कारण स्थानीय जातको भैँसी लोप हुँदै गएको बताउनुभयो । गत वर्षमा मेलौली नगरपालिका–२ र ३ मा खरीरोग लागेका ५० वटा भैँसीको उपचार गरिएको थियो ।
उहाँका अनुसार हाल जिल्लामा १९ हजार दुधालु भैँसी रहेका छन् । तीमध्ये अधिकांश भैँसी मुर्रा जातका छन् । निधारमा चन्द्रमा जस्तो आकारमा सेतो रौँ भएका गड्डी जातका भैँसी भने निकै कम रहेको उहाँले बताउनुभयो । गड्डी जातका भैँसीको अग्लो चुर, ठुलो कल्चौडो र लामा थुन हुन्छन् ।
शिवनाथले सुरु ग-यो उपचार
खरीरोग र बाँझोपनका कारण स्थानीय गड्डी जातका भैँसी लोप हुने अवस्था आएपछि शिवनाथ गाउँपालिकाले खरीरोग नियन्त्रण र बाँझोपनको उपचार गर्न थालेको छ ।
गाउँपालिकाले आव २०८०/८१ मा खरीरोग लागेका एक सय वटा भैँसीको औषधोपचार र बाँझोपन देखिएका ५० भैँसीको उपचार गरेको गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत नरेन्द्रसिंह महताले बताउनुभयो ।
भैँसीमा बाँझोपन देखिएपछि किसानले मासु प्रयोजनका लागि तराईतिर बेच्ने व्रmम बढेपछि मिनरल ब्लकलगायत अन्य औषधीमार्फत बाँझोपनको उपचार थालिएको उहाँले बताउनुभयो ।
गाउँपालिकाले पशु विकास कार्यक्रम अन्तर्गत भैँसीको गोठ सुधार र तथ्याङ्क सङ्कलन सुरु गरेको गाउँपालिकाका अध्यक्ष कर्ण साउदले जानकारी दिनुभयो । यो वर्षदेखि भैँसीलगायत पालिकाभरिका पशुको गणना सुरु भएको छ ।
