गोरखापत्र अनलाइन
मार्मिक डोट्याली आख्यान
कुनै पनि कृतिका लागि प्राञ्जल भाषा आकर्षक स्वागतद्वार हो जहाँबाट भित्र छिर्न पाठक सहजै आकर्षित हुन्छ । डोट्याली युवा लेखक लोकराज भट्टको उपन्यास ‘छाइल’को सबैभन्दा उल्लेख्य पक्ष यसको वर्णन आकर्षक, भाषा स्तरीय र अभिव्यक्ति कौशल उच्च हुनु हो । संवादमा डोट्याली भाषाको चोखो स्वाद छ तर वर्णनमा यी शब्द प्रयोग नगरेर उहाँले पाठकको मनोविज्ञानप्रति न्याय गर्नुभएको छ । शब्दको अर्थपूर्ण प्रयोगले राजधानीतिर नसुनिने डोट्याली शब्दहरू पनि अपरिचित लाग्दैनन् । शब्द चित्रणमा उहाँले सुदूरपश्चिमेली परिवेशलाई राम्ररी पक्रनुभएको छ । लोकार्पण कार्यक्रममा मानव अधिकारकर्मी मोहना अन्सारीले भन्नुभएजस्तै यो उपन्यास पढ्न थालेपछि युवा पाठक रातभरि अनिँदो बसेर पनि सकाएरै छाड्न लालायित हुन्छन् ।
हजयात्रीको भिसा आयो
यस वर्ष नेपालबाट हजयात्रामा जाने मुस्लिममा सबैभन्दा बढी बाँकेबाट हुने भएको नेपाल हज समितिले जनाएको छ ।नेपाल हज समितिका केन्द्रीय अध्यक्ष शमशेर मियाँले दिनुभएको जानकारीअनुसार यस वर्ष हजयात्राका लागि भिसा प्राप्त गर्ने मुस्लिममध्ये सबैभन्दा बढी बाँके जिल्लाका ८५ जना छन् ।
आमाका लागि नेपाल फर्कें
“जन्मभूमि नेपाल भए पनि कर्मभूमि भारत हो । यहीँ बस तिम्रो स्वरको सही उपयोग हुनेछ,” मखमली आवाज अर्थात् ‘गोल्डेन भ्वाइस’का धनी प्रेमध्वज प्रधानलाई प्रसिद्ध भारतीय सङ्गीतकार खयाम र गुरु जयदेवले नेपाल फर्कने अन्तिम समयसम्म भनिरहे । प्रेमध्वज भने मुसुक्क मुस्कुराउँदै जवाफ दिनुहुन्थ्यो, “म यहाँ सुगम सङ्गीतका विविध पक्षको अध्ययन गर्न मात्र आएको हुँ । मेरी आमा नेपालमा एक्लै हुनुहुन्छ । उहाँको हेरविचार गर्नुपर्छ ।”
राजी समुदायका तीन जनप्रतिनिधि
लोपोन्मुख राजी समुदायबाट कैलालीको स्थानीय तहमा तीन जनाको प्रतिनिधित्व भएको छ । दुई जना वडा सदस्य र एक जना कार्यपालिका सदस्य गरेर भजनी नगरपालिकामा लोपोन्मुख राजी समुदायका तीन जनाको प्रतिनिधित्व भएको हो । वैशाख ३० गते सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनबाट वडा नम्बर
‘विश्वविद्यालय राजनीतिक प्रयोगशाला होइन’
कर्णाली प्रदेश सभाका सभामुख राजबहादुर शाहीले विश्वविद्यालयलाई राजनीतिक प्रयोगशालाका रूपमा स्थापित गर्न नहुने बताउनुभएको छ । सभामुख शाहीले मध्यपश्चिम विश्वविद्यालयको १२औँ वार्षिकोत्सवमा शुक्रबार आयोजित कार्यक्रममा ‘विश्वविद्यालयलाई राजनीतिक प्रयोगशाला’ बनाउन नहुने बताउनुभएको हो । उहाँले भन्नुभयो, “विश्वविद्यालय अनुसन्धान गर्ने थलो हो, विश्वविद्यालयमा राजनीति पढ्ने पढाउने काम हुन्छ ।”
पराजयमा पनि छैन आलोचना
एसिया कपमा छनोट हुन नेपालको राष्ट्रिय फुटबल टिमले तय गरेको सबभन्दा लामो यात्रा हो– एएफपी एसियन कप–२०२३ को छनोटको तेस्रो चरण । एसिया कपमा खेल्न यो प्रतियोगिता अन्तिम बाधकका रूपमा रह्यो तर सो छनोट प्रतियोगिता खेल्न नेपालको पहिलो रोजाइको टिम कुवेतमा उपस्थित थिएन । कारण थियो, प्रशिक्षक अब्दुल्ला अल्मुताइरीसँग दस राष्ट्रिय खेलाडीको मनमुटाव ।
बुटवलमा राष्ट्रिय चिया प्रदर्शनी सुरु
स्वदेशी चियाको आन्तरिक बजार प्रवद्र्धन गर्ने लक्ष्यसहित बुटवलमा शुक्रबारदेखि दुईदिने नेपाली चियाको बृहत् राष्ट्रिय प्रदर्शनी तथा टी टेस्टिङ कार्यक्रम सुरु भएको छ । राष्ट्रिय चिया तथा कफी विकास बोर्डको आयोजनामा सुरु भएको प्रदर्शनीको लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कुलप्रसाद केसीले नेपालमै उत्पादित चिया पिउने प्रतिबद्धतापत्रमा हस्ताक्षर गर्दै उद्घाटन गर्नुभयो ।
