दुई करोड लगानीमा हाडिकोटमा पर्यटकीय पूर्वाधार निर्माण
पर्यटकीय गन्तव्यका रूपमा विकास भइरहेको जैमिनी नगरपालिका १० राङखानीको हाडिकोट टापुमा २ करोड बढी लगानीमा पर्यटकीय पूर्वाधार निर्माण गरिएको छ ।
पर्यटक आकर्षणको केन्द्र सौराहा
कलासंस्कृति तथा पर्वतीय पर्यटनका लागि नेपाल विश्वकै प्रमुख आकर्षणको केन्द्रका रूपमा स्थापित छ ।
चौथो औद्याेगिक प्रदर्शनी तथा पर्यटन महोत्सव सुरू
घरेलु उत्पादनको प्रवर्धन एवम् पर्यटन तथा जातीय परिकार प्रवर्धनका लागि चौथो औद्याेगिक प्रदर्शनी तथा पर्यटन महोत्सव २०८२ धनकुटामा सुरू भएको छ ।
रामारोशनको पर्यटन प्रवर्धन गर्न महोत्सव
मनमोहक र सुन्दर रामारोशन पर्यटकीय क्षेत्रको प्रवर्धन र विकासका लागि रामारोशन महोत्सवको तयारी थालिएको छ ।
टुर–द–खिजिदेम्बा पिके साहसिक पर्यटनको सुरुवात
काठमाडौँ, वैशाख २२ गते । काठमाडौँबाट दूरीले नजिक रहेको ओखलढुङ्गाको खिजिदेम्वामा रहेको पिके क्षेत्र रमणीय मात्र नभएर साहसिक पर्यटनका लागि उपयुक्त क्षेत्र मानिन्छ । पर्यटन व्यवसायीहरूले यस क्षेत्रको प्रवर्धनका लागि टुर द खिजिदेम्वा पिके साहसिक पर्यटन कार्यक्रमको सुरुवात गरेको छ । नयाँ वर्ष २०८२ सँगै टुर–द–खिजिदेम्बा पिके २०२५ प्रतियोगिता १ मे देखि ४ मे सम्म सफलतापूर्वक सम्पन्न भएको छ। यस ऐतिहासिक कार्यक्रमले खिजिदेम्बा र पिके–थोलेदेम्बा क्षेत्रलाई नेपालका प्रमुख साहसिक पर्यटन गन्तव्यहरूको सूचीमा उभ्याएको छ। यस कार्यक्रमले अल्ट्रा ट्रेल रेस म्याराथनको अवधारणा पुनः परिभाषित गर्दै, माउन्टेन बाइकीङ र साहसिक खेलहरूको माध्यमबाट यस क्षेत्रको पहिचानलाई नयाँ आयाम दिएको छ।खिजिदेम्बाले पाँच संस्करणसम्म अल्ट्रा ट्रेल रेस म्याराथन आयोजना गरिसकेको छ, जसले यस क्षेत्रलाई विश्वभरका साहसिक खेल प्रेमीहरूको ध्यान आकर्षित गराएको छ। यस कार्यक्रमको अनुभवले खिजिदेम्बा क्षेत्रलाई माउन्टेन बाइकिङ र साहसिक खेलका लागि पनि एक प्रमुख गन्तव्यको रूपमा स्थापित गरेको छ।साथै, केही दिन पहिले खिजिदेम्बा गाउँपालिकाले एक गल्फ प्रतियोगिता पनि आयोजना गरेको थियो, जसले क्षेत्रको विविधता र साहसिक पर्यटनका अवसरहरूलाई अझ बलियो बनाएको छ। यसले खिजिदेम्बाको पर्यटन क्षमतामा नयाँ अवसरहरूको प्रस्तुति गरेको छ र यस क्षेत्रको विशिष्टता र नयाँ पहलहरूलाई ध्यानमा राखेर यो कदम उठाइएको पर्यटन व्यवसायी एवं नेपाल पर्यटन बोर्डका पूर्व सदस्य ङावाङिमा शेर्पाले बताउनुभयो । खिजिदेम्बा पर्यटनको नयाँ दिशाटुर–द–खिजिदेम्बा पिके २०२५ को सफलता खिजिदेम्बाको पर्यटनको नयाँ युगको सुरुवात हो। यसअघि, खिजिदेम्बा अल्ट्रा ट्रेल रेस म्याराथनका लागि प्रसिद्ध थियो, जहाँ धावकहरूले उच्च हिमाली क्षेत्रमा ५० किलोमिटरभन्दा बढीको ट्रेल पार गर्थे। यस प्रतियोगिता को माध्यमबाट खिजिदेम्बाको पहिचान अब माउन्टेन बाइकिङ र साहसिक खेलका लागि पनि एक प्रमुख गन्तव्यको रूपमा स्थापित भएको छ।६७ किलोमिटर लामो ट्रेल, जो घना जङ्गल, सांस्कृतिक गाउँ र बौद्ध धरोहर स्थलहरूबाट गुज्रन्छ, यस क्षेत्रको समृद्ध सांस्कृतिक र प्राकृतिक सौन्दर्यलाई प्रस्तुत गरेको छ। खास गरी, पिके पिक (४,०६५ मिटर) मा रहेको सूर्योदय अवलोकन स्थलले सहभागीहरूलाई सगरमाथा र अन्य हिमालयन शृङ्खलाहरूको अनुपम दृश्य प्रदान गरेको थियो।अल्ट्रा ट्रेल रेस म्याराथनको कडा चुनौती र अब धावकहरूको लागि माउन्टेन बाइकिङको चुनौतीले एक नयाँ साहसिक अध्याय थपेको छ। यस प्रतिस्पर्धाले खिजिदेम्बा क्षेत्रको प्रकृति र साहसिक अवसरलाई नवीनतम पद्धतिमा प्रस्तुत गरेको छ।समुदायको सहभागिता र प्रभावयस प्रतियोगिताले स्थानीय समुदायलाई सक्रिय रूपमा समावेश गर्नमा सफलता प्राप्त गर्यो। खिजिदेम्बा गाउँपालिका र स्थानीय पर्यटन समितिले सहयोग गरेर, स्थानीय होमस्टे, गेस्ट हाउस, युवा स्वयंसेवकहरू र सांस्कृतिक प्रस्तुतिकर्ताहरूलाई एकीकृत गरी यस कार्यक्रमको सफलतामा महत्त्वपूर्ण भूमिका निभाएको थियो। स्थानीय व्यवसाय र रोजगारीमा प्रत्यक्ष योगदानले यस कार्यक्रमलाई एक दिगो र समावेशी गतिविधिका रूपमा स्थापित गर्यो।कार्यक्रम संयोजक ङावा ङीमा शेर्पा ले भन्नुभयो, “यहाँ हामी केवल एक साहसिक प्रतियोगिता मात्र आयोजना गर्दैछौं भन्ने कुरा होइन। यो हाम्रो समुदायको पहिचान, गर्व र दिगो पर्यटनको हाम्रो भविष्यको प्रतिबद्धता हो।”दिगो पर्यटन र सशक्तीकरणको प्रतिबद्धताखिजिदेम्बा गाउँपालिकाका अध्यक्ष गम्बु शेर्पाले यस कार्यक्रमको सफलता र भविष्यमा खिजिदेम्बालाई पर्यटनको दिगो गन्तव्य बनाउनका लागि थप योजनाहरू साझा गरे। उनले भने, “हाम्रो गाउँपालिकामा अपार सम्भावना छ। हामीले खिजिदेम्बालाई एक उत्कृष्ट पर्यटन गन्तव्यका रूपमा प्रस्तुत गर्न चाहन्छौं, जसले केवल हाम्रो पहिचानलाई बलियो बनाउँछ, तर स्थानीय रोजगारी र आर्थिक समृद्धिको नयाँ ढोका पनि खोल्ने छ।”उनको नेतृत्वमा, खिजिदेम्बा गाउँपालिका दिगो, पर्यावरणमैत्री र समावेशी पर्यटनको विकासमा कटिबद्ध छ। आगामी वर्षहरूमा ट्रेल संरक्षण र क्षेत्रीय विकासका लागि कदम उठाइनेछ, जसमा अल्ट्रा ट्रेल रेस म्याराथन र माउन्टेन बाइकिङ गल्फ लाई जोड दिइनेछ।खिजिदेम्बाले पछिल्लो समय गल्फ प्रतियोगिता पनि आयोजना गरी क्षेत्रको पर्यटन र खेलकुदको सम्भावनालाई थप व्यापक बनाएको छ। यसले खिजिदेम्बालाई एउटा विविध खेल गन्तव्यको रूपमा प्रस्तुत गरेको छ, जहाँ साहसिक खेलहरू, सांस्कृतिक गतिविधिहरू र खेलकुदका अवसरहरू मिलेर एक नयाँ पर्यटन मोडेलको सुरुवात भएको छ। वैश्विक सहभागिता र समृद्धिको यात्राटुर–द–खिजिदेम्बा पिके २०२५ मा ६२ जना अन्तर्राष्ट्रिय र राष्ट्रिय साइक्लिस्टहरूको सहभागिता भएको थियो, जसमा श्री किम यङ सिक, चुङ्गबुक पर्वतारोहण सङ्घका अध्यक्ष (दक्षिण कोरिया) र एक पेशेवर माउन्टेन बाइक सवार पनि सहभागी थिए। यस प्रतियोगिताले खिजिदेम्बालाई एक अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको साहसिक पर्यटन गन्तव्यको रूपमा प्रस्तुत गर्यो, जसले वैश्विक ध्यान आकर्षित गर्न सफल भएको छ।अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडीहरूको उपस्थितिले खिजिदेम्बाको पर्यटन क्षेत्रमा नवीनतम ज्ञान आदानप्रदान र सहकार्यको अवसर प्रदान गर्यो, जसले क्षेत्रीय विकास र स्थिर पर्यटनको सम्भावना थप प्रवर्धन गर्यो।टुर–द–खिजिदेम पिके २०२५ को समापन समारोहमा, खिजिदेम्बा गाउँपालिकाका अध्यक्ष गम्बु शेर्पा र प्रदेश सदस्यले प्रतिस्पर्धामा सहभागी ६२ जना विजेताहरूलाई गोल्ड मेडल र प्रमाणपत्र प्रदान गरे। यस पुरस्कार वितरण कार्यक्रमले प्रतियोगितामा भाग लिएका साइक्लिस्टहरूको कडा परिश्रम र सफलता सम्मानित गर्न एक ऐतिहासिक क्षण प्रदान गरेको थियो।यो पुरस्कार वितरण केवल विजेताहरूका लागि सम्मान मात्र थिएन, यसले स्थानीय समुदाय र साहसिक पर्यटनमा थप उत्साह र प्रेरणा थपेको छ। खिजिदेम्बाका लागि यस कार्यक्रमले पर्यटनको नयाँ युगको सुरुवात गरेको छ, जसले न केवल प्रतिबद्धता र साहसिक उत्साहीहरूको मनोबल बढाएको छ, तर स्थानीय समुदाय र युवा प्रतिभाहरूको प्रोत्साहन पनि बढाएको छ।
एसियन बुद्धिस्ट सांस्कृतिक महोत्सव सम्पन्न
