.jpg)
चियाको पहिलो टिपाइ सुरु
इलाममा यस वर्षको उत्पादन सुरु हुन थालेको छ । चिया उत्पादनको मुख्य क्षेत्र रहेको इलाममा केही उद्योगका लागि पहिलो टिपाइ वा ‘फस्ट फ्लस’ को काम सुरु भएको छ । बर्सैभरिको उत्पादनमध्ये गुणस्तरीय मानिने पहिलो चरणको टिपाइको चियालाई किसान र उद्योगीले विशेष महत्वसाथ लिने गरेका छन् ।
‘कृषि अनुदानमा हुने बदमासी अन्त्य भयो’
कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री रामनाथ अधिकारीले विगतमा कृषि अनुदानमा बदमासी भए पनि अब त्यस्तो बदमासीको अन्त्य भएको बताउनुभएको छ ।
सङ्कटमा पुतलीको जीवन
यतिबेलाको मौसममा पुतलीको फुलबाट धमाधम लार्भा निकिँस्दै छन् ।
लौका बेचर मासिक ४० हजार आम्दानी
मङ्गलबारे (इलाम), चैत १२ गते । जिल्लाको चुलाचुली गाउँपालिका–२ की हिमादेवी भण्डारीले लौका बेचर मासिक रु ४० हजार आम्दानी गर्दै आउनुभएको छ । कृषि पेसाबाट केही हुँदैन भन्नेका लागि उहाँ परिवार र समाज समृद्ध बन्नसक्ने उदाहरणीय पात्र बन्नुभएको छ । भण्डारी बिहान सबेरैदेखि तरकारी बारीमा भेटिनुहुन्छ । दिउँसो उत्पादित वस्तु बजार लैजाने, बेच्ने र बेलुका पुनः करेसाबारीमा खटिने उहाँको दैनिकी हो । सिजनमा मात्रै तरकारी र फलफूल उत्पादन हुने बताउँदै उहाँले बेमौसमी तरकारीखेती गर्नसके मनग्ये आम्दानी गर्न सकिने धारणा राख्नुभयो ।भण्डारीले १० बिघा जमिनमा विभिन्न कृषिउपजको खेती गरेको बताउनुभयो । “अहिले हरियो मकै खानेबेला भएको छ, विभिन्न तरकारी पनि छन् । आफ्नो छ कट्ठा मात्र जमिन छ ।बाँकी भाडामा लिएर खेती गरिरहेका छौँ”, उहाँले भन्नुभयो ।बारीमा अधिकांश समय लौका हुने उहाँको भनाइ छ । गत असोजदेखि उत्पादन सुरु भएको लौका अहिलेसम्म बिक्री भइरहेको छ । सुरुमा प्रतिलौका रु १७० बिक्री जनाउँदै उहाँले अहिले भने रु ५० मा बिक्री हुने बताउनुभयो ।उहाँले उत्पादित कृषिउपज झापाको दमकमा लगेर बिक्री गर्नुहुन्छ । करिब सात किलोमिटरमा पर्ने यो बजारमा उहाँ दैनिकजसो जाने गर्नुहुन्छ । भण्डारीले मासिक रु ४० हजार बढी लौकाबाट आम्दानी हुने गरेको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “लौका बेचेर छोरा बुहारीलाई जापान पठाएँ । दैनिक घरव्यवहार चलाउन समस्या छैन ।” छोरा बुहारीलाई जापान पठाउन लिएको ऋण रु १५ लाख तिरिसक्न लागेको उहाँले उल्लेख गर्नुभयो ।लौकाबाहेक स्थानीय कुरिलो, बोडी, मुन्टा, अन्य तरकारी र मेवा उत्पादन भइरहेको भण्डारीले बताउनुभयो । घरमा दही जमाएर मोही र नौनी घिउ पनि बिक्री गर्ने गरेको बताउँदै उहाँले आफ्नो उत्पादनसँगै गाउँमा उत्पादित वस्तु पनि उहाँले बजार लगेर बिक्री गर्नुहुन्छ ।“दही, मोही बेचेको देखेर कतिपयले दहीवाली दिदी पनि भन्छन् । कर्मले दहीवाली दिदीसमेत बनाएको छ । यो नामले बोउँदा झन खुसी लाग्छ”, भण्डारीले भन्नुभयो ।