गोरखापत्र अनलाइन
संविधान सभा सदस्यकै गाउँको नाम अपमानजनक
गणतन्त्र स्थापनापछि बैतडीबाट तीन जना दलित नेता मुख्य राजनीतिक दलबाट सभासद भए पनि उहाँहरूकै जिल्लाको गाउँका दलित बस्तीका नाम अहिले पनि ‘डुमेउडा’ कायम रहेका छन्। बैतडीका दलित बस्तीबाट संसद् भवनसम्म पुगेर देशको मूल कानुन नै फेर्न सफल भए पनि दलित सभासदले आफ्नै जिल्लाका दलित बस्तीका अपमानजनक नाम फेर्न नसकेको दलित समुदायको गुनासो छ। बैतडीबाट समानुपातिक प्रतिनिधित्व गर्दै पुरनसिंह दयाल (नेकपा एमाले), चन्द्रिराम टमटा (नेपाली काँग्रेस) (२०६४) र धाना पहरी (नेकपा माओवादी केन्द्रबाट) (२०७० मा) संविधान सभा सदस्य बन्नुभएको थियो।
कर्णालीका प्रहरी संरचना लुम्बिनीमा
कर्णाली प्रदेशमा प्रहरीका संरचना स्थापना नहुँदा अपराध अनुसन्धानदेखि प्रहरी परिचालन, प्रशिक्षण, तालिमलगायतका कार्य प्रभावित भएका छन्। प्रदेशमा हस्तान्तरण गरिएका संरचना प्रदेशमै स्थापना नहुँदा आर्थिक भार बढ्नुका साथै अपराध अनुसन्धानलगायतका कार्य प्रभावित भएका छन्। कर्णालीमा स्थापना हुनुपर्ने कतिपय प्रहरी संरचना लुम्बिनीबाट स्थानान्तरण नहुँदा समस्या भएको हो।
वनको जग्गामा बजार विस्तार
लुम्बिनी प्रदेशको स्थायी राजधानी भालुवाङको बजार क्षेत्र सरकारी वनको जग्गा अतिक्रमण गरी बनाइएको पाएको छ। राप्ती अञ्चलको प्रवेशद्वार भालुवाङ दाङसहित रोल्पा, प्युठान र अर्घाखाँची पश्चिम भागको व्यापारिक केन्द्र हो। यो बजार नै वनको जग्गामा रहेको पाइएको छ। भालुवाङ पुरानो बजार हालको बजारभन्दा प्युठान जाने सडकनजिक थियो। पूर्व–पश्चिम राजमार्ग निर्माणसँगै सो बजार राजमार्गको दायाँबायाँ विस्तार भएको हो। यो राजमार्गको दायाँबायाँ ठुल्ठूला पक्की घर तथा संरचना निर्माण गरिएका छन्। त्यही घर संरचना बनेको जग्गा राष्ट्रिय वनको नाममा रहेको बताइएको छ। ती घरधनी तथा संरचनाको मालिक कसैसँग पनि लालपुर्जा नभएको सम्बद्ध अधिकारी बताउँछन्।
सोभियत नेता मिखाइल गोर्भाचोभको निधन
सोभियत युगका अन्तिम नेता मिखाइल गोर्भाचोभको ९१ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ । सन् १९८५ देखि १९९१ सम्म सोभियत संघको सत्तामा रहनुभएका मिखाइल सोभियत युगका अन्तिम नेता हुनुहुन्थ्यो ।
सुक्खा बन्दरगाह निर्माणको आग्रह
महोत्तरी जिल्लाको मुख्य सीमा नाकाका रूपमा रहेको जलेश्वर नगरपालिकाको भिट्ठामोडमा सुक्खा बन्दरगाह निर्माणका लागि अर्थसचिवलाई आग्रह गरिएको छ। जलेश्वर नगरपालिकाका नगरप्रमुखसहितको टोली अर्थ मन्त्रालयमा पुगेर यसै नगरपालिकाका निवासी रहनुभएका अर्थसचिव कृष्णहरि पुष्करलाई भेटी भिट्ठामोडमा सुक्खा बन्दरगाह निर्माणको प्रक्रियालाई अगाडि बढाउन आग्रह गरेको हो। सरकारले चालू आर्थिक वर्षको बजेटमा जलेश्वरमा सुक्खा बन्दरगाह निर्माणको सम्भाव्यता अध्ययन गर्ने समावेश गरेपछि सो सम्बन्धमा काम अगाडि बढाउन आपूmहरू अर्थ मन्त्रालयमा गएर अर्थसचिवलाई आग्रह गरेको जलेश्वर नगरपालिकाका प्रमुख सुरेश साह सोनारले बताउनुभयो।
नियुक्तिपत्र प्रदान