काडमाडाैँ, वैशाख २२ गते । चौथो एसियन बुद्धिस्ट सांस्कृतिक महोत्सव २०२५ सम्पन्न भएको छ । लुम्बिनीमा आयोजना भएको सम्मेलन विभिन्न कार्यक्रमका साथ सम्पन्न भएको हो । महोत्सवमा बौद्ध धर्मका विभिन्न धार्मिक अनुष्ठान र प्रवचन र विभिन्न कार्यक्रमहरू आयोजना भएको थियो । तीन दिनसम्म चलेको महोत्सवमा विश्वभरका बौद्ध धर्म अनुयायीहरू, विद्वानहरू, युवाहरू र संस्कृति अनुरागीहरूको सहभागिता थियो । लुम्बिनीलाई अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध दर्शन, अध्यात्म र शान्तिको केन्द्रका रूपमा अझ सुदृढ बनाउने लक्ष्यका साथ महोत्सवको आयोजना गरिएको लुम्बिनी विकास कोषका उपाध्यक्ष ल्यारक्याल लामाले बताउनुभयो । प्रधानमन्त्री केपी ओलीको प्रमुख आतिथ्य रहेको कार्यक्रममा पर्यटन मन्त्री, प्रदेशका मुख्य मन्त्री लगायत अतिथिहरूको सहभागिता थियो । यस महोत्सवमा चीन, थाइल्यान्ड, श्रीलङ्का, क्याम्बोडिया, म्यानमार, भुटान, जापान, दक्षिण कोरिया, भारत लगायत ५० भन्दा बढी राष्ट्रका प्रतिनिधि सहभागी थिए। महोत्सव बौद्ध दर्शन र संस्कृतिको प्रवर्द्धन गरी विश्वशान्ति, सद्भाव अभिवृद्धि गर्ने उद्देश्यले सारिपुत्र फ़ाउण्डेशनको आयोजनामा नेपाल सरकार लुम्बिनी विकास कोष, चाइनिज कल्चर प्रोमोशन सोसाइटी, लुम्बिनी विश्वविद्यालय, वर्ल्ड एलायन्स फर बुद्धिस्ट कल्चरल एक्सचेन्ज लिमिटेड र वुजोउ पीस कलिग्राफी एण्ड पेन्टिङ एकेडेमी संस्थाहरुको सहकार्यमा सम्पन्न भएको हो। सारीपुत्र फ़ाउण्डेशनका अध्यक्ष भन्ते सुमंगलोका अनुसार यो महोत्सवको आयोजना सन् २०११ मा पहिलो पटक क्याम्बोडियाबाट सुरु भएको थियो र त्यसयता श्रीलङ्का, थाइल्यान्ड हुँदै यस पटक नेपालको लुम्बिनीमा चौथो संस्करण सम्पन्न भएको हो। यस आयोजनाले लुम्बिनीको मात्र नभई रामग्राम, मधुवन र विशेष गरेर तिलौराकोटको अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा उच्च तहमा प्रचार हुन सहयोग पुगेको बताउनुभयो। यसका साथै स्थानीय पर्यटन र आर्थिक विकासमा समेत टेवा पुगेको र पुर्याउने अपेक्षा गरिएको बताउनु भयो।यसै गरी उक्त महोत्सवले आध्यात्मिक एवं सांस्कृतिक प्रभाव मात्र नभई ,विश्व समुदायमा नै करुणा, सहिष्णुता र शान्तिको सन्देश दिने एउटा उदाहरणीय प्रयास भएको पनि बताउनुभयो। महोत्सवको पहिलो दिनको, साँझमा लिटिल बुद्धको परिसरमा आयोजित “महादीप प्रज्वलन कार्यक्रम” विशेष आकर्षण बनेको थियो । सारिपुत्र फाउन्डेसन र लुम्बिनी विकास कोषको सहकार्यमा आयोजित यस कार्यक्रममा ६० हजार बत्ती बालिएको थियो, जसले करुणा, शान्ति र एकताको सन्देश विश्वभर फैलाएको थियो। हजारौँ भिक्षु, भिक्षुणी, अतिथि तथा भक्तजन यस अवसरमा उपस्थित थिए।हालै म्यानमारमा गएको विनाशकारी ७.७ म्याग्निच्युडको भूकम्पका पीडितहरूप्रति श्रद्धाञ्जली र प्रार्थना पनि गरिएको थियो।
सोक्ला रक क्लाइम्बिङ प्रतियोगितामा सक्सेस लामा प्रथम
सोक्ला रक क्लाइम्विङ महोत्सव तथा प्रतियोगिता २०८२ को उपाधि सक्सेस लामाले हात पार्नुभएको छ। रक क्लाइम्विङ प्रतियोगितामा लामाले १ मिनेट १४ सेकेन्डमा ३० मिटरको रक आरोहण गरेर प्रथम भएको हो।
मुस्ताङमा चार महिनामा ५१ हजार विदेशी पर्यटक
मुस्ताङमा सन् २०२५ को चार महिना ५१ हजार ८९६ विदेशी पर्यटक भित्रिएका छन् । अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना ९एक्याप० जोमसोमका अनुसार सन् २०२५ को जनवरी १ देखि अप्रिल अन्तिमसम्म उक्त सङ्ख्यामा विदेशी पर्यटक मुस्ताङ भित्रिएका हुन् ।
आगामी दशकलाई आन्तरिक रोजगारी दशकका रूपमा मनाइने
