भ्लाडिभोस्टक, पुस १४ गते । रूसको अन्तरिक्ष निकाय रोस्कोसमोसका अनुसार सोमबार सोयुज रकेटमार्फत ५२ वटा उपग्रह सफलतापूर्वक आफ्नो निर्धारित कक्षमा प्रक्षेपित भएका छन् । रकेट प्रक्षेपण आइतबार दिउँसो भोस्तोच्नी अन्तरिक्ष स्थल, आमुर प्रदेशमा सम्पन्न भएको थियो ।
यस प्रक्षेपणमा दुई वटा ‘ऐस्ट-२ टी’ उपग्रह र ५० अन्य उपग्रह समावेश थिए । रकेटले उपग्रह पृथ्वीको कक्षमा पठाउन करिब पाँच घण्टा समय खर्च गरेको रोस्कोसमोसले जनाएको छ । यी उपग्रह कम्तीमा पाँच वर्षसम्म सक्रियरूपमा कार्य गर्ने छन् र विभिन्न उद्देश्यका लागि प्रयोग हुने छन् ।
‘ऐस्ट-२ टी’ उपग्रह रूसले विकास गरेको पृथ्वी अवलोकनका लागि तयार गरिएको उन्नत वैज्ञानिक उपग्रह हो, जसको मुख्य उद्देश्य पृथ्वीको सतहलाई उच्च स्पष्टताका साथ अवलोकन गर्नु र प्राकृतिक तथा वातावरणीय परिवर्तनको सूक्ष्म अध्ययन गर्नु हो । यस उपग्रहले पृथ्वीका भूभाग, वन क्षेत्र, नदी प्रणाली, पहाड, सहर तथा ग्रामीण क्षेत्रको विस्तृत त्रि-आयामी तस्बिर सङ्कलन गर्न सक्षम प्रविधि प्रयोग गर्छ, जसका आधारमा वैज्ञानिकले सटीक डिजिटल नक्सा र मोडेल तयार गर्न सक्छन् ।
ऐस्ट-२ टी उपग्रह विशेष गरी जङ्गलमा लाग्ने आगलागी, बाढी, पहिरो, सुख्खा जस्ता प्राकृतिक विपदको समयमै पहिचान र निगरानीका लागि उपयोगी मानिन्छ । यसले वातावरणीय परिवर्तन, भूमिको प्रयोगमा आएको रूपान्तरण र प्राकृतिक स्रोतको अवस्थाबारे दीर्घकालीन तथ्याङ्क सङ्कलन गर्न सहयोग पुर्याउँछ । कम्तीमा पाँच वर्षसम्म सक्रियरूपमा सञ्चालन हुने यो उपग्रहबाट प्राप्त जानकारी वैज्ञानिक अनुसन्धान, विपद् व्यवस्थापन, वातावरण संरक्षण तथा योजनागत विकासमा महत्वपूर्ण आधार बन्ने अपेक्षा गरिएको छ ।
उपग्रहको मुख्य प्रयोगमा पृथ्वीको निगरानी, वातावरणीय अध्ययन, विद्युत् चुम्बकीय विकिरणको अनुसन्धान, विश्वव्यापी जलपोत अनुगमन र सञ्जाल उपकरणबाट सङ्केत प्राप्त गर्ने कार्य समावेश छन् । यसले वैज्ञानिक तथा प्राविधिकले पृथ्वीको अवस्था र प्राकृतिक विपदको प्रभावकारी निगरानी गर्न सहयोग पुर्याउने अपेक्षा गरिएको छ ।
विशेष गरी दुई ‘ऐस्ट-२ टी’ उपग्रहले पृथ्वीको तस्बिर खिच्नेछन्, जसबाट वैज्ञानिकले सटीक डिजिटल मोडेल तयार पार्न, भू-भागको अध्ययन गर्न, जङ्गलको आगो, बाढी र अन्य प्राकृतिक विपदको निगरानी गर्न सहज हुनेछ । यसरी सङ्कलित तथ्याङ्कले आपतकालीन व्यवस्थापनमा पनि सहयोग पुर्याउनेछ ।
रोस्कोसमोसका अधिकारीले यस प्रक्षेपणले रूसको अन्तरिक्ष अनुसन्धान र निगरानी क्षमतामा ठूलो योगदान पुर्याउने भनेका छन् । आगामी वर्षमा यी उपग्रहको डेटा वैज्ञानिक अनुसन्धान, वातावरणीय अध्ययन र मानव जीवनसँग सम्बन्धित विभिन्न परियोजनामा प्रयोग हुने बताइएको छ । रासस/सिन्ह्वा
