मोबाइलको प्रयोग : ‘असर कस्तो छ त ?’
२१औँ शताब्दीको डिजिटल प्रविधिको युग हो । हामी यही युगमा छौँ । सानादेखि ठूलासम्मको एउटै समस्या– मोबाइलको जथाभावी प्रयोग । हुनत डिजिटलको प्रयोगले मानव जीवनशैलीलाई सरल त बनाएको छ । हातमा भएको मोबाइलबाट विश्वका हरेक गतिविधि जान्न, बुझ्न र थाहा पाउन सकिने भएको छ । यो मोबाइल फोन सन् १९७३ मा नै आएको हो । यसको आविष्कार अमेरिकाका महान् इन्जिनयर डा. मर्टिन कुपरले गरेका हुन् । नेपालमा भने २०५६ सालपछि मात्र प्रयोगमा आएको हो ।
परेवा र सानो बाबु
बाल साहित्य लेखनमा कलम चलाउँदै आउनुभएका कवि तथा कथाकार सनतकुमार आचार्यको ‘परेवा र सानो बाबु’ बालकथा सङ्ग्रह दोस्रो संस्करण प्रकाशनमा आएको छ । बालसाहित्यको क्षेत्रमा प्रतिभाशाली स्रष्टा आचार्यको यो कथा सङ्ग्रह अङ्ग्रेजीमा पनि अनुवाद भएर प्रकाशित भएका छन् । उनीद्वारा लेखिएका ‘परेवा र सानो बाबु’ कथा सङ्ग्रहभित्र भाइको ज्ञान, बुद्धिमान कुखुरो, भँगेरा र कुकुरलगायत विभिन्न शीर्षकका १० बालकथा सङ्ग्रहहित छन् । पुस्तकको नाम राखिएको ‘परे
योग गर्ने राम्रो बानी
हामी सबैका लागि योगको धेरै महत्त्व छ । हरेक दिन बिहान योगका विभिन्न अभ्यास गर्ने बानी गर्ने हो भने हामी सानै उमेरदेखि स्वस्थ बन्न सक्छौँ । हामी साना बालबालिकाका लागि पनि धेरै कुरा गर्न सकिने रहेछ । योगका धेरै प्रकार रहेछन् । बालबालिकाका लागि गर्ने योगले बढ्ने उमेरमा विभिन्न फाइदा हुने रहेछ ।
मेरो देश (बालगीत)
मेरो देश नेपाल हो संस्कृतिको धनी प्रकृति र सम्पदाले भरिपूर्ण छ नि । सारङ्गी र मुुर्चुङ्गाको कति राम्रो धुन
किन मनाउछौँ पृथ्वी जयन्ती
बहिनी तथा भाइहरू, तपाईंहरूले राष्ट्रनिर्माता पृथ्वीनारायण शाहको तस्बिरमा एउटा औंलो ठड्याएको देख्नुभएको होला । यो औँलोले एउटा भन्ने सन्देश दिएको छ । एउटा भनेको एउटा देश भनेको हो । नेपाल पहिला धेरै साना राज्यमा बाँडिएको थियो । यसरी एउटै देश धेरै राज्यमा बाँडिएकाले नेपाल कमजोर भयो । नेपाललाई बाहिरियाले आक्रमण गर्ने खतरा बढ्यो । यस्तो अवस्था देखेपछि बडामहाराजाधिराज पृथ्वीनारायण शाहले नेपालभित्रका ससाना राज्यहरूलाई एकीकरण गरेर एउटै ठूलो देश बनाउने अठोट गर्नुभयो । उहाँले सुरु गर्नुभएको एकीकरण पहललाई उहाँपछिका विभिन्न पुस्ता र व्यक्तिले पनि साथ दिनुभयो ।
अब्बल जिज्ञासु तन्वी
तन्वी– निकै जिज्ञासु स्वभावको छिन् । हरेक कुरामा उनी आफूलाई आत्मविश्वासका साथ प्रस्तुत गर्छिन् । हालै सम्पन्न मिस एल.आर.आई आइडर २०२२ को प्रतिस्पर्धामा पनि उनले आफ्नो यस्तै क्षमता प्रस्तुत गरिन् । जसले उनलाई उपाधि विजेता बनायो । उपाधिसँगै उनले ‘मस्ट ट्यालेन्ड’ उपाधि पनि हात पारिन् । कलङ्कीस्थित एल.आर.आई स्कुलमा कक्षा ६ मा अध्ययनरत तन्वी फुलारा विद्यालयको प्रतिभाशाली विद्यार्थी हुन्
योःमरी (कविता)
माघको दिनमा घमाइलो घाममा मामा घरमा जाने हो योःमरी पो खाने हो ।
सरस्वती वन्दना
हाँसमा बसी लिएकी हुन्छिन् पुस्तक साथमा मधुर ध्वनि निकाल्ने वीणा छ अर्काे हातमा । वस्त्र छ सेतो पद्मासनमा चिटिक्क खुलेकी ज्ञानको रश्मि छरेर आफैँ विद्यामा झुलेकी ।।