आगामी दशकलाई आन्तरीक रोजगारी दशकका रूपमा मनाइने भएको छ । शुक्रबार सङ्घीय संसदको संयुक्त बैठकमा २०८२/८३ को नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गर्नुहुँदै राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले यस्तो जानकारी दिनुभयो ।
कर्णालीको पर्यटनमा लगानी गर्न मुख्यमन्त्री कँडेलको आग्रह
कर्णाली प्रदेशका मुख्यमन्त्री यामलाल कँडेलले कर्णालीको पर्यटन क्षेत्रमा लगानीका गर्न आग्रह गर्नुभएको छ ।
बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जमा बढे पर्यटक
कोरोना सङ्क्रमणका कारण धरासायी बन्दै गएको बर्दिया जिल्लाको पर्यटकिय क्षेत्र पछिल्लो समय भने पर्यटकको आगमन हुन थालेको छ ।
ढोरपाटनमा ११ नाउर र सात झारलको सिकार
ढोरपाटन सिकार आरक्षमा चालु आर्थिक वर्ष २०८१–८२ को दोस्रो याम (फागुन–वैशाख) मा ११ नाउर र सात झारलको सिकार भएको छ ।
सिदिङ्मा धाममा बढ्न थाले पर्यटक
ताप्लेजुङको धार्मिक पर्यटकीय क्षेत्रको रूपमा रहेको सिदिङ्मा धाममा पर्यटक बढ्न थालेका छन् ।
गौमुखी ऋषिले तपस्या गरेको आकर्षक ‘गाईथुने’
पवित्र कालीगण्डकी नदीको किनारमा अवस्थित छ गाईथुने । बागलुङको जैमिनी नगरपालिका–८ छिस्ती बेलबगरमा अवस्थित गाईथुनेप्रति मानिसका विभिन्न मान्यता र बुझाइ रहँदैआएको छ।
दोलखा ‘रक क्लाइम्बिङ महोत्सव’ हुँदै
चरिकोट, वैशाख १७ गते । दोलखालाई साहसिक पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा विकास गर्न ‘सोक्ला रक क्लाइम्बिङ महोत्सव हुने भएको छ । महोत्सवमा क्लाइम्बिङ प्रतियोगितासमेत हुने आयोजकले जनाएको छ । सोक्लाश्वरी पर्यटन विकास समाजको आयोजनामा ‘एडभेन्चर क्लाइम्बिङ हब’को रूपमा दोलखाको सोक्ला भ्यालीको प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यका साथ वैशाख २० र २१ गते महोत्सव आयोजना गर्न लागिएको हो । दोलखाको भीमेश्वर नगरपालिका २ स्थित सोक्ला भ्यालीमा आयोजना हुने यो तेस्रो संस्करणको महोत्सव रहेको पर्यटन विकास समाजले जनाएको छ । नेपाल पर्यटन बोर्ड र भीमेश्वर नगरपालिकाको आर्थिक सहयोगमा दुई दिने रक क्लाइम्बिङ महोत्सव हुन लागेको पर्यटन समाजका अध्यक्ष अर्जुन पाख्रिनले जानकारी दिनुभयो । ‘साहसिक पर्यटनको विकास गर्ने उद्देश्यले सोक्लामा रक क्लाइम्बिङ सुरु गरिएको हो’, समाजका अध्यक्ष पाख्रिनले भने, ‘सोक्ला र चक्पा क्षेत्रमा पर्ने गुम डाँडाको भीर ४२० मिटरको पहाड हो। यही प्राकृतिक चटानमा रक क्लाइम्बिङ गन्तव्यको विकास गर्न महोत्सव आयोजना गरेका छौं ।’सोक्ला र चक्पाको भीरमा आयोजना गरिने रक क्लाइम्बिङको लागि २५-२५ मिटरको दुई वटा सिङ्गल पिचको रक रुट तयार गरिएको छ । यस वर्ष रक रुट सय मिटरको उचाइमा पुर्याउने लक्ष्य रहेको पर्यटन विकास समाजले जनाएको छ । पर्यटन विकास समाजले २०७८ देखि सोक्ला भ्यालीको चरा पर्यावरण, प्रकृतिसँगै संस्कृति, पर्यटन प्रवर्द्धन, पर्यटकीय पूर्वाधार विकासमा रचनात्मक कार्यहरू गर्दै आइरहेको छ । समाजले यसअघि जापानीज नागरिकहरूको हिकारी संङ गिफ्ट कार्यक्रम, फ्रान्सको दूतावासको सहयोगमा रक क्लाइम्बिङ हाइकिङ गरेका थिए । यसपछि समाजले साहसिक गन्तव्यको रूपमा सोक्ला भ्यालीलाई प्रवर्द्धन गर्ने क्रममा रक क्लाइम्बिङ परियोजना सञ्चालन गर्दै आइरहेको छ । समाजका अध्यक्ष पाख्रिनले सोक्ला भ्यालीमा साहसिक गन्तव्यको विभिन्न सम्भावना भएको बताए । यहाँ बन्जिजम्प, जिपलाइन, साइक्लिङ, चराका प्रजाति अध्ययन केन्द्र, मरेङ खोलामा क्यानोनिङ, सिंगटीदेखि सोक्ला भ्यालीसम्म र्याफ्टिङ जस्ता सम्भावना भएको पाख्रिनको भनाइ छ । ‘भीमेश्वरको सोक्ला भ्याली सम्भावना बोकेर पनि ओझेलमा परेको पर्यटकीय साहसिक गन्तव्य हो,’ अध्यक्ष पाख्रिनले भन्नुभयो,‘तर, स्थानीय तहले यस विषयमा अध्ययन अनुसन्धान र सम्भावनाको विषयमा खोजी गर्न सकेको छैन ।’ सदरमुकाम चरिकोटबाट आठ किलोमिटर दुरीमा रहेको सोक्ला गाउँ धार्मिक एवं सांस्कृतिक रूपमा समेत महत्त्वपूर्ण छ । सोक्ला गाउँ विशेष गरी कृषि पर्यटनसँगै, पर्यापर्यटन, साहसिक पर्यटन, चरा पर्यापर्यटन, गौरीशङ्कर शृङ्खलाको दृश्य हेर्ने गन्तव्य र धार्मिक अध्ययन अनुसन्धानका लागि यो क्षेत्र प्रसिद्ध छ ।महोत्सवका लागि माउन्टेन गाइड एसोसिएसन अफ नेपालले प्राविधिक पक्षको संयोजन गरेका छन् । रक क्लाइम्बिङ उद्घाटन समारोहमा स्थानीय झाँकी, ताम्बा, झाँक्री, मारुनीसँगै पञ्चै बाजाको समेत प्रस्तुति रहनेछ । सोक्लाश्वरी पर्यटन विकास समाजले विगत पाँच वर्षदेखि सोक्ला रक क्लाइम्बिङ प्रवर्धनमुखी कार्यक्रमहरू गर्दै आइरहेको छ । रक क्लाइम्बिङ महोत्सवमा तीन सयको सहभागिता रहने अपेक्षा गरिएको छ ।
रेस्क्यूलाई उडेको हेलिले यात्रु र सामान बोकेमा कारबाही
नेपाली सेनाका बाहेक निजी कम्पनीका करिब ३० वटा बढी हेलिकप्टर नेपालका आकाशमा उड्ने गर्छन् । यी कम्पनीहरूको प्रतिस्पर्धा र कमाऊ धन्दाले गर्दा उद्धार प्रयोजनमा उडेका हेलिकप्टरहरू उड्ने र बस्ने दुवै ठाउँमा प्यासेन्जर र सामाग्रीहरू खोजी गर्ने गर्छन् । यो तितो सत्य आम सेवाग्राही र बिरामीले भोग्नु परेको भन्दै सरकारले हेलिकप्टरको प्रयोग बारे गम्भीर भएर नियमन गर्नु पर्ने जरुरी भएको लाक्पा शेर्पाको माग छ ।
लुम्बिनीको १९ वटा विद्युतीय सवारीमा धमिरा, करोडौँको सम्पत्ति प्रयोगविहीन
लुम्बिनी विकास कोषको १९ वटा अत्याधुनिक विद्युतीय सवारीसाधनमा धमिरा लागेको छ । करोडौँको सम्पत्ति दाताले पर्यटन प्रवर्द्धनका लागि भन्दै दान गरे पनि कोषका सञ्चालक र कर्मचारीको कमजोरीका कारण सवारी साधन प्रयोग विहीन भएको हो ।
पर्यटक लोभ्याउँदै बागलुङकाे झोलुङ्गे पुल
बागलुङ बजार छेवैमा रहेको संसारकै लामो दाबी गरिएको झोलुङ्गे पुलमा दैनिक सयौँ पर्यटक घुम्न आइपुग्छन् ।
एक हजार बढी आरोहीले सगरमाथा चढ्ने, ७ हजार मिटरसम्म बाटो बन्यो
काठमाडौँ, वैशाख १५ गते । संसारकै अग्लो शिखर सगरमाथा (८,८४८.८६ मिटर) हिमालको आरोहण गर्न विश्वका ५३ देशका आरोहीहरू आधार शिविरमा जम्मा भएका छन् । सगरमाथा आरोहणको मुख्य सिजन मानिने यस वैशाख र जेठ महिनामा मात्र चार सय भन्दा बढी आरोहीले सगरमाथाको आरोहण गर्ने भएको छ । पर्यटन विभागले दिएको अनुमतिको तथ्याङ्क हेर्दा आरोहण दलबाट अनुमति लिएर आरोहणमा जानेको सङ्ख्या मात्र चार सय भन्दा बढी छ भने उहाँको सहयोगी र गाइड समेत गरी करिब एक हजार जना चुचुरोमा पुग्ने भएको छ । एक आरोहीले कम्तिमा एक जना अथवा दुई जना सम्म गाइड प्रयोग गर्ने गर्छन् भने व्यवस्थापन र सहयोगीको रूपमा सरदार र शेर्पा गाइडहरू समेत चुचुरो पुग्ने भएकाले एक हजार बढी आरोहीको पाइला चुचुरोमा पुग्ने भएको आरोहण आयोजक कम्पनीहरूको भनाई छ । आरोहणदलबाट मात्र सगरमाथा आरोहण अनुमती लिने आरोही ४०२ जनापर्यटन विभागका निर्देशक लीलाधर अवस्थीले आइतबार सम्म सगरमाथा आरोहणका लागि ५३ देशका ४०२ आरोहीले अनुमति लिएका छन् । यी मध्ये ४१ आरोही समूहले छन । ७४ महिला आरोही छन् । अघिल्लो वर्षको यही सिजनमा सगरमाथा आरोहण गर्न ४१ आरोही समूहका ७५ महिला र ३३९ पुरुषसहित कूल चार सय १४ जनाले अनुमति लिएका थिए । यसवर्ष विभिन्न हिमाल आरोहणबाट वापत रु ६८ करोड ४० लाख रोयल्टी सङ्कलन भएको छ । आरोही आउनेक्रम जारी रहेकाले यो रकम अझै बढ्ने अनुमान छ ।