सङ्घर्ष र सफलताको कथा
बेलायतको लिड्स विश्वविद्यालयमा प्राध्यापन गर्दै आउनुभएका अन्तर्राष्ट्रिय कानुनविद् सूर्य सुवेदीको सङ्घर्ष र सफलताका बारेमा लेखिएको पुस्तक महाविद्यावारिधिदेखि नोबेल शान्ति पुरस्कार मनोनयनसम्म सार्वजनिक भएको छ । लमजुङको विकट गाउँ खुदीदेखि अक्सफोर्डसम्मको सङ्घर्ष यात्रालाई पुस्तकमा सविस्तार उल्लेख गरिएको छ ।
प्रवासमा नेपाली साहित्य
साहित्यिक चेतको व्यक्ति जहाँ रहे पनि नेपाली मनले नेपाल र नेपालीको विषय राष्ट्रियता र संस्कृतिको विषयमा सोच्छ, लेख्न थाल्छ र बोल्न थाल्छ । अहिले लाखौँ नेपाली नेपालबाहिर फैलिएर नेपाली भाषा, संस्कृति र साहित्यमार्फत नेपाली मौलिकता विस्तार गरिरहेका छन् । कर्मभूमि बदलिए पनि मन र राष्ट्रियता बदलिँदैन । नेपाली डायस्पोराबाट सामान्य वा डायस्पोरिक चेतनासहितको साहित्य विस्तार हुँदै आएको छ । त्यसैले प्रवासी कला साहित्यलाई उपयोग गर्ने विषयले राष्ट्रिय कार्यसूची पाएको छ । प्रवासमा नेपालीको जनसङ्ख्या वृद्धिसँगै साहित्यिक गतिविधि व्यापक रूपमा बढेका छन् । यससम्बन्धी संस्थाहरू जन्मने क्रम पनि अकासिएको छ ।
स्मरणीय पञ्चकोट यात्रा
प्राकृतिक, धार्मिक तथा पर्यटकीय आकर्षणको केन्द्र रहेको बागलुङ जिल्लाको पञ्चकोटमा ‘अनन्तश्री ब्रह्माण्डीय महायज्ञ’ भइरहेको थियो र महायज्ञकै विशेष अनुष्ठानका रूपमा हुन लागेको थियो– ‘भाषा, साहित्य र संस्कृति संरक्षण सम्मेलन ।’ उक्त सम्मेलनमा सहभागी हुन काठमाडौँबाट साहित्यकारको एक टोली प्रस्थान गर्दै थियो । साहित्यिक पत्रकार सङ्घका सभापति राधेश्याम लेकाली संयोजक रहेको उक्त भ्रमण टोलीको सदस्यका रूपमा सौभाग्यवश म पनि सामेल थिएँ ।
दोलखाको बुग्देउ जात्रा
दोलखामा मनाइने रातो मत्स्येन्द्रनाथको जात्रालाई स्थानीय बासिन्दाले बुग्देउ जात्रा भन्छन् । ललितपुरमा मनाइने रातो मत्स्येन्द्रनाथको जात्रालाई काठमाडौँ उपत्यकाका बासिन्दा (नेवार समुदाय) ले बुगंद्यो जात्रा भन्ने गर्छन् । नेपालमा सबभन्दा लामो समयसम्म चल्ने जात्रामध्ये रातो मत्स्येन्द्रनाथको जात्रा पनि एक हो । रातो मत्स्येन्द्रनाथको जात्रा ललितपुर र दोलखामा मात्र मनाइन्छ । यो जात्रा कसरी नेपालमा चल्यो भन्ने सन्दर्भमा एउटा पुरानो जनश्रुति प्रचलनमा सुन्न पाइन्छ । जनश्रुति अनुसार करिब १४०० वर्षअघि नेपालका लिच्छवि राजा नरेन्द्रदेवको पालामा लामो समयसम्म वर्षा नभएर खडेरी परी हाहाकार भएको थियो । किन यस्तो भयो भनी ज्योतिषीलाई देखाउँदा गोरखनाथ बाबा भिक्षाटन गर्दै आउँदा कसैले पनि भिक्षा नदिएको हुनाले गोरखनाथ रिसाएर यहाँका सम्पूर्ण नागलाई आफ्नो वशमा पारी आफ्नो आसन बनाएर ध्यानमा बसेका रहेछन् ।
रैथाने सङ्गीतका सारथि
