शशिधर पराजुली
विराटनगर, मङ्सिर २९ गते । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले स्वदेशी उद्योगका लागि आवश्यक पर्ने कच्चा पदार्थ उत्पादन गरी व्यापार घाटालाई सन्तुलनमा ल्याउन सकिने बताउनुभएको छ ।
उद्योग सङ्गठन मोरङले विराटनगरमा बिहीबार आयोजना गरेको सातौँ संस्करणको ‘विराट एक्स्पो’ उद्घाटन गर्नुहुँदै राष्ट्रपति भण्डारीले स्वदेशी उत्पादन प्रवर्धन गरी पुँजी तथा श्रम पलायन रोक्न सकिने बताउनुभएको हो ।
केही वर्ष अघिसम्म औद्योगिक र आर्थिक केन्द्रको रूपमा रहेको विराटनगरले विगतको पहिचान कायम राख्न पछिल्ला दिनमा सङ्घर्ष गरिरहेकाले ऐतिहासिक गौरव कायम राख्न प्रतिकात्मक संरचना निर्माण गर्न राष्ट्रपतिले आग्रह गर्नुभयो । ‘पछिल्ला वर्ष विराटनगरले आफ्नो पहिचान कायम राख्न सङ्घर्ष गरिरहेको छ । इतिहासको गौरव कायम राख्दै पहिचान जोगाउन प्रतिकात्मक संरचना निर्माण गर्न आग्रह गर्दछु’ राष्ट्रपति भण्डारीले भन्नुभयो ।
निजी क्षेत्रबाट व्यापार तथा उत्पादन प्रवर्धन गर्न आयोजना भएको प्रदर्शनीले अर्थतन्त्रलाई टेवा पुग्ने उहाँले बताउनुभयो । राष्ट्रपति भण्डारीले भन्नुभयो, ‘निजी क्षेत्रले औद्योगिक क्षेत्रमा देखिएको समस्या पहिचान गर्न र समस्या समाधान गर्न सरकारको ध्यानाकर्षण गर्न आग्रह गर्दछु ।’
व्यापार तथा औद्योगिक प्रदर्शनीले उत्पादक र उपभोक्ताबीच सम्बन्ध विकास गर्ने भएकाले यसको महत्त्व रहेको बताउँदै उहाँले अनुभव र सिकाइ आदानप्रदानले आर्थिक क्षेत्रलाई सहयोग पुग्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । व्यापार मेलाले पर्यटकीय गन्तव्य, कृषि तथा हस्तकलाको प्रवर्धनमा पनि योगदान पुग्ने बताउनुभयो ।
एक्स्पो उद्घाटनका क्रममा मुख्यमन्त्री राजेन्द्र राईले प्रदेश १ मा प्राकृतिक र सांस्कृतिक क्षेत्रको प्रचुरताले विकासको सम्भावनाको दृष्टिले नम्बर एक नै भए पनि यथार्थमा पोजिसन गुम्दैगएको उहाँले बताउनुभयो । सबै काम राज्यले मात्र गर्छ भनेर सोच्न नहुने र निजी क्षेत्रले आफ्नो तर्फबाट योगदान गर्नुपर्ने मुख्यमन्त्री राईले बताउनुभयो ।
प्रदेशको विकासका लागि एकात्मक र केन्द्रीकृत शासन प्रणाली बाधक रहेको भन्दै सङ्घीयता भनिए पनि सैद्धान्तिक र व्यवहारिक हिसाबले कार्यान्वयनमा नआएको उहाँले टिप्पणी गर्नुभयो । मुख्यमन्त्री राईले भन्नुभयो, ‘सङ्घीयताका कारण विकासको दामासायीकरण भएको छ र बिस्तारै यसले नतिजा ल्याउँदै जानेछ ।
नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्घका अध्यक्ष शेखर गोल्छाले नेपालको अर्थतन्त्र यतिबेला आन्तरिक चुनौतीको सामना गरिरहेको बताउनुभयो । नेपाल राष्ट्र बैङ्कले लिएको नीतिका कारण अर्थतन्त्र सङ्कुचनमा परेको भन्दै भुक्तानी सन्तुलनमा मात्र ध्यान दिँदा देशको अर्थतन्त्र चलायमान नभई सङ्कुचनमा पर्दैगएको गोल्छाले टिप्पणी गर्नुभयो ।
नेपाल राष्ट्र बैङ्कले मौद्रिक नीतिमार्फत लिएको चालु पुँजीसम्बन्धी व्यवस्था स्थगित गर्न आग्रह गर्दै त्यसो नगरिएसम्म अर्थतन्त्र चलायमान हुन नसक्ने टिप्पणी गर्नुभयो । पछिल्लो समय अर्थतन्त्रका हरेक क्षेत्र सङ्कुचनमा परिरहेको भन्दै त्यसलाई सरकारले चलायमान बनाउन पहल गर्नुपर्ने अध्यक्ष गोल्छाले बताउनुभयो ।
उहाँले निर्माण क्षेत्र ७० प्रतिशत, दैनिक उपभोग्य वस्तु उत्पादन उद्योगहरू १० प्रतिशत, विद्युतीय उपकरणको आयात र खपत ५५ प्रतिशत, विमा व्यवसाय ७० प्रतिशत, होटल व्यवसाय ४० प्रतिशत, घरजग्गा कारोबार ४५ प्रतिशतले सङ्कुचित भएको बताउनुभयो । चार महिनाको अवधिमा डिजेलको खपत २५ प्रतिशतले घटेको भन्दै डिजेलको खपत घट्नुले अर्थतन्त्र चलायमान नभएको सङ्केत गरेको बताउनुभयो ।
कृषि उत्पादन र बजार प्रवर्द्धन तथा नवप्रवर्तनका लागि एक्स्पोले महत्त्वपूर्ण योगदान गर्ने आयोजक संस्था उद्योग सङ्गठन मोरङका अध्यक्ष सुयस प्याकुरेलले बताउनुभयो । मुलुकलाई आयात प्रतिस्थापन गरी निर्यात वृद्धि गर्ने उद्योगको आवश्यकता रहेको भन्दै नेपालले विधुत व्यापारमा जोड गर्नुको साटो सस्तोमा उद्योगलाई बिजुली दिने वातावरण बनाउनु पर्नेमा जोड दिनुभयो ।
एक्स्पोमा कृषि तथा खाद्यान्न, पर्यटन, औद्योगिक उत्पादन, शिक्षा र स्वास्थ्य आदि प्रदर्शनी कक्षहरू राखिएका छन् । पुस ६ गतेसम्म सञ्चालन हुने एक्स्पोमा ३६१ स्टलहरू रहेका छन् ।