सगरमाथा आरोहणलाई सुरक्षित, व्यवस्थित र नियमन गर्न पर्यटन विभागले सगरमाथा आधार शिविरमा फिल्ड कार्यालय स्थापना गरेको छ । सगरमाथा आरोहणको ७२ वर्षे दौरानमा प्रतिस्पर्धा, होडबाजी र कीर्तिमानका चाङ लागेका छन् । सगरमाथा आरोहण आफैँमा जोखिम र संवेदनशील भए पनि आरोहीले ज्यान नै दाउ लगाएर आरोहण गरिरहेका छन् ।सात हजार मिटरसम्म बाटो बन्याे सगरमाथामा आरोहणका लागि आधार शिविरदेखि तेस्रो शिविर सात हजार मिटरसम्म बाटो खुलिसकेको छ । सगरमाथाको चुचुरोसम्म डोरी टाँग्ने दक्ष शेर्पा टोलीले धमाधम बाटो बनाइरहेका छन् । अनुकूल मौसमको सदुपयोग गर्दै शेर्पा टोलीले तेस्रो शिविरभन्दा माथि बाटो बनाइरहेका छन् । तेस्रो शिविरसम्म बाटो बनेको र अब १० दिनपछि सगरमाथाको चुचुरोमा टोरी टाँगेर आरोहणको सुरुआत हुने बाटो बनाउने जिम्मा पाएको एटके कम्पनीले जनाएको छ ।सगरमाथा आधारशिविरमा दुई हजार भन्दा धेरैको भीडआरोही, गाइड, सरदार, शेर्पागाइड, सहयोगी, किचनका स्टाफ र बेसक्याम्प मेनेजर सहितको टोली आधारशिविरमा रहेको छ । यहाँ करिव दुई हजार भन्दा धेरै मानिसको भीड रहेको गाइड कुङगा शेर्पाले जानकारी दिनुभयो । रङ्गी चङ्गी पालले सजाइएका चिटिक्कका पालहरु र सुविधासम्पन्न सेवा समेत आधारशिविरमा उपलब्ध गराउदै कम्पनीहरुले प्रतिस्पर्धा गरेको पाइन्छ । अहिले आधारशिविर ठमेलको झल्को दिने गरी झकिझकाउ छ । आरोहीको भीडभाड र चहल पहलले बेग्लै रौनकता छाएको छ ।समुद्री सतहबाट पाँच हजार ३६४ मिटर उचाइमा रहेको आधारशिविर क्षेत्रमा ‘लाउन्ड्री’, ‘क्याफे’, ‘बार’ आदिको व्यवस्थापन गरिएको छ । पाँच सय भन्दा बढी पाल टाँगिएका छन् । एटके एक्सपीडिसन कम्पनीका प्रबन्ध निर्देशक लाक्पा शेर्पाले विभिन्न कम्पनीले आरोहीको खाना तथा बास व्यवस्थापनका लागि बनाइएका रङ्गी विरङ्गी पालका सजावटले आधारशिविर रमाइलो देखिएको बताउनुभयो ।लुक्लादेखि सगरमाथा आधार शिविरसम्म पर्वतारोही, पदयात्री र सहयोगीहरुको लामो लस्कर देखिन्छ । सगरमाथाको चुचुरोसम्म रोप फिक्सिङ डोरी टाँग्ने जिम्मेवारी एटके कम्पनीले पाएको छ । करिब ९० प्रतिशत आरोही सगरमाथा आधार शिविर पुगेको प्रबन्ध निर्देशक लाक्पा शेर्पाले जानकारी दिनुभयो ।
मुस्ताङ भ्रमण गर्ने विदेशी पर्यटक ५० प्रतिशतले बढे
मुस्ताङमा विदेशी पर्यटकको आगमन उत्साहजनक देखिएको छ । राष्ट्रिय प्रकृति सरक्षण कोष, अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना (एक्याप) जोमसोमका कार्यालयका विसं २०८० को तुलनामा २०८१ सालमा यहाँ आउने विदेशी पर्यटक करिब ५० प्रतिशतले बढेका छन् ।
‘हिमालहरूमा जीवन छैन’: राजकुमारी अलथानी
सोलुखुम्बु, वैशाख ११ गते । विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको काखमा उभिएर कतारकी राजकुमारी तथा सगरमाथा आरोही आश्मा अलथानीले हिमाली क्षेत्रमा द्रुत रूपमा भइरहेको परिवर्तनप्रति गम्भीर चिन्ता व्यक्त गर्नुभएको छ । सोलुखुम्बुको सानो तर जलवायु असरले गहिरो प्रभावमा परेको थामेमा गाउँ साथसाथै फाउन्डेसनद्वारा आयोजित हिमाली आरोही सम्मेलनलाई सम्बोधन गर्दै राजकुमारी थानीले भन्नुभयो, “सगरमाथा जस्ता हिमालहरूमा हिउँ रित्तिदै जानु केवल नेपालका लागि मात्रै होइन, सम्पूर्ण विश्व समुदायका लागि खतरा हो ।” सन् २०१९ मा पहिलो पटक नेपाल आएकी र त्यसै वर्ष सफल सगरमाथा आरोहण गरेकी राजकुमारीले यस पटकका हिमालहरूमा जीवन छैने यात्रालाई निकै भिन्न अनुभवका रूपमा लिनुभएको छ । “पहिलोपटक आएँ, त्यसबेला हिमाल उज्यालो, आकर्षक र जीवन्त लाग्यो । अहिले फर्किंदा ती हिमालहरूमा जीवन छैन जस्तो अनुभूत गरेँ । हिउँ हराउँदै गएको छ, चट्टानहरू खुला र काला देखिएका