उहाँका श्रीमान् भुपूप्रहरी हुनुहुन्छ । श्रीमान्ले उत्पादित वस्तु चुलाचुलीको गाउँमा लैजाने गर्नुभएको भण्डारीको भनाइ छ । “बस्ती बाक्लो भएका ठाउँमा डुलाउन पर्दैन । डुलाएर बेच्दा भने मूल्य महँगो पर्दछ”, उहाँले भन्नुभयो ।भण्डारीले १७ वर्षअघिदेखि यो पेसालाई निरन्तर दिँदै अहिले व्यावसायिक तरकारीखेतीमा संलग्न भएको बताउनुभयो । हालै स्थानीय निकायबाट अनुदानका कार्यक्रममा सहभागी भएको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।दीपज्योति कृषि फार्म सञ्चालन गर्नुभएकी भण्डारीले मौसमीभन्दा बेमौसमी तरकारीखेतीले प्रशस्त आम्दानी हुने अनुभव सुनाउनुभयो । कृषिमा अग्र्यानिक उत्पादनमा गर्नुपर्नेमा जोड दिँदै उहाँले घर भएका गाई र बाख्राको मल प्रयोग गर्ने गरेको जानकारी दिनुभयो । आफूले १० जनालाई रोजगारी दिएको जनाउँदै भण्डारीले कतिपयलाई घण्टाका आधारमा र कतिपयलाई दैनिक ज्यालादारीमा कामदार राखेको बताउनुभयो । प्रेसर, सुगर भएकाहरूले लौका खोज्दै घरसम्म आउने उहाँको भनाइ छ । एउटै लौकाको पाँच हजारभण्डारीले एउटै लौकाबाट रु पाँचदेखि रु सात हजारसम्म आम्दानी गरेको जानकारी दिनुभयो । लौका तरकारीका रूपमा बेच्दा रु दुई सयसम्म परे पनि यसको बीउबाट बढी फाइदा लिन सकिने उहाँले बताउनुभयो । रु ५० को तीन वटा बीउ घरबाट बिक्री हुने उहाँले जानकारी दिनुभयो । “ध्वाँसे र घिउ लौका बजारमा बढी माग हुन्छ । यसको बजारीकरणमा समस्या छैन । ठूलो दाना भएको लौकामा बढी बीउ हुने भएकाले मूल्य साट्ने पनि गर्छौँ । सानो दानामा कम बीउ हुँदा कम मूल्य पर्दछ । लौकाको बीउका साथै बोडी, काँक्रा, सिमीलगायत तरकारीको बीउ पनि उत्तिकै बिक्री हुन्छ”, भण्डारीले भन्नुभयो । रासस
नर्सरी व्यवसायबाट जीविकोपार्जन
जिल्लाको धनगढी उपमहानगरपालिका–३ बोराडाँडीका युवा व्यवसायी सुरेश विश्वकर्माले लामो समयदेखि नर्सरी व्यवसाय गर्दै आउनुभएको छ । उहँँले यो व्यवसायबाट मासिक रु ४० हजार बचत गर्दै आउनुभएको हो ।
पशु सेवा विज्ञ केन्द्रको ‘डोर टु डोर’ सेवाले किसानलाई सहज
पश्चिम नवलपरासीमा लुम्बिनी प्रदेश सरकारअन्तर्गत रहेको भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्रको सेवाले पशुपालक किसान लाभान्वित भएका छन् । विज्ञ केन्द्रले पशुपालक किसानको गोठमै पुगेर ‘डोर टु डोर’ सेवा सञ्चालन गरेपछि किसानहरू लाभान्वित भएका हुन् ।
धेरै दुध बिक्री गर्ने बाँस्तोला पुरस्कृत
तनहुँका एक किसानले दुध बेचेर डेढ लाख पुरस्कार हात पार्नु भएको छ । पुरस्कार पाउनेमा व्यास नगरपालिका–१३ बेलबासका लेखनाथ बाँस्तोला हुनुहुन्छ । गण्डकी प्रदेशको उत्पादनको आधारित अनुदान कार्यक्रमअन्तर्गत किसान बाँस्तोलाले सो रकम पुरस्कार पाएपछि पेशाप्रति गौरवान्वित हुनुहुन्छ ।
काठमाडौँ घोषणापत्र जारी गर्दै सकियो दक्षिण एसियाली किसान सम्मेलन