उच्चस्तरीय तलब सुविधा आयोगका संयोजक तथा सदस्यलाई नियुक्तिपत्र प्रदान गरिएको छ। अर्थमन्त्री जनार्दन शर्माले मङ्गलबार अर्थ मन्त्रालयमा आयोजित कार्यक्रममा आयोगका संयोजक पूर्वमुख्यसचिव लीलामणि पौड्याल तथा सदस्यद्वय पूर्वसचिव विमल वाग्ले र नेपाल राष्ट्र बैङ्कका पूर्वकार्यकारी निर्देशक शिवनाथ पाण्डेलाई नियुक्तिपत्र प्रदान गर्नुभयो। चालू आर्थिक वर्षको बजेटमा राष्ट्रसेवक कर्मचारीको न्यूनतम तलब र सुविधा पुनरवलोकन गर्न तथा श्रमिकको तलब सुविधाको अध्ययन गरी नेपाल सरकारलाई सिफारिस गर्न उच्चस्तरीय तलब सुविधा आयोग गठन गर्ने व्यवस्थाबमोजिम आयोग गठन गरिएको थियो।
डा. कोइरालाको पुस्तक ‘हृदय’
वरिष्ठ मुटुरोग विशेषज्ञ डा. भगवान कोइरालाले ‘हृदय’ नामक पुस्तक प्रकाशन गर्न लाग्नुभएको छ । डा. कोइरालाको अगुवाइमा बूढानीलकण्ठमा निर्माण हुन लागेको बाल अस्पतालका लागि सहयोग जुटाउने उद्देश्यले ‘हृदय’ नामक पुस्तक प्रकाशन हुन लागेको हो । डा. कोइरालाले जीवनमा भोगेका सङ्घर्षका अनुभव, उहाँले देख्नुभएको स्वास्थ्य क्षेत्रका समस्या सुल्झाउने उपाय र चिकित्सा शिक्षाका विविध विषयलाई विश्लेषणात्मक रूपमा पुस्तकमा समेटिएको छ । डा. कोइरालाको अगुवाइमा बूढानीलकण्ठमा ‘काठमाडौँ इन्स्टिच्युट अफ चाइल्ड हेल्थ’ (किओच)का रूपमा निर्माणाधीन विशिष्टीकृत अस्पताल निर्माणको अभियानमा सहयोग गर्ने उद्देश्यले फाइनप्रिन्टले डा. कोइरालाको पुस्तक ‘हृदय’को विशेष संस्करण ल्याउन लागेको जानकारी दिएको छ ।
झापामा जंगली हात्तीको आक्रमणमा परि एक जनाको मृत्यु
जंगली हात्तीको आक्रमणमा परि झापामा फेरी एक जना वृद्धले ज्यान गुमाएका छन । मंगलवार विहान १० बजेको समयमा बाह्रदशी गाउँपालिका १ बस्ने ८० वर्षीय वृद्ध देवीबहादुर अधिकारीलाई सोही स्थानमा रहेको मनकामना सामुदायिक वनमा जंगली हात्तीले आक्रमण गरेको थियो ।
डेङ्गुविरुद्ध सक्रियता
केही दिनयतादेखि काठमाडाैँ उपत्यकालगायतमा डेङ्गुका बिरामी बढ्न थालेको पाइएको छ। उच्च ज्वरो आएर थलिएपछि मानिस हलचल नै गर्न नसक्ने अवस्थामा पुग्दा डेङ्गु त भएन ? भन्ने आशङ्काले पिरोल्छ। परीक्षण गर्दा लभगभ सबैलाई नै डेङ्गु भएको पाइएको छ। भदौ–असोजमा मौसमी प्रकोपका रूपमा यो रोग विगतमा पनि देखिन्थ्यो तर यति धेरै व्यापक भएको थिएन। यो पटक व्यापकै देखिन थालेको छ। डेङ्गुका कारण उपत्यकाका प्रायःजसो सबै ठूला अस्पताल बिरामीले भरिन थालेका छन्। यही क्रममा डेङ्गुका बिरामी बढ्दै जाँदा अस्पतालहरूमा उपचारका लागि शया पाउन समस्या पर्न सक्ने आशङ्कासमेत बढ्दो छ। यो अवस्था निश्चित रूपमा भयावह हुन सक्ने हुँदा सम्बद्ध निकाय समयमै सचेत भई निराकरणका उपाय खोज्नुपर्ने हुन्छ।
पठन संस्कृति जोगाउने थलो
मानिस जन्मदेखि मृत्यु नभएसम्म सिकाइ कार्यमा आबद्ध रहिरहन्छ। सिकाइले व्यक्तिको अन्तरनिहित प्रतिभालाई प्रस्फुटन गराउँछ। ज्ञानको अन्धकारबाट चेतनायुक्त सभ्यतामा परिणत भई सामाजिक कुरीति, कुविचारको बीजारोपणको अन्त्य हुन्छ। नेपालमा यसको प्रत्यक्ष प्रभाव दरबार स्कुल तथा त्रि–चन्द्र कलेजको स्थापनाबाट भएका विभिन्न कुरीतिहरूको अन्त्यलाई लिन सकिन्छ। शिक्षाले व्यक्तिका दैनिक जीवनमा आइपर्ने विभिन्न समस्याको तर्कपूर्ण, विवेकपूर्ण तथा कुशलतापूर्वक ढङ्गबाट समाधान गर्ने क्षमताको विकास गर्दछ। मानिसमा चिन्तन, दृष्टिकोण र सीपगत संरचनामा परिवर्तन ल्याइदिन्छ। शिक्षाले राष्ट्रका लागि आवश्यक जनशक्तिको विकास तथा आधुनिकीकरणका क्षेत्रमा महत्त्वपूर्ण योगदान दिँदै आइरहेको छ। त्यसैले शिक्षा मानिसमा निरन्तर चलिरहने आवश्यक प्रक्रिया हो।