छन् । मौसम परिवर्तन भएको छ । यो सबै परिवर्तन एकदमै गम्भीर छ”, राजकुमारी अलथानीले भन्नुभयो । जलवायु परिवर्तनको प्रत्यक्ष मारमा थामे बस्तीहिमाली वातावरणमा आएको परिवर्तनको सबैभन्दा ठूलो असर थामेजस्ता बस्तीहरूले झेलिरहेका छन् । गएको वर्ष सगरमाथा क्षेत्रमा अवस्थित एक हिमताल फुट्दा आएको बाढीले थामे बस्तीमा व्यापक क्षति पु¥याएको थियो । त्यसबाट दर्जनौँ घर विस्थापित भए । विद्युत् संरचना ध्वस्त भयो । सडक सञ्जाल टुट्यो । बस्तीका बालबालिकाको शिक्षामा समेत बाधा पुग्यो । राजकुमारी थानीले यस्ता घटना जलवायु परिवर्तनको प्रत्यक्ष परिणाम भएको बताउँदै भन्नुभयो, “यस्ता हिमाली बस्तीको पुनःनिर्माणमा केवल नेपाल सरकारको प्रयास मात्रै काफी हुँदैन । यो सङ्कटसँगै लड्न सम्पूर्ण अन्तरराष्ट्रिय समुदायले हातेमालो गर्नुपर्छ ।”बाढीपहिरो, हिमताल विस्फोट, र हिउँपहिरोजस्ता विपद्बाट बच्न पूर्वसूचना प्रणाली जडान गर्नुपर्नेमा राजकुमारीको विशेष जोड थियो । “हिमाली क्षेत्रहरू संवेदनशील छन् । यहाँ यस्ता प्रणाली भए यथासमयमा सूचना प्रवाह भएर जनजीवन जोगिन सक्छ । प्रविधिको सदुपयोग जरूरी छ ।” सगरमाथाको संरक्षणमा विश्वको दायित्व राजकुमारी थानीले सगरमाथा केवल नेपालको सम्पत्ति नभई सम्पूर्ण मानवजातिको साझा धरोहर भएको उल्लेख गर्नुभयो । “हामी जस्ता आरोहीहरूले सगरमाथा चढ्दा मात्र गौरवको कुरा मान्दैनौँ, हामी त्यसको रक्षा पनि हाम्रो कर्तव्य ठान्छौँ । अब हरेक विकास योजनामा हिमालको अस्तित्वलाई पहिलो प्राथमिकतामा राख्नुपर्छ, होइन भने भोलि सगरमाथा फोटोमा मात्र सीमित हुनेछ,” उहाँले चेतावनी दिनुभयो । राजकुमारीको भनाइलाई समर्थन गर्दै सम्मेलनमा सहभागी अन्य पर्यावरणविज्ञ, आरोही र स्थानीय प्रतिनिधिहरूले हिमालय संरक्षणका लागि वैश्विक सहकार्य आवश्यक भएकामा एकमत जनाए । सम्मेलनमा नेपाल सरकार, स्थानीय निकाय, गैरसरकारी संस्था तथा विदेशी पर्वतारोहण समुदायबीच सहकार्य गर्नुपर्नेमा जोड दिइएको छ । थामेमा आयोजित सम्मेलन केवल हिमाली आरोहीहरूको जमघट मात्रै थिएन, यो जलवायु चेतना, हिमाली सङ्कट र समाधानको विमर्शको थलो बन्यो । सम्मेलनमा प्रस्तुत गरिएका तथ्याङ्कअनुसार सगरमाथा क्षेत्रको औसत तापक्रम हरेक दशकमा बढ्दै गएको छ । जसको प्रत्यक्ष असर हिमनदीमा परेको छ । राजकुमारी थानीको चेतावनी, अनुभव र भावनात्मक अपिलले सम्मेलनमा गहिरो प्रभाव पारेको थियो । उहाँको अन्तिम सन्देश थियो, “हिमाल हाम्रो शिर हो, हाम्रो आत्मा हो । यदि हिउँ हरायो भने हामीले पृथ्वीको भविष्य गुमाउँछौँ । सगरमाथा बचाउन हामी सबैको साझा दायित्व हो ।”उक्त सम्मेलनको अवसरमा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले पठाउनुभएको शुभकामना सन्देश पनि सार्वजनिक गरिएको थियो । उहाँले सम्मेलनले सगरमाथा संवादको औपचारिक तयारीमा सहयोग पुग्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । प्रधानमन्त्री ओलीले वातावरणीय सङ्कटबारे जागरुकता फैलाउन आवश्यक रहेको उल्लेख गर्नुभयो । साथसाथै फाउन्डेसनले तिनै तहका सरकारसँगको समन्वयमा मङ्गलबार थामेमा आयोजना गरेको सम्मेलनलाई नेपाल सरकारले आगामी जेठ २ गतेदेखि आयोजना हुने सगरमाथा संवादको पूर्वकार्यक्रमका रूपमा अपनत्व लिएको छ ।
मनाङमा एक वर्षमा भित्रिए ३३ हजार पर्यटक
वर्षको दुई पटक मनाङमा विदेशी पर्यटकको आगमनभन्दा बढी हुने गरेको छ । शरद् ऋतु र वसन्त ऋतु पर्यटकका लागि उत्तम मानिन्छ । वर्ष २०८१ मा ३३ हजार ६५२ पर्यटकले मनाङ भ्रमण गरेको अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजना (एक्याप) को तथ्याङ्कले देखाउँछ ।