मौलिक गीत/सङ्गीतमा छुट्टै मिठास छ । घण्टौँ घोत्लिएर सबैलाई मन्त्रमुग्ध बनाउन खपिस हुनुहुन्छ नारदमणि हार्तम्छाली । भित्री मनमा मौलिक बाजा संरक्षणको हुटहुटी छ । कलाका सबैजसो विधामा उत्तिकै रमाएका भेटिनुहुन्छ हार्तम्छाली । सङ्गीतले भूगोल चिनाउनु पर्छ भन्नेमा उहाँ विश्वास गर्नुहुन्छ । नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति हार्तम्छाली विभिन्न प्रतिभाका धनी हुनुहुन्छ । मूर्तिकारका रूपमा पहिचान बनाउनुभएका उहाँले ललितकला क्याम्पसबाट कलामा स्नातक र त्रिविबाट समाजशास्त्रमा स्नातकोत्तर गर्नुभएको छ ।
नेपाली मौलिक संस्कृतिको प्रवर्धन
विश्वको जुनसुकै कुनामा बसेका भए पनि नेपाली आखिर नेपाली नै हुन् । तन जता पुगे पनि मन चाहिँ नेपाली नै हुन्छ । नेपालको जनसङ्ख्या झन्डै तीन करोड पुगेको तथ्याङ्क छ । त्यसमध्ये करिब एक करोड त विदेशमा रहेको अनुमान छ । धेरै जसो खाडी र मलेसियामा रोजगारीका लागि गएका छन् । युरोप, अमेरिका र अस्ट्रेलिया जस्ता विकसित मुलुकमा अध्ययन र अन्य प्रयोजनका लागि पनि धेरै नेपाली पुगेका छन् । देशको परिस्थिति वा अन्य कारणले बिदेसिए पनि नेपालीको मन चाहिँ नेपालभित्रै घुमिरहेको पाइन्छ । नेपाली मनको प्रत्यक्ष प्रभाव नेपालीका चाड वा पर्व विशेषमा अनुभूति गर्न सकिन्छ । दसैँ, तिहार होस् वा अन्य चाडपर्वमा विदेशमा रहेका नेपालीले पनि धूमधामसँग कार्यक्रम गर्ने गरेका छन् । कला, धर्म र संस्कृतिमा नेपाल
‘युट्युबकारिता’ कि ‘पत्रकारिता’
सुरुमा अनलाइन माध्यमलाई ‘माध्यम’ र त्यहाँ काम गर्नेलाई ‘पत्रकार’ भन्न नहुने बुझाइ थियो । अनलाइन माध्यमको चर्चा र प्रभाव बढिसकेको भए पनि त्यसलाई बेवास्ता गरिन्थ्यो । कतिपय अग्रज पत्रकारकै नकारात्मक धारणा थियो । छापा माध्यम (त्यसमा पनि कुनै कुनै दैनिक) मा कार्यरत अनलाइन मात्र होइन, अन्य छापा माध्यमका पत्रकारलाई समेत गन्थेनन् । राजाको निरङ्कुश शासनकालमा केही अनलाइन माध्यम नेपालमा खोल्न नमिल्ने बनाइएको थियो । अनलाइन माध्यमलाई सरकारी दस्ताबेजमा राख्न धेरै पापड पेल्नु परेको थियो । अनलाइन मिडिया एसोसिएसन, साइबर जर्नालिस्ट एसोसिएसनलगायतको दबाब र सरकारद्वारा
कोलिस्टिनको प्रयोग
पोलिमिक्सिन परिवारमा पाँच वटा जीवाणु निरोधक यौगिक पोलिमिक्सिन ए, बी, सी, डी र ई पर्दछन् । यिनीहरूमध्ये कम विषाक्तताको आधारमा पोलिमिक्सिन ‘बी र ई’ लाई जीवाणुबाट हुने कडा सङ्क्रमणको प्रतिरोधमा अन्तिम औषधीका रूपमा प्रयोग गरिन्छ । कोलिस्टिन अथवा पोलिमिक्सिन ई पोलिमिक्सिन वर्गको औषधी हो, जसले जीवाणुको कोषको बाहिरी आवरणलाई अस्थिर बनाएर जीवाणुलाई नष्ट गर्छ । कोलिस्टिन यौगिक सर्वप्रथम सन् १९४७ मा माटोको जीवाणु पेनिब्यासिलस पोलिमिक्साबाट वैज्ञानिकहरू बेनेडिक्ट र लाङलिकले पृथक् गरेका हुन् ।
गायत्री मन्त्रको अद्भुत प्रभाव
जप र चिन्तन गर्नेलाई रक्षा गर्ने मानिएकी आराध्या देवी गायत्री मन्त्रकी अधिष्ठात्री हुन् । “गायत्री छन्दमा रचित पवित्र मानिने साँझबिहान जपिने प्रसिद्ध वैदिक मन्त्र” हो भनेर नेपाली शब्दकोशले परिभाषित गरेको छ । मन्त्रलाई गुप्ती कुरो, गोप्य वार्ता, भित्री रहस्य भन्ने गरिन्छ । “देवीदेवताबाट असाधारण शक्ति प्राप्त गर्न जपिने शब्द वा वाक्य” नै मन्त्र हो भनेर शब्दकोशले परिभाषा दिएको छ । टुन्याहा, बोक्सी, भूतप्रेत, सर्प, बिच्छी आदिको विष झार्न झारफुकेले प्रयोग गर्ने, लागल हटाउन झारफुक गर्दा उच्चारण गरिने वचन नै मन्त्र हो । ‘मननात् त्रायते यस्मात्तस्मान्मन्क्त प्रर्कीर्तितः’
स्थानीय स्रोतबाटै पक्की घर : विज्ञ
नयाँ घर भन्नेबित्तिकै इँटा र सिमेन्टको बलियो हुन्छ भन्ने मान्यता मानिसमा विकास भएको छ । भूकम्प प्रभावितका लागि सरकार र अन्य दाताले बनाइदिने घर पनि त्यस्तै हुनुपर्ने धारणा आउँछ । तर त्यो स्रोत र साधनको पहुँच र आर्थिक अवस्थाले बनाउन सकिने सम्भावना जाजरकोट र पश्चिमरुकुमका सबैको रहेको छैन । त्यसैले सिमेन्टकै घरको झल्को दिने गरी बाँस र अन्य स्थानीय स्रोतसाधन प्रयोग गरी करिब साढे चार लाख रुपियाँमा नयाँ घर बनाउन सकिने बताइएको छ ।
जन्मदर्ता नहुँदा सडक बालबालिका अनागरिक
“मैले मेरो छोरा हो भनेर पहिचान दिएर हुन्थ्यो भने आफैँ संरक्षक बसेर सबैलाई नागरिकता बनाइदिन्थेँ । तर यो एक वा दुई जनाको मात्र विषयभन्दा पनि कानुन परिपालनाको विषय हो,” सांसद निर्मला देवकोटाले यसो भन्दै गर्नुहुँदा अर्को लहरको बिचमा बस्नुभएका १६ वर्षका याकुब विकले सांसद देवकोटाको मुखमा पुलुक्क हेर्नुभयो । “मलाई एक दिनकै लागि भए पनि छोरा बनाइदिएर, जन्मदर्ता दिए हुन्थ्यो,” भन्ने भाव उहाँको अनुहारले पोख्दै थियो ।
वर्तमान सरकारलाई निरन्तरता दिन एमाले तयार छ : महासचिव पोखरेल
सत्तारुढ प्रमुख घटक नेकपा (एमाले) का महासचिव शंकर पोखरेलले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेतृत्वको सरकारलाई निरन्तरता दिन एमाले तयार रहेको बताउनुभएको छ।
एक करोड २० लाख बराबरको कपडा बरामद
भन्सार राजस्व छली गरी भित्र्याएको आशङ्कामा पर्सा प्रहरीले वीरगञ्जको आदर्शनगरमा रहेका दुई गोदाममा छापामारी भण्डारण गरी राखेको एक करोड २० लाख रुपियाँ मूल्य बराबरको विभिन्न किसिमका कपडा बरामद गरेको छ ।
रुसद्वारा २३५ अस्ट्रेलियालीलाई मस्को प्रवेशमा रोक
अस्ट्रेलियाले रुसी निजी व्यक्ति र कानुनी संस्थाहरूमा प्रतिबन्ध लगाएपछि रुसको विदेश मन्त्रालयले मस्कोमा दुई सय ३५ अस्ट्रेलियालीलाई अनिश्चितकाका लागि प्रवेशमा रोक लगाएको छ ।
एक हजार पाँचसय हेक्टर जङ्गलमा डढेलोले क्षति
स्याङ्जामा यो वर्ष एक हजार ४९२ हेक्टर जङ्गलमा डढेलोले क्षति पुर्याएको छ ।
वैदेशिक रोजगारी पठाइदिन्छु भनी ठगी गर्ने दुई जना पक्राउ
वैदेशिक रोजगारीमा विभिन्न देश पठाइदिन्छु भन्दै रकम ठगी गर्ने दुई जनालाई प्रहरीले पक्राउ गरेको छ ।
नेपाललाई छ विकेटले पराजित गर्दै युएई एसिसी प्रिमियर कपको फाइनलमा
नेपाललाई ६ विकेटले पराजित गर्दै संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई) एसिसी मेन्स प्रिमियर कप टी–२० क्रिकेट प्रतियोगिताको फाइनल प्रवेश गरेको छ । युएईले ओमान र हङकङबिचको सेमिफाइनलको विजेतासँग फाइनल खेल्नेछ ।
बन्द भएका उद्योग सञ्चालन गर्न नयाँ नीति ल्याइने : मन्त्री भण्डारी
उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री दामोदर भण्डारीले विभिन्न कारणले बन्द हुन पुगेका र रुग्ण अवस्थाका उद्योग सञ्चालनका लागि सरकारले चाँडै नयाँ नीति ल्याउने बताउनुभएको छ ।
आजदेखि भारतमा मतदान सुरु
शुक्रबारदेखि सुरु भएको भारतको आम निर्वाचनमा भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) का वर्तमान प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले तेस्रो कार्यकालका लागि सत्तामा रहन सक्ने निर्णय झन्डै एक अर्ब मतदाताले गर्नेछन् ।
सिन्धुपाल्चोक बस दुर्घटनाका मृतकको सनाखत
त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिका पिस्करमा आज बिहान जन्ती बोकेको बस दुर्घटनामा ज्यान गुमाउने तीन जनाकै सनाखत भएको छ ।
युएईविरुद्ध नेपालको कमजोर ब्याटिङ
एसिसी प्रिमियर कप टी-२० क्रिकेट प्रतियोगिताअन्तर्गत संयुक्त अरब इमिरेट्स (युएई) विरुद्धको सेमिफाइनलमा नेपालले कमजोर ब्याटिङ गरेको छ ।
बंगाली समुदायको मसान नृत्य
सुनसरीको कोशी गाउँपालिका–१ लौकही बजारको सहायक बाटोभरी दर्जन बढी व्यक्तिहरू ढलेको देखियो । झट्ट हेर्दा कुनै दुर्घटनामा परेर मृत्यु भएका वा गम्भीर घाइते भएको दृश्य अनि एउटा समूहमा काठको घरेलु हातहतियार बोकेर कुदिरहेको दृश्य देखियो ।
अवरुद्ध टेलिफोन सेवा सञ्चालनमा
सङ्खुवासभाको दुर्गम उत्तरी क्षेत्र भोटखोलामा सञ्चार सेवा अवरुद्ध टेलिफोन सेवा सञ्चालनमा आएको छ । दुर्गम उत्तरी क्षेत्र भोटखोला गाउँपालिकामा अवरुद्ध भएको टेलिफोन सेवा एक सातापछि सञ्चालन भएको दूरसञ्चार कार्यालयका प्रमुख प्रेमकुमार राईले जानकारी दिनुभयो ।
मौसम पूर्वानुमान चुस्त बनाउँदै विभाग
जल तथा मौसम विज्ञान विभागअन्तर्गतको सुर्खेतस्थित राडार बिग्रिएको करिब नौ वर्ष पुग्न लाग्यो । सन् २०१५ मा चट्याङका कारण बिग्रिएपछि मौसमी बम्लर राडार बिग्रिएको थियो । तर अहिलेसम्म विज्ञको अभावमा मर्मत हुन नसकेको विभागले जनाएको छ ।