मौलिक परिकार फरक–फरक स्वाद
भाइबहिनीहरू हो नमस्कार ! म तपाईंहरूसँग परिचित हुन चाहन्छु । तपाईंहरूले मलाई देख्नुभएको छ ? चिन्नुभएको छ ? मेरो नाम कतै सुन्नुभएको छ ? मलाई चिन्नु हुने र नहुने सबैको नजिक हुन चाहन्छु । म मौलिक परिकार हुँ । योःमरी हुँ । ढिक्री हुँ । बगिया हुँ । भक्का हुँ । म चामलको पिठोबाट बनेको हुन्छु र पानीको बाफले पाकेको हुन्छु
माघमा घिउ–चाकु
हामीले विभिन्न चाड/पर्वहरू बडो हर्सोल्लासका साथ मनाउँदै आएका छौँ । त्यसमध्ये माघे सङ्क्रान्ति पनि रमाइलो र मीठो खाने पर्वका रूपमा मनाउँदै आएका छौं । प्रत्येक वर्ष माघ १ गतेदेखि सूर्य धनु राशिबाट मकर राशिमा प्रवेश गर्ने गर्छ । यसै अवसरलाई माघे सङ्क्रान्ति वा माघीका रूपमा मनाउने चलन छ । सङ्क्रान्तिको अर्थ एक स्थानबाट अर्को स्थानमा सर्नु पनि हो । माघे सङ्क्रान्तिलाई तिलुवा सङ्क्रान्ति पनि भनिन्छ । उत्तरायणका समयमा दिनहरू लामा र रातहरू छोटा हुन्छन् । यो दिन आफन्तसँग मीठा फल, कन्दमूल खाएर मनाउने गरिन्छ ।
कथा सङ्घर्षको
विद्यालयमा हामी सबैको काम पढ्ने हो । अनुशासित बन्ने हो । सबैको बानी व्यवहार , आचारण र स्वभाव एउटै हँुदैन । प्रदिना नाम गरेको मेरो साथी भने केही फरक खालकी थिइन् । कसैको कापी, कसैको कलम केही न केही चोरी हाल्ने बानी थियो । एकदिन साथीको किताब हरायो । सबैले उनैलाई शङ्का गरे । नभन्दै हेडसरकोमा लगियो । हेरडस
मानवताको नाता
हेर्दा पनि कति राम्रो कमिलाको ताँती कमिलाझैँ मिल्नुपर्छ हामी साथी साथी आँधी, हुरी, असिनाको मान्नुपर्छ डर बेइमान र फटाइँबाट हुनुपर्छ पर
चितवन भ्रमण (कथा)
हामी ५ कक्षामा पढ्थ्यौंँ । रोसी मिसले नेपाली पढाउनु हुन्थ्यो । एक दिन पढाइ सकेपछि उहाँले शैक्षिक भ्रमण जाने कुरा गर्नुभयो । ‘स्कुलले कक्षा ५ का विद्यार्थीलाई शैक्षिक भ्रमणमा लैजाने भएको छ । तिमीहरू तयार छौ ?’ मिसले सोध्नुभयो । ‘कहाँ जाने मिस ?’ एकैचोटि धेरै जनाले सोधे । ‘तिमीहरू नै भन कहाँ जाने । यसपालि तिमीहरूले जहाँ जाने भन्छौ त्यहीँ लाने । लौ भन त कहाँ जाने ?’ “मिस पाल्पा जाने,” जुरुक्क उठेर
आत्मविश्वास बढाउने कला स्टेजमा कसरी बोल्ने ?
भाइबहिनीलाई कसरी धेरै मानिसका अगाडि बोल्न सकिएला भन्ने कौतुहलता हुन सक्छ । कतिपय बालबालिका दुई चार जना व्यक्ति देख्नासाथ अगाडि बोल्न परे डराउने र आएका कुरा पनि बिर्सेर हडबडाउने समस्या हुन सक्छ । अरू बेला मजाले बोल्न सक्ने तर मान्छेको अगाडि भने बोल्न डर लाग्नु धेरै बालबालिका तथा ठूला मान्छेहरूको पनि समस्या हो । बालबालिकाले कसरी आत्मविश्वास बढाएर धेरै मान्छेको अगाडि तथा स्टेजमा बोल्ने त ?
विवेकको सफलता (कथा)
मानपुर गाउँमा विभिन्न जातजाति, भाषाभाषी, धर्मका मानिसहरू बसोबास गर्थे । त्यही गाउँमा सानो घर भएको किसानको परिवार पनि बस्थ्यो । उनीहरू निकै गरिब थियो । त्यो परिवारलाई बिहान एक छाक खाना खाएपछि बेलुकी के खानी भनेर सोच्नु पथ्र्यो ।