-original-thumb.jpg)
कञ्चनजङ्गा हिमाल
इलाम, वैशाख ९ गते । इलामको माईजोगमाई गाउँपालिका–२ तुम्लिङबाट देखिएको कञ्चनजङ्गा हिमाल । आठ हजार पाँच सय ८६ मिटर उचाइमा रहेको विश्वकै तेस्रो अग्लो हिमाल हेर्न तुम्लिङ पुग्ने पर्यटकको सङ्ख्यामा वृद्धि हुँदै गएको छ । कोशी प्रदेश सरकारले फिक्कल–नयाँबजार सडक कालोपत्र गरेपछि पर्यटकलाई तुम्लिङ पुग्न सहज भएको हो । तस्बिरः रासस
खुम्बुमा एकैदिन सात सय पर्यटकको आगमन
सोलुखुम्बु, वैशाख ९ गते । विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथा क्षेत्र यतिबेला पर्यटकले भरिभराउ बनेको छ । सोमबार मात्रै करिब सात सय पर्यटक खुम्बु प्रवेश गरेका सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्जको कार्यालय नाम्चेले जनाएको छ । निकुञ्जका रेञ्जर विवेक श्रेष्ठका अनुसार सोमबार छ सय ९४ पर्यटक खुम्बु क्षेत्रमा प्रवेश गरेपछि यस क्षेत्रका होटलहरू भरिभराउ भएका हुन् । छ सय आठ विदेशी र ८६ जना नेपाली पर्यटक रहेका उहाँले जानकारी दिनुभयो । श्रेष्ठले नाम्चेको यात्रामा छ सय ५२ विदेशी र एक सय ५१ जना नेपाली रहेका बताउनुभयो । वसन्तयाममा खुम्बु क्षेत्रमा आएका पर्यटकहरूले होटलमा बास पाउन समेत मुस्किल भएको सगरमाथा आरोही तेम्बाछिरी शेर्पाले बताउनुभयो । मौसम अनुकूल भएसँगै लुक्लामा हवाई उडान बाक्लिएकाले खुम्बु आउने पर्यटकको सङ्ख्या बढेको तारा एयर लुक्लाका इन्चार्ज अमृत मगरले जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “लुक्लामा मौसम अनुकूल भएकाले जहाजको उडान पनि बढाएका छौँ । सोही कारणले आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकको आगमन बढेसँगै यहाँका होटलहरू पहिला नै ‘रिजर्भ’ हुन थालेका छन् ।” खुम्बु क्षेत्रका पर्यटन व्यवसायी पर्यटकको आगमन बढेपछि हर्षित भएका टेकिङ एजेन्सिस् एसोसिएसन अफ नेपाल९टान० का वरिष्ठ उपाध्यक्ष कर्मा शेर्पाले बताउनुभयो । कोभिडपछि सुस्त बनेको पर्यटन व्यवसाय चलायमान हुन थालेको बताउँदै स्थानीयको आयआर्जन बढ्नुका साथै रोजगारीका अवसर वृद्धि हुन थालेका उहाँले उल्लेख गर्नुभयो । उपाध्यक्ष शेर्पाका अनुसार लुक्ला, नाम्चेलगायत क्षेत्रका होटलहरू पर्यटकले भरिएका छन् । खुम्बु क्षेत्रमा आएका अधिकांश पर्यटकले सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्ज क्षेत्रको भ्रमण गर्ने गरेका उहाँको भनाइ छ । स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकले निकुञ्ज भ्रमण गरेसँगै निकुञ्जले राजस्व सङ्कलन वृद्धि भएको जनाइएको छ ।निकुञ्जको कार्यालयका अनुसार सार्क राष्ट्रका पर्यटकबाट प्रतिव्यक्ति रु एक हजार ५००, अन्य मुलुकका नागरिकबाट प्रतिव्यक्ति रु तीन हजार र नेपालीबाट रु एक सय प्रवेश शुल्क लिने गरिएको छ । उक्त राजस्वले देशको अर्थतन्त्रमा सहयोग पुर्याउँदै आएको निकुञ्जका प्रमुख संरक्षण अधिकृत सुस्मा रानाले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार अधिकांश पर्यटक काठमाडौँ र रामेछापको मन्थली विमानस्थल हुँदै लुक्ला पुग्ने गर्दछन् । त्यहाँबाट उनीहरूले नाम्चे, ट्याङबोचे, फेरुचे हुँदै सगरमाथाको आधार शिविरतर्फ यात्रा गर्ने उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
सुरक्षित पर्यटनका लागि राज्यका तर्फबाट आवश्यक पहल हुन जरूरी छ : अध्यक्ष दाहाल
नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले देशैभरि सुरक्षित पर्यटन तथा सार्वजनिक स्थानको उचित संरक्षणका लागि राज्यका तर्फबाट आवश्यक पहल हुन जरूरी रहेको बताउनुभएको छ ।
