दुग्ध सहकारीको आफ्नै भवनबाट सेवा
डुम्रे दुग्ध कृषि सहकारी संस्था लिमिटेडले आफ्नै भवनबाट सेवा सुरु गरेको छ । लामो समयसम्म भाडामा बस्दै आएको सहकारीले अढाई तले भवन बनाएपछि नयाँ भवनबाट सेवा आरम्भ गरेको जनाएको हो ।
झिमरुक फाँटमा रातारात मोटरबाटो
जिल्लाको सबैभन्दा ठूलो र सुन्दर फाँटको रूपमा रहेको झिमरुक फाँटमा रातारात मोटरबाटो निर्माण गर्न थालिएको छ । स्थानीय तहले जग्गा वर्गीकरण गर्न थालेपछि बाह्रै महिना कृषि खेती हुने झिमरुक फाँटमा जग्गा धनी र जग्गा व्यवसायी मिलेर बाटो बनाउन थालेका हुन् ।
बुटवलमा फागुन २ गतेदेखि कृषि मेला हुने
फागुन पहिलो सातादेखि बुटवलमा कृषि मेला हुनेभएको छ । बुटवल उद्योग वाणिज्य सङ्घ रुपन्देहीको आयोजनामा फागुनको पहिलो साता बुटवलमा कृषि मेला आयोजना गर्न लागिएको हो ।
किवी खेतीबाट पाँच गुणासम्म फाइदा
परम्परागत खेती छाडेर किवी खेतीमा लागेका किसानले पाँच गुणासम्म फाइदा लिएका छन् । परम्परागत रुपमा मकै, गहुँ, कोदो र तोरी खेती गर्दै आएका किसानले किवी खेतीबाट मनग्य आम्दानी गर्न सफल भएका हुन् ।
किसानलाई बर्डफ्लुबाट भएको क्षतिपूर्ति दिन मन्त्रालय तयारी गर्दैछः मन्त्री साह
कृषि तथा पशुुपंक्षी विकासमन्त्री ज्वालाकुमारी साहले नेपालमा पोषक तत्त्व प्रोटिनको उपलब्धता पर्याप्त नभएको बताउनुभएको छ ।
कृषि उत्पादन वृद्धि हुनेगरी काम गर्छु : कृषिमन्त्री साह
कृषि तथा पशुपंक्षी विकास मन्त्री ज्वालाकुमारी साहले कृषि क्षेत्रमा कम खर्च गरी धेरै उत्पादन वृद्धि हुनेगरी काम गर्ने प्रतिवद्धता जनाउनुभएको छ ।
सल्यानटारको माटोको उर्वराशक्ति घट्दो
जिल्लाको कृषि उत्पादनको हिसाब अति महत्त्वपूर्ण मानिने सल्यानटारको माटाको उर्वराशक्ति निकै ह्रास हुँदै गएको प्रमाणित भएको छ ।
उखुको समर्थन मूल्य तोकियो, प्रतिक्विन्टलमा २० रुपियाँ वृद्धि
सरकारले उखुको समर्थन मूल्य तोकेको छ । बुधबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले समर्थन मूल्य प्रतिक्विन्टल २० रुपियाँ बृद्धिगरी ५४० रुपियाँ तोकेको कृषि तथा पशुपंक्षी विकासमन्त्री ज्वालाकुमारी साहले बताउनुभयो । यस्तै, ७० रुपियाँ किसानका लागि सरकारले ढुवानीका लागि अनुदान पनि दिने निर्णय गरेको छ ।
कुलो निर्माण गरेर झरनाको पानी सदुपयोग
कालीकोटको पचाल झरना गाउँपालिका वडा ८ मा कुलो निमार्ण भएपछि बयाल झरनाको पानी किसानले सदुपयोग गर्न पाएका छन् । मानव अधिकार तथा वातारण बिकास केन्द्र (हुरुन्डेक) नेपालको सहजिकरणमा एक हजार दुई सय (१२००) मिटर कुलो निर्माण भएपछि बयाल झरनाबाट बग्ने पानी प्रयोगमा आएको हो ।
