वासिङ्टन, कात्तिक २१ गते । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बिहीबार इरानमाथि लगाइएका कडा अमेरिकी प्रतिबन्धबारे छलफल गर्न आफू खुला रहेको बताउनुभएको छ । उहाँका अनुसार तेहरानले बारम्बार ती प्रतिबन्ध हटाउन माग गर्दै आएको छ ।
मध्य एसियाली नेतासँगको रात्रिभोजका क्रममा राष्ट्रपति ट्रम्पले भन्नुभयो, “स्पष्टरूपमा भन्नुपर्दा, इरानले प्रतिबन्ध हटाउन सकिन्छ कि भनेर सोधि रहेको छ । उनीहरू अत्यन्त कठोर अमेरिकी प्रतिबन्धको चपेटामा छन्, जसले उनीहरूको स्थिति साँच्चै कठिन बनाएको छ । म यो विषय सुन्नका लागि खुला छु र के हुन्छ भनेर हेर्ने छौँ, तर म यसबारे छलफल गर्न इच्छुक छु ।”
संयुक्त राज्य अमेरिका र पश्चिमी मुलुकले लामो समयदेखि इरानमाथि आणविक हतