च्याउखेतीबाट वार्षिक १० लाख आम्दानी
जलजला गाउँपालिका–८ फर्सेकी सावित्री खत्री व्यावसायिक च्याउखेतीबाट मनग्य आम्दानी गर्न सफल हुनुभएको छ । विगत १० वर्षदेखि व्यावसायिक कृषिमा सक्रिय खत्रीले च्याउखेतीबाट बर्सेनि रु १० लाखभन्दा बढी आम्दानी गर्दै आउनुभएको छ ।
घरबासले ल्याएको परिवर्तन
आफू बस्ने घरलाई नै पाहुनाघर बनाएर पर्यटकलाई सेवा दिन सके आम्दानी गर्न सकिन्छ भन्ने उदाहरण बनेका छन् चितवनका थारू समुदाय । पर्यटकीय नगरी मेघौलीमा ठुला लगानीमा होटेलहरू सञ्चालनमा छन् । यहाँ आएका पर्यटकलाई आफ्नो क्षमता अनुसार बास बस्न, खान र घुम्नका लागि थारूको घरबास एउटा राम्रो विकल्प रहेको छ । महँगो शुल्क तिर्न नसक्ने तथा गाउँघरकै स्थानीय खाना खान चाहनेका लागि उपयुक्त स्थान बनेको छ, थारू समुदायले सञ्चालन गरेको थारू सामुदायिक घरबास ।
‘कृषि क्षेत्रमा नेपालले चालेको कदममा चीनको सहयोग रहने’
नेपालका लागि चिनियाँ राजदूत चेना सोङले नेपालमा रासायनिक मल कारखाना स्थापनामा चीन सहयोग गर्न तयार रहेको बताउनुभएको छ । आफ्नो निवासमा पत्रकारसँग कुरा गर्दै राजदूत सोङले लगानी बोर्डले कारखाना स्थापनासम्बन्धी प्रस्ताव स्वीकृत गर्नेबित्तिकै कार्य थालिने बताउनुभयो । आगामी एक वर्षभित्रमा मल कारखाना स्थापनासम्बन्धी सम्पूर्ण काम सकाउने धारणा उहाँले राख्नुभएको थियो । यसै गरी राजदूत सोङले कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री रामनाथ अधिकारीसँग मन्त्रालयमा बिहीबार भेटेर कृषि क्षेत्रका लागि नेपालले चालेको कदममा चीनको सहयोग रहने बताउनुभएको थियो । कृषिमा चीनले ठुलो उपलब्धि हासिल गरेको बताउँदै उहाँले च्याउको खेतीबाट चीनको गरिबी घटाउन सहयोग पुगेको धारणा राख्नुभयो ।
भरतपुरको पुँजीगत खर्च छपन्न प्रतिशत मात्र
भरतपुर महानगरपालिकाले गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को वार्षिक समीक्षा कार्यक्रममा पुँजीगत खर्च वृद्धि हुन नसकेको जनाएको छ । बिहीबार र शुक्रबार गरी दुई दिनसम्म चलेको समीक्षा बैठकमा महानगर प्रमुख रेनु दाहालले गत आवमा पुँजीगततर्फ ५६ प्रतिशत मात्र खर्च भएको जानकारी दिनुभयो । उहाँले विकास बजेट सोचे अनुसार खर्च नभएको भन्दै आगामी दिनमा समस्यालाई समाधान गर्दै विकास खर्च वृद्धि गर्नुपर्ने बताउनुभयो । उहाँका अनुसार चालुतर्फ ८६ प्रतिशत खर्च भएको छ ।
स्टार्टअप उद्यम कर्जाबापत सत्र करोड वितरण
स्टार्टअप उद्यम कर्जाबापत १६५ परियोजनालाई १७ करोड रुपियाँ वितरण गरिएको छ । आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को बजेटमार्फत घोषणा गरिएको कार्यक्रमको हालसम्म १७ करोड रुपियाँ विनियोजन गरिएको औद्योगिक विकास प्रतिष्ठानले जनाएको छ । गत आवको बजेटमा स्टार्टअप उद्यम कर्जा वितरण गर्न २५ करोड रुपियाँ विनियोजन गरिएको थियो । स्टार्टअप उद्यममा छनोट भएका १८३ परियोजनालाई राष्ट्रिय वाणिज्य बैङ्कमार्फत कर्जा वितरण गरिएको प्रतिष्ठानले जनाएको छ । प्रतिष्ठानका कार्यकारी निर्देशक उमेश गुुप्ताले १६५ परियोजनलाई १७ करोड रुपियाँ वितरण गरिसकेको जानकारी दिनुभयो । साउनभित्रै छनोटमा परेको बाँकी परियोजनालाई स्टार्टअप उद्यमकर्जा वितरण गरिसक्ने उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
संसदीय छानबिन समिति,जेलमा रहेका शर्मासँग बयान
सहकारी संस्थाको बचत रकम दुरुपयोग सम्बन्धमा संसदीय छानबिन विशेष समितिले तुलसी बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्थाका अध्यक्ष केदारनाथ शर्मासँग सोधपुछ गरेको छ । विशेष समितिका सभापति सूर्यबहादुर थापा क्षेत्रीका अनुसार सहकारीको अपचलनमा मुद्दा परेपछि नख्खु जेलमा रहेका अध्यक्ष शर्मासँग समितिको बैठकमै ल्याएर सोधपुछ गरिएको हो ।
नेपालगन्ज नाकाबाट तीन देशमा दुई अर्ब ४१ करोडको निर्यात
पश्चिम नेपालको प्रमुख व्यापारिक नाका नेपालगन्ज नाकाबाट गत आर्थिक वर्षमा विभिन्न तीन वटा देशमा दुई अर्ब ४१ करोड बढीको विभिन्न सामान निर्यात भएको छ ।
३० करोड राजस्व सङ्कलन
यातायात व्यवस्था कार्यालय नवलपरासी (बर्दघाट सुस्तापूर्व) ले गत आर्थिक वर्षमा ३० करोड ३५ लाख ५३ हजार नौ सय ५३ राजस्व सङ्कलन गरेको छ ।
कोरियासँग धान उत्पादन प्रविधिमा सहकार्यको अपेक्षा
कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री रामनाथ अधिकारीले दक्षिण कोरियालाई कृषि क्षेत्रमा सहयोग बढाउन आग्रह गर्नुभएको छ । नेपालका लागि गणतन्त्र कोरियाका राजदूत पार्क तेयोङसँग शुक्रबार मन्त्रालयमा भएको भेटवार्तामा मन्त्री अधिकारीले नेपालमा उन्नत जातको आलुको बिउ उत्पादन र हाइब्रिड धान उत्पादन प्रविधिमा सहकार्य गर्ने प्रक्रिया अगाडि बढाइसकिएको र त्यसमा थप सहयोगको अपेक्षा गरिएको बताउनुभयो ।
इजरायल र लेबनानमा रहेका नेपालीलाई सुरक्षित रहन आग्रह
इजरायल र लेबनानका हिजबुल्लाह समूहबिच तनाव बढ्दै गएपछि दुवै देशमा रहेका नेपाली श्रमिकलाई सचेत रहन सम्बन्धित देशका नेपाली दूतावासले अनुरोध गरेका छन् । इजरायलस्थित नेपाली दूतावास र लेबनान हेर्ने इजिप्टको कायरो दूतावासले इजरायल र लेबनान पक्षबिच हुन सक्ने युद्धलाई ध्यानमा राख्दै सुरक्षित हुन त्यहाँ रहेका नेपालीलाई अनुरोध गरेको हो ।
बङ्गलादेशको आन्दोलनले आयातनिर्यातमा सामान्य प्रभाव
बङ्गलादेशमा जारी आन्दोलनले नेपालसँग हुने आयातनिर्यात व्यापारमा सामान्य प्रभाव परेको छ । आन्दोलन सुरु भएदेखि नेपालसँग मात्र होइन भारत र भुटानसँग हुने व्यापार प्रभावित भएको छ । बङ्गलादेशको नाका बङ्गलाबन्ध खुल्ने र बन्द हुने क्रम जारी हुँदा व्यापारमा प्रभाव भएको हो । बङ्गलादेशसँग नेपालबाट कम मात्र सामान निर्यात भए पनि ठुलो परिमाणमा आयात हुने गरेको छ । बङ्गलादेशमा लामो समयदेखि भएको आन्दोलनका कारणले आयातनिर्यातमा प्रभाव परेको छ ।
दसैँतिहारका लागि चिनी जोहोको तयारी
नेपाल सरकारले भारतले नेपालका लागि तोकेको कोटा अनुसार १९ हजार मेट्रिक टन चिनी आयात गर्ने तयारी गरेको छ । वाणिज्य, आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभागले चिनी आयात गर्न इच्छुक फर्म/व्यवसायी कम्पनीसँग प्रस्ताव आह्वान गरेको हो । यसअघि उद्योग विभागले १० वटा उद्योगी छनोट गरी चिनी खरिद गर्न पत्राचार गरेको थियो । सरकारले तोकेको मापदण्ड अनुसार भारत सरकारबाट उपलब्ध गराइएको कोटाको चिनी महँगो दरमा खरिद गरेर बिक्री गर्न नसक्ने उद्योगीले भनेपछि वाणिज्य, आपूर्ति तथा उपभोक्ता विभागले व्यवसायीमार्फत चिनी खरिदका लागि आह्वान गरेको छ ।
आर्थिक मन्दीको असर : म्याग्दीमा उद्योग व्यवसाय बन्द हुने दर बढ्दो
म्याग्दी जिल्लामा उद्योग व्यवसाय दर्ताको तुलनामा खारेजी हुनेको दर बढेको छ ।
स्याउखेतीले मनाङका किसानको आम्दानी बढाउँदै
यहाँका किसान विकासे स्याउखेतीतर्फ आकर्षित भएसँगै अधिकांशको घरमा स्याउखेती फैलिएको छ । पछिल्लो समय परम्परागत स्याउखेतीलाई छोडेर व्यावसायिक खेतीलाई अङ्गाल्ने किसान जिल्लामा बढ्दै गएका हुन् ।
तोलामा एक हजार पाँच सयले बढ्यो सुनको मूल्य
स्थानीय बजारमा आज पहेँलो धातुको मूल्य तोलामा रु. एक हजार पाँच सयले वृद्धि भएको छ । बिहीबार प्रतितोला रु एक लाख ४६ हजार पाँच सयमा कारोबार भएको छापावाला सुन आजका लागि रु एक लाख ४८ हजार एक सय कायम भएको छ । यसैगरी तेजाबी सुन प्रतितोला रु एक लाख ४७ हजार चार सय निर्धारण भएको छ ।
ढोरपाटनमा सामूहिक स्याउखेती
स्याउखेतीको उच्च सम्भावना रहेको बागलुङको ढोरपाटन क्षेत्रमा पछिल्लो समय सामूहिक रूपमा व्यावसायिक स्याउखेती थालिएको छ । परम्परागत रूपमा हुँदै आएको स्याउखेतीले बजार लिन नसकेपछि इटालीबाट ल्याएको आधुनिक स्याउका बिरुवाले ढोरपाटन उपत्यका क्षेत्रको जग्गा विस्तारै ओगट्न थालेको छ ।
माछापालनप्रति किसानको आकर्षण बढ्दो
बर्दघाट सुस्तापूर्वमा माछापालनप्रति किसानको आकर्षण बढ्दै गएको छ । जिल्लामा पछिल्लो तीन वर्षमा माछापालनतर्फ किसानको आकर्षण बढ्दा उत्पादनमा पनि वृद्धि भएको पाइएको छ । नेपाल मत्स्य केन्द्रले यस जिल्लालाई माछापालनका लागि उत्कृष्ट क्षेत्र प्रमाणित गरेको छ ।
स्याउ खेतीतर्फ किसान
पछिल्लो समय सल्यानका किसानले फलफूल खेतीलाई व्यावसायिक रूपमा लिन थालेका छन् । स्याउ, सुन्तला, किवीलगायतका फलफूल खेतीलाई यहाँका किसानले व्यावसायिक रूप दिई आत्मनिर्भर बन्ने अभियान थालेका छन् । स्याउ खेतीका लागि सल्यानको माटो र हावापानीले साथ दिँदा यहाँका किसान फलफूल खेतीतर्फ आकर्षित भएका छन् । कुमाख गाउँपालिका–३, सापडाँडाका कृषक अतिराम रानाले सुहाउँदो माटो र हावापानीले गर्दा फलफूल खेतीमा किसान आकर्षित भएको बताउनुभयो ।
अध्यादेश जारीपछि कर सङ्कलन सुरु
सुदूरपश्चिममा चालु आर्थिक वर्षको सुरुवातबाट रोकिएको कर सङ्कलनको कार्य बिहीबारबाट फेरि सुरु भएको छ । प्रदेश सरकारले ‘प्रदेश सामूहिक कर सङ्कलनसम्बन्धी अध्यादेश २०८१’ जारी गरेपछि कर सङ्कलनको कार्य सुरु भएको हो । साउन १ देखि यो कार्य रोकिएको थियो । बिहीबार बिहान बसेको मन्त्रीपरिषद् बैठकले अध्यादेश पारित गरेलगत्तै प्रमाणीकरण र राजपत्रमा प्रकाशितका लागि सो अध्यादेश प्रदेश प्रमुखको कार्यालयमा पठाइएको थियो ।
अनुदानको आसाले करको फन्दामा व्यवसायी
घरेलु तथा साना उद्योग कार्यालय डोटीमा हालसम्म जम्मा छ हजार ५५१ उद्योग दर्ता छन् । कार्यालयका अनुसार उद्योगतर्फ तीन हजार ९८२ र वाणिज्यतर्फ दुई हजार ५६९ फर्म दर्ता भएका छन् । आर्थिक वर्ष २०७६/७७ देखि हालसम्म दुई हजार ४२४ फर्म मात्रै नवीकरण गरिएको छ । विगत पाँच वर्षको तुलनामा दर्ता भएका व्यावसायिक फर्मको अनुपातमा नवीकरण भएको पाइँदैन । व्यवसायीले व्यावसायिक फर्म दर्ता गर्ने तर नवीकरण तथा अद्यावधिक गरेको पाइँदैन ।
पानीको मूल्यमा एकरूपता
काठमाडौँ उपत्यकामा बिक्री हुने पानीको अधिकतम खुद्रा मूल्य (एमआरपी) एकरूपता कायम राख्न सरकारले सबै पानी उद्योग तथा व्यावसायिक फर्मलाई निर्देशन दिएको छ । वाणिज्य, आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभागले विज्ञप्तिमार्फत पानी उत्पादक कम्पनीहरूले उही प्रकारका गुणस्तर, नापतौल र परिणामको पानीमा फरक फरक एमआरपी लगाई बिक्रीवितरण भएको भन्ने उजुरी विभागमा आएकाले मूल्यमा एकरूपता गर्न सबै व्यावसायिक फर्मलाई निर्देशन दिएको हो ।
प्राथमिकताका आधारमा बजेट कार्यान्वयन गर्न निर्देशन
उपप्रधानमन्त्री एवं अर्थमन्त्री विष्णुप्रसाद पौडेलले आयोजनाहरूको प्राथमिकता निर्धारण गरेर बजेट कार्यान्वयन गर्न निर्देशन दिनुभएको छ । सम्बन्धित मन्त्रालयका सचिव, योजना र बजेट महाशाखाका प्रमुखसँग अर्थ मन्त्रालयमा भएको छुट्टाछुट्टै छलफलमा उहाँले राष्ट्रिय गौरवका, राष्ट्रिय महत्वका, अध्ययन सम्पन्न भएका, प्राथमिकता प्राप्त आयोजनालाई उच्च प्राथमिकता दिएर अघि बढाउन निर्देशन दिनुभएको हो । त्यस्तै राम्रो प्रतिफल दिने, सङ्घीय सरकारको कार्यक्षेत्र अन्तर्गतका र निर्माणाधीन आयोजनालाई पनि अघि बढाउन उहाँले निर्देशन दिनुभएको छ ।
प्राधिकरणले लेखा समितिलाई बुझायो डेटासहितको प्रमाण
डेडिकेटेड र ट्रङ्क लाइनको प्रिमियम महसुल विवादमा नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले टिओडी मिटरको डेटासहितका विभिन्न प्रमाण संसद्को सार्वजनिक लेखा समितिलाई बुझाएको छ । गत शुक्रबारको लेखा समितिले प्रमाण खोजेपछि प्राधिकरणले विवरण उपलब्ध गराएको हो । प्राधिकरणका उपकार्यकारी निर्देशक मनोज सिलवालका अनुसार समितिले खोजेबमोजिमका सबै विवरण उपलब्ध गराइएको छ । लेखा समिति सचिवालयलाई बुझाइएको विवरणमा भक्तबहादुर पुन र मनोज मिश्रा नेतृत्वको समितिले बनाएको प्रतिवेदन, ६१ उद्योगको सूची तथा एम पावर लेजर एक पोका विद्युत् आपूर्तिको विवरण देखाउने टिओडी मिटरका डेटा एक पोका र टिओडीकै लोड प्रोफाइलसहितको डेटा तीन पोका, विद्युत् आपूर्ति पुष्टि गर्ने लगसिट २२ पोका र यो विषयवस्तु सम्बन्धमा विभिन्न अदालतले गरेका ९० छुट्टाछुट्टै फैसलाको एक पोका प्रमाण रहेका छन् ।
अमेरिकी डलर हालसम्मकै उच्च विन्दुमा
अमेरिकी डलरको मूल्य हालसम्मकै उच्च विन्दुमा पुगेर कारोबार भएको छ । लगातार रेकर्ड ब्रेक गरिरहेको डलरको मूल्यले बिहीबार पनि अघिल्लो दिनको रेकर्ड ब्रेक गरेको छ । नेपाल राष्ट्र बैङ्कले बिहीबार सार्वजनिक गरेको विदेशी मुद्रा विनिमय दर अनुसार बिहीबार एक डलरको मूल्य बिक्रीदरतर्फ १३४ रुपियाँ ६४ पैसामा कारोबार भएको छ भने खरिददर पनि १३४ रुपियाँ ०४ पैसामा कारोबार भएको छ ।
नेप्से परिसूचक उकालो यात्रामा
धितोपत्र बजारमा शेयर कारोबार मापक नेप्से परिसूचक आज सामान्य अङ्कले उकालो लागेको छ । नेपाल स्टक एक्सचेञ्जका अनुसार नेप्से परिसूचक छ दशमलव ७० अङ्कले उकालो लागेर दुई हजार सात सय ६६ दशमलव ३८ मा पुगेको छ ।