किसानलाई किवीको बिरुवा वितरण
ताप्लेजुङको पाथीभरा याङ्वरक गाउँपालिका –३ तिरिङ्गेका किसानलाई किवीको बिरुवा वितरण गरिएको छ । व्यावसायिक किवी खेती विस्तारका लागि तिरिङ्गेका किसानलाई निःशुल्क बिरुवा वितरण गरिएको हो ।
सुन्तलाको राम्रो मूल्य नपाउँदा किसान मर्कामा
गुल्मीमा गत वर्ष भन्दा यस वर्ष झण्डै १७ प्रतिशतले सुन्तला उत्पादनमा वृद्धि भएको छ । कुल ९९७ हेक्टर क्षेत्रफलमा सुन्तला खेती भइरहेको छ । यो वर्ष ६ हजार ८३९ मेट्रिक टन सुन्तला उत्पादन भएको हो । यहाँ कुल सुन्तला बगैँचा क्षेत्रफलको करिब ५९ प्रतिशत बोटमा फलेका छ ।
म्याग्दीमा अझै लोकप्रिय छ उखु पेल्ने परम्परागत कोल
म्याग्दीमा परम्परागत प्रविधिमा आधारित कोल अझै लोकप्रिय छ । आधुनिक प्रविधिमा आधारित विद्युतीय मेशिन अर्थात् मिलको प्रयोग बढ्दो समयमा यहाँका स्थानीयले भने उखु पेल्न परम्परागत कोलको प्रयोगलाई निरन्तरता दिएका छन् ।
माघे सङ्क्रान्तिमा खपत हुने कन्दमूलमा नेपाल आत्मनिर्भर
नेपालको प्रत्येक चाडका विशेषता आ–आफ्नै खालका रहेका छन् । सँगै चाडपर्वका खान्कीहरु पनि भिन्नाभिन्नै छन् । तिजमा दर, दशैं तथा तिहारमा माछा, मासु एवम् सेलरोटी खाने प्रचलन छ ।
तरुलको व्यापार (फोटो फिचर)
दिनमा खुद्रा तथा थोक गरेर पाँच सय किलो तरुल बिक्री हुने गरेको छ। एक ढकको छ सयमा बिक्री भइराखेको छ।
सुन्तलाका बोट सुक्न थालेपछि किसान चिन्तित
धनकुटा नगरपालिका –५ का कृषक सरोज आठपहरियाले केही वर्षअघि आफ्नो बारीमा लगाएको सुन्तला नष्ट गरी एभोकाडो लागाउनुभयो । केही बर्षअघि आफ्ना बुवा हजुरबुवाले लगाएको सुन्तला बगान नष्ट गर्नुभयो । त्यसको एकमात्र कारण हो सो ठाउँमा सुन्तलाको बगानमा बिभिन्न समस्या देखिएर बगान नै मासिनु ।
माहुरीको घार बिक्रीबाट वार्षिक ८ लाख आम्दानी
पछिल्ला केही वर्षदेखि चर्चित बनेको बेनी नगरपालिका –१, रत्नेचौरको तोरीको फाँटमा अहिले पनि तोरी फुलेको छ । यस पटक भने त्यहाँ बेनी नगरपालिका–४ सुर्केमेलाका दिलबहादुर खत्रीले २५ घार माहुरी चराउँदै आउनुभएको छ । सुर्केमेलाका व्यावसायिक माहुरीपालक कृषक ४२ वर्षीय खत्रीले माहुरीको घार बेचेर वार्षिक करिब ८ लाख रुपियाँ आम्दानी गर्नुभएको छ ।
कोरियन गाईका बाच्छी चितवनमा अनुसन्धान गरिँदै
कोरियाबाट नेपाल ल्याइएका उन्नत नस्लको धेरै दूधदिने गाईको बाच्छी चितवन आइपुगेको छ । दूधमा आत्मनिर्भर बनाउन नेपाल सरकारले कोरियाबाट उन्नत जातको गाईका बाच्छी ल्याइएको थियो ।
डिजिटल प्रणालीमार्फत किसानको बाली बीमा