करसोङ पदमार्गका सुनाखरी
अङ्ग्रेजीमा ‘अर्किड’ भनिने सुनगाभा अर्थात् सुनाखरी हाम्रो गाउँघरमा ढकमक्क फुल्छन् । विशेषतः पूर्वी नेपालका गाउँ–सहरका घरहरूमा सुनगाभा रोप्ने र ढकमक्क फुलाउने प्रतिस्पर्धा नै चल्छ । लामो समयसम्म नओइलाउने र ढकमक्क फुलिरहने यो फूल औषधिका रूपमा पनि प्रयोग गरिन्छ । दशकौँसम्म पनि यसको बोट सुक्दैन । गमलामा सजाइएको सुनगाभा महँगो मूल्यमा बिक्री पनि हुन्छ । सामान्य लाग्ने यो फूल जङ्गलमा प्रशस्त पाइन्छ । लेउ वा झ्याउ पलाएको जुनसुकै रुख र ढुङ्गामा उम्रिने सुनगाभालाई वनस्पतिविज्ञले दुर्लभ मानेका छन् । पूर्वी नेपालका इलाम, पाँचथर, धनकुटा मात्र होइन, सीमापारि दार्जिलिङ–सिक्किममा सुनगाभाको व्यावसायिक खेती नै गरिन्छ तर खेती गरिने र जङ्गलमा पाइने सुनगाभाको प्रजाति भने फरक हुन्छ ।
नचलाऊ चुरे, खोज खानी
सिन्धुलीको कुल वन क्षेत्रमध्ये आधाभन्दा धेरै चुरे क्षेत्रमा पर्छ । अत्यन्त कमजोर भू–बनोटका कारण चुरे क्षेत्रबाट हुने भूक्षयबाट बर्सेनि यस क्षेत्रमा सयौँ बिघा खेतीयोग्य जमिन बगरमा परिणत हुँदै आएको छ ।
मलाई जानकारी गराइएन : ओली
नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (एमाले)का अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले सन् २०१५ मा अमेरिकाको स्टेट पार्टनरसिप प्रोग्राम (एसपीपी)का लागि तत्कालीन प्रधानसेनापति राजेन्द्र क्षेत्रीले पत्र लेख्दा आफूलाई त्यसको कुनै पनि जानकारी नगराएको बताउनुभएको छ ।
हैटीलाई नेपालबाट नियाल्दा
सैनिक मुख्यालयको जनसम्पर्क निर्देशनालयबाट फोन आयो, ‘म क्याप्टेन बुद्ध थेबे । मिसन भ्रमणमा जाने पत्रकारको टोलीमा तपाईं पनि पर्नुभाछ, कृपया सक्दो छिटो पासपोर्ट सङ्कलन गराइदिनुहोस् न है ।’ मैले सोधेँ– कुन मिसन हो नि ? सायद लेबननका लागि हो कि ? ‘मिसन डेलिगेट्स’मा परिएछ भन्ने भो, खुसी लाग्यो । बरू एक दुईवटा अरू कुरा थिए, जो मिसनको ‘एक्साइटमेन्ट’ लाई ओभरटेक गर्न खोज्ने ।
मेलम्ची विपत् नदोहोरियोस्
गत वर्ष असार १ र साउन १६ गते आएको बाढीको कारण सिन्धुपाल्चोकको हेलम्बु र मेलम्ची नगरपालिकामा ठूलो धनजनको क्षति भयो । यो बाढीले कैयौँ घर, खेत, जग्गा जमिन बगायो भने बाटाघाटा, पुल पुलेसादेखि अन्य धेरै भौतिक क्षति भयो ।
नारीवादको अपरिहार्यता
फेनिजमको सुरुवात अठारौँ शताब्दीमा अमेरिका र युरोपबाट सुरु भएको हो । नारीवादले वैचारिक आन्दोलनको स्वरूप सन् १९६० देखि लियो । सन् १९२० मा बेलायत र अमेरिकामा महिलाले मतदानको अधिकार प्राप्त गरे । अमेरिका र युरोपमा नारीवादी आन्दोलनको लहर चलेको बेला नेपाल राणा शासनको उत्कर्ष खेप्दै थियो ।
‘जय नेपाल’ किन सबैको हुन सकेन ?
जहानियाँ राणा शासनबाट त्राण पाउन आफ्नो जीवन उत्सर्ग गर्ने राणाकालका चार महान् शहीदमध्ये शुक्रराज शास्त्री र दशरथ चन्दले अभि
बनेन रेल्वेस्टेसन, बन्यो ‘हब’
तत्कालीन नेकपा ९एमाले० का अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले चार वर्षअघि पर्वतको कुस्मामा रेल्वेस्टेसन बन्ने सपना बाँड्नुभयो । प्रतिनिधि सभा र प्रदेश सभाको निर्वाचनमा वाम गठबन्धनका तर्फबाट आयोजित चुनावी सभालाई सम्बोधन गर्दै उहाँले पोखराबाट म्याग्दीसम्म रेल चल्ने र बेनीसम्म रेलमा जाँदा कुस्मा रेल्वेस्टेसन भइछाड्ने दृढता व्यक्त गर्नुभएको थियो । २०७४ कात्तिक ३० गतेको उक्त भाषण गर्दै गर्दा स्थानीय बासिन्दाले ताली बजाए ।