१० करोड खर्च गरेर बिजुली नबलेको विषयमा प्रशासनले काट्यो पत्र
१० करोड ७० लाख रुपियाँ खर्च गरे पनि बिजुली नबल्दा बैतडी सिगासका स्थानीयबासी टुकी बाल्न बाध्य भएको समाचार गोरखापत्रमा प्रकाशित भएपछि जिल्ला प्रशासन कार्यालय बैतडीले गाउँपालिकालाई पत्र काटेको छ ।
खर्च प्रणालीको विश्वसनीयता
सार्वजनिक खरिदसम्बन्धी कार्यविधि, प्रक्रिया तथा निर्णय खुला, पारदर्शी, वस्तुनिष्ठ र विश्वसनीय बनाउन आवश्यक छ। यही उद्देश्यका लागि ल्याइएको ऐनमा खरिद, सार्वजनिक निकाय, मालसामान, परामर्श सेवा, अन्य सेवा, बोलपत्र, बोलपत्रदाता, बोलपत्रसम्बन्धी कागजात, खरिद सम्झौता, सार्वजनिक खरिद अनुगमन कार्यालय, अधिकार प्राप्त अधिकारी, जमानत, विशेष परिस्थिति, स्थानीय तह, संयुक्त उपक्रम (ज्वाइन्ट भेन्चर), एजेन्ट, एक तह माथिको अधिकारी, दातृपक्ष, रासनलगायतका बारेमा स्पष्ट रूपमा परिभाषित गरेको छ।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा वस्तुगत प्रश्नोत्तर
सन् २०२१ जुलाई ८ – छ सदस्यीय यस सङ्गठनमा चीन एवं दक्षिण एसियाका पाँच राष्ट्र (नेपाल, बङ्गलादेश, पाकिस्तान, अफगानिस्तान र श्रीलङ्का) रहेका। – गरिबी निवारणमा मिलेर कार्य गर्ने उद्देश्यका साथ यस सङ्गठनको स्थापना भएको। – पाँच दक्षिण एसियाली मुलुकमा शाखा कार्यालय रहने।
लोकसेवा सम्बन्धी आजको ताजा विषयगत प्रश्नोत्तर
वित्तीय समानीकरण अनुदान १. नेपाल राष्ट्र बैङ्कलाई प्राप्त विदेशी विनिमय व्यवस्थापनसम्बन्धी अधिकारहरू उल्लेख गर्नुहोस्। विदेशी मुद्रा, विदेशी मुद्रामा भुक्तानी हुने वा प्राप्त हुने निक्षेप, कर्जा, मौज्दात, विदेशी धितोपत्र र विदेशी मुद्रामा भुक्तानी हुने वा हुन सक्ने चेक, ड्राफ्ट, ट्राभलर्स चेक, इलेक्ट्रोनिक फन्ड ट्रान्सफर, क्रेडिट कार्ड, प्रतितपत्र, विनिमयपत्र, प्रतिज्ञापत्रलगायतका मौद्रिक उपकरणलाई विदेशी विनिमय भनिन्छ । विदेशी विनिमयको कारोबारसम्बन्धी सम्पूर्ण मामिलाको व्यवस्थित गर्ने कार्यलाई विदेशी विनिमय व्यवस्थापन भनिन्छ। आर्थिक स्थायित्व र अर्थतन्त्रको दिगो विकासका लागि विदेशी विनिमयसम्बन्धी नीति निर्माण गर्ने र सोको व्यवस्थापन गर्ने नेपाल राष्ट्र बैङ्कको स्थापनाकालीन उद्देश्य रहेको छ। सो उद्देश्य हासिल गर्नका लागि बैङ्कलाई निम्नानुसारको विदेशी विनिमय व्यवस्थापनसम्बन्धी अधिकार रहेको छ ः
पचास करोड लगानीमा दाल प्रशोधन उद्योग
दाल प्रशोधन गरेर बजारमा बिक्रीवितरण गर्ने उद्देश्यसहित मोरङको बुढीगङ्गा–५, हात्तीमुढामा नयाँ उद्योग सञ्चालनमा आएको छ । तीनजना लगानीकर्ताको ५० करोड रुपियाँको लगानीमा स्थापना गरिएको जैन फुड्स प्रोसेसिङ प्रालिले दालको प्रशोधन सुरु गरेको हो । नेपाली भान्सामा गुणस्तरीय दाल पु-याउने लक्ष्यसहित मङ्गलबार उद्योगको उत्पादन सार्वजनिक गरिएको छ ।