कृषि बीमा अन्तर्गत, नेपालमै पहिलो पटक डिजिटल प्रणालीमार्फत बाँके, बर्दिया र नवलपरासीका ९४ जना धान बाली उत्पादक किसानको बीमा गरिएको छ । एनएलजी बीमा कम्पनी लिमिटेड, सिआइएमएमवाईटी नेपाल, लुम्बिनी सीड कम्पनी, गेट नेपाल, टिम वन टेक्नोलोजी र सीड इनोभेसन्स प्रालिलगायत स्थानीय कृषि निकायको समूह मिलेर धानवालीमा बीमा सुरु गरेका हुन् ।
नेपालगञ्जमा धान खरिद निकै सुस्त
बाँकेमा खाद्य व्यवस्था कम्पनी लिमिटेडले धान खरिद निकै सुस्त गतिमा खरिद गरिरहेको पाइएको छ ।
लोप हुँदै कोदो खेती
तीन दशकअघि धनुषाको मुख्य खाद्यान्न बालीमध्ये एक कोदो (मरुवा) खेती अहिले लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ । कोदो बालीलाई माडेर झार्ने भएकाले कतिपय स्थानमा मडुवा मात्रै भनेर पनि चिनिन्छ ।
स्नातकोत्तरपछि कृषिकर्ममा जम्दै
विशाल सुनारदुल्लु, पुस २५ गते । त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाट नेपाली भाषा साहित्यमा स्नातकोत्तर गरेका युवा नर्सरी सञ्चालन गरी सफल मात्र हैन गाउँकै उदाहरणीय बनेका छन् । दैलेखको डुंगेश्वर गाउँपालिका २ लाकुरीस्थित उम गाउँका सुनिलराज बिसी फलफूल प्रजातिका नर्सरी सञ्चालन गरी मनग्य आम्दानी गर्न सफल भएका छन् । बिसीले वि.सं.२०७३ सालमा नेपाली विषयमा स्नातकोत्तर सकेर घर फर्किएका बिसीका बुवाको अकस्मात् निधनपछि पहिलो स्थानीय तहको निर्वाचनमा उम्मेदवार बन्न पुग्नुभयो । पराजयपछि सक्रिय राजनीतिलाई किनारा लगाएर पाटा परेका आफ्नै खेतबारीमा मिहिनेतको बीउ रोप्न थाले र छोटो समयमै एक सफल कृषक बन्न पुग्नुभयो । वि.सं. २०७७ सालमा ‘खड्ग बिसी पशुपन्छी तथा कृषि फर्म दर्ता गरी व्यवसायमा लागे । स्नातकोत्तरकै दौरान त्रिभुवन विश्वविद्यालयसँगै जोडिएको केन्द्रीय वागवानी अनुसन्धान केन्द्र, कीर्तिपुरमा समय बिताउने गर्नुहुन्थ्यो । अध्ययन केन्द्रमा आउने जाने साथीहरुसँगको सङ्गतमै नर्सरीसम्बन्धी आधारभूत जानकारी समेत लिइसकेका थिए । व्यवसाय सुरु गर्दा बिसीले अलैची नर्सरीबाट सुरु गरेका थिए । अलैँचीको बेर्नाबाट वर्षमा ७ लाख सम्मको आम्दानी समेत गर्दै आएका थिए । अन्य व्यापारीभैँ बिसीलाई पनि महामारीले प्रभावित ग¥यो र बेर्ना विक्री ठप्प भयो । उहाँले भन्नुभयो ‘कोभिडका कारण अलैँचीको बजार भाउमा व्यापक गिरावट आयो, अनि विभिन्न रोगको सङ्क्रमण पनि देखिन थाल्यो र अलैँची छोडेँ’ । अलैँची छोडेर तरकारीसँगै सुन्तला, कागती, ओखर, जुनारलगायतको बिजु बेर्नासहित कलमी बिरुवाको नर्सरी सुरु गरेँ । ‘कृषि अनुसन्धान केन्द्र दैलेखको एकमहिने तालिम र कृषि विकास कार्यालयमा कृषक प्रोत्साहन कार्यक्रम स्वीकृत भएपछि सीप र साधन दुवै प्राप्त भयो’ बिसीले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो ‘कर्णाली प्रदेश सरकारले कृषिसम्बन्धी कस्तो नीति निर्माण गर्छ, त्यसैअनुसारको नर्सरी सञ्चालन गर्छु,’ । हाल ५ रोपनी क्षेत्रफलमा नर्सरी सञ्चालन गर्दै आउनुभएको छ । नर्सरीमा हाल ग्राफ्टिङ् बिरुवा ५ हजार, बिजु बिरुवा ५ हजार, ट्राइफिलेट गरेका ५ हजार, कीर्तिपुर ग्राफ्टिङ ५ हजार बिरुवा छन् । त्यस्तै कागतीका बिजु बिरुवा ५ हजार छन् भने ओखरका १ हजार बिरुवा नर्सरीमा बेच्नका लागि तयार छन् । गतवर्ष ७ लाखभन्दा बढीको आम्दानी गरेका बिसीले यो वर्ष करिब ८० हजारको बेर्ना विक्रीबाट तेब्बर आम्दानी गर्ने लक्ष्य राखेका छन् । डेढ लाख बीउ पुँजी लगानीबाट व्यवसाय सुरु गरेका फर्ममा अहिले झण्डै ५० लाखका बेर्नाहरु छन् । यो वर्षदेखि टिमुर, कफीसहित मसलाको बालीको बेर्ना राख्ने तयारी गरेका छन् ।‘पढे लेखेका मान्छे भएर के दुःखी कर्ममा लागेको होला’ भन्दै गाउँलेहरुले नभनेका पनि होइनन् तर पढे लेखेकाले नै केही गर्नैपर्छ भन्नेमा बिसी दृढ छन् । बिसीकै केही गर्नुपर्छ भन्ने हुटहुटीले आफूमात्र हैन समुदायलाई नै तरकारी व्यवसायमा प्रेरणा थपेका छन् । नर्सरी स्थापना गरेयता सुन्तला, कागतीका एक हजार बिरुवा निःशुल्क वितरण गरिसकेका छन् भने व्यावसायिक परामर्शसमेत दिन्छन् । व्यवसायमा लागेदेखि जिल्लास्तरबाट सम्बन्धित कार्यालयको नियमित अनुगमन तथा सल्लाह र सहयोग पाइरहँदा थप हौसला मिलेको उहाँको भनाइ छ ।
कृषकहरुलाई अनुदानका कृषिऔजार वितरण
कपिलवस्तुको विजयनगर गाउँपालिकाले अनुदानमा कृषि औजार वितरण गरेको छ । व्यावसायिक कृषि गर्दैआएका कृषकहरूलाई ५० प्रतिशत अनुदानमा कृषि औजार वितरण गरिएको हो ।
कोरोनाले बन्द साप्ताहिक हाट दुई वर्षपछि पुनः सुरु
रावाबेंसी गाउँपालिकाको केन्द्र कुभिण्डे हरमटारमा पुनः साप्ताहिक हाट सञ्चालनमा आएको छ । कोभिड–१९ को कारण बन्द भएको साप्तहिक शुक्रबारे हाट आजबाट पुनः गाउँपालिकाले सञ्चालनमा ल्याएको हो ।
हिउँ नपर्दा बुङ आलुखेती गर्ने किसानलाई सहज
हिउँ नपर्दा बुङ आलुखेती गर्ने किसानलाई सहज भएको छ । गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष चाँडै हिउँ नपर्दा बुङ्गा आलु खेती गर्ने किसानलाई सहज भएको हो ।
सुन्तला खेती गर्ने कृषकलाई घुम्ती तालिम
सुन्तला खेती गर्ने सिद्धिचरण नगरपालिकाका किसानलाई स्थलगत घुम्ती तालिम सञ्चालन गरिएको छ । सुन्तला जातको फलफूल बगैचा व्यवस्थापन तथा रोग किरा नियन्त्रणका लागि स्थलगत घुम्ती तालिम सञ्चालन गरिएको हो । वडा १२ का किसानलाई तालिम दिइएको वडा अध्यक्ष उमङ्ग श्रेष्ठले बताउनुभयो ।