जलवायु सङ्कटको प्रभावबाट किसान र उनीहरूको जीविकोपार्जनको सुरक्षामा जोड दिँदै २४ बुँदे काठमाडौँ घोषणापत्र जारी गरेर दक्षिण एसियाली किसान सम्मेलन सम्पन्न भएको छ ।
तरकारीमा खानै नहुने गरी विषादीको मात्रा
देशकै ठुलो तरकारी बजार कालीमाटीमा भित्रिएका तरकारीमा खान नहुने मात्रामा विषादीको अवशेष भेटिएको छ । कालीमाटीमा रहेको विषादी अवशेष द्रुत विश्लेषण एकाइले तरकारीको नमुना परीक्षण गर्दा खान नहुने विषादीको मात्रा अधिक देखिएको हो ।
‘खाद्य सुरक्षा र व्यावसायिक खेतीमा जोड दिनुपर्छ’
कृषि तथा पशुपंक्षी विकास मन्त्रालयका सचिव डा. गोविन्दप्रसाद शर्माले कृषिखाद्य सुरक्षा तथा व्यावसायिक खेतीका बारेमा फरक ढङ्गले सोचेर काम गर्नुपर्ने बताउनुभएको छ।
-original-thumb.jpg)
कृषिबाट मासिक तीन लाख कमाउँदै अधिकारी
पढेलेखेकाले जागिर नै खानुपर्छ भन्ने सोचलाई चुनौती दिँदै तनहुँका एक युवक कृषि पेशामा रमाएका छन् । भानु नगरपालिका–१२ घलेछापका कुशलचन्द्र अधिकारी पढाई पूरा गरेर गाउँमै व्यवसायिक कृषि पेशा गरेर नाम र दाम दुबै कमाउन सफल हुनुहुन्छ ।
मूल्य नपाउँदा सुपारी किसान चिन्तित
उत्पादन घटिरहेको बेला मूल्य समेत घटेपछि मोरङका सुपारी किसान चिन्तित भएका छन् । गत वर्ष प्रतिकिलो ७० रुपियाँका दरले सुपारी बिक्री गरेका किसानले यो वर्ष प्रतिकिलो ५० रुपियाँ मात्र मूल्य पाएका छन् ।
बजार र मूल्य पाउने आशमा तरकारी खेती गर्दै किसान
रुपन्देही जिल्ला सम्मरीमाइ गाउँपालिका वडा नं १ मुडिलाका कृषक ५८ वर्षीय राम अचल लोधले तरकारी खेती गर्नुहुन्छ । अचलले तरकारी खेती गरेरै जीवन परिवर्तन गर्ने सपना देखेर हिँडेको १५ वर्ष पुगेको छ । अचलले पहिला परम्परागत रूपमा तरकारी खेती गर्दै आए पनि पछिल्लो समय व्यावसायिक रूपमा तरकारी उत्पादन गर्दै आउनुभएको छ ।
कृषि कर्ममा रमाउँदै पदम खत्री
बागलुङ नगरपालिका –९ तित्याङ थापाथरका पदम खत्री कृषि कर्ममा निकै व्यस्त हुनुहुन्छ । खत्रीको दैनिकी बिहान सबेरै उठेर साँझ अबेरसम्म कृषि कर्ममा नै बित्ने गर्छ । समयअनुसार कहिले फलेका तरकारी बिक्रि गर्ने, कहिले तरकारी खेतीमा पलाएका झार गोड्ने त कहिले बजारसम्म पुग्ने गर्नुहुन्छ । उहाँको यही कर्मले नै गाउँमा पौरख पदमको नामले परिचित छन् ।
कृषि उपकरणमा कृषिमन्त्रीकै अविश्वास
कृषि क्षेत्रमा प्रयोग हुने यन्त्र तथा उपकरणको गुणस्तरमा कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री रामनाथ अधिकारीले प्रश्न उठाउनुभएको छ । कृषि मेसिनरी व्यवसायी सङ्घको नवौँ वार्षिक साधारण सभाका अवसरमा शनिबार आयोजित कार्यक्रममा उहाँले कृषि क्षेत्रलाई यान्त्रिकीकरण गर्दै लैजानुपर्ने अवस्थामा गुणस्तरीयतामा विश्वस्त हुन सक्ने अवस्था नरहेको बताउनुभएको हो ।
दोब्बरले बढ्यो धानचामल आयात
चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को आठ महिनामा धान र चामलको आयात दोब्बरले बढेको छ । भन्सार विभागका अनुसार उक्त अवधिमा नेपालले २९ अर्ब रुपियाँ बराबरको धान र चामल आयात गरेको छ ।
असिना पानीले बाली नष्ट, किसान चिन्तित
शुक्रबार मध्यरातमा आएको हावाहुरीसहितको असिनापानीले खाद्यान्न तथा तरकारी बाली नष्टहुँदा रौतहटको उत्तरीक्षेत्रका किसान चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।
दक्षिण एसियाकै किसान बिचौलियाको चङ्गुलमा
किसानले उत्पादनको राम्रो मूल्य नपाउने र उपभोक्ताले महँगो मूल्य तिर्ने समस्या नेपालको मात्रै होइन । बिहीबारदेखि यहाँ सुरु भएको दक्षिण एसियाली किसान सम्मेलनमा सहभागी किसान अगुवाले किसानले आफ्नो उत्पादनको मूल्य आफैँ निर्धारण गर्न नसकेको उल्लेख गरेका छन् ।
अलैँची किसानको समस्या खोज्दै विज्ञ समूह
जिल्लाका अलैँची किसानका समस्या पहिचानको गर्न विज्ञ समूह अलैँची बगानमा पुगेको छ । विभिन्न रोग, कीराको सङ्क्रमणका कारण किसानको बगान नष्ट हुन थालेपछि अलैँची महासङ्घसहित विज्ञ समूह बगानमा पुगेको हो ।
मध्यपहाडी क्षेत्रमा परम्परागत खेती
पश्चिम बागलुङको निसीखोला गाउँपालिका –२ देविस्थानको अर्नाकोटमा गोरुको प्रयोगगरी परम्परागत रुपमा मकै र आलुको एकसाथ खेती गर्दै कृषक । तस्बिरः रामकृष्ण बोहरा
चौँरी तथा याक प्रदर्शन गर्दै सिरिजङ्घा
ताप्लेजुङको सिरिजङ्घा गाउँपालिका वडा नं ८ यम्फुदिन स्थित नयाँ झोरेनीमा चौँरी तथा याक प्रदर्शन हुने भएको छ । तीन हजार ३०७ मिटर उचाइमा रहेको नयाँ झोरेनीमा आगामी वैशाख १४ र १५ गते चौँरी तथा याक प्रदर्शन हुने भएको हो ।
दक्षिण एसियाली किसान सम्मेलन बिहीबारदेखि काठमाडौं हुने
दक्षिण एसियाली किसान सम्मेलन विहीबारदेखि काठमाडौंमा हुने भएको छ । प्रधानमन्त्री तथा नेकपा (एमाले) का अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले बिहीबार पाँचौं दक्षिण एशियाली किसान सम्मेलनको उद्घाटन गर्ने कार्यक्रम रहेको छ ।
अर्ग्यानिक मल उत्पादनमा कृषकको बढ्दो आकर्षण
कोरोनाको महामारीका कारण संसार घरभित्र थुनिएको थियो । तर रुपन्देही लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिका –२, केउटलियाका युवा फारुक खानाको दिमागमा एउटा योजना आयो ।
कृषि पेशामा जीवन लगाउनुभएका कृषक मोतिलाल
बागलुङ नगरपालिका –३ बोक्सेको गैराका ७६ बर्षीय मोतीलाल सापकोटाको दैनिकी कृषि कर्ममा बित्दछ । बिहान ४ बजे उठ्यो, नित्य कर्म, तरकारीको डोको बोक्यो बागलुङ बजार ल्यायो र बेच्यो । उहाँको यो दैनिकी झैण्डै ४० बर्षदेखि अनवरत छ।
सागसब्जी खेतीबाट वार्षिक सात लाख आम्दानी गरिरहेका हिराबहादुर
जिल्लाको भिमाद नगरपालिका–९ पाइमीका हिराबहादुर थापा २९ वर्षदेखि सागसब्जी खेतीमा आवद्ध हुनुहुन्छ । विसं २०५२ मा थानकोटबाट सागसब्जी खेती सुरु गर्नुभएका थापाले पछिल्लो समय आफ्नै गाउँ फर्किएर खेती विस्तार गर्नुभएको हो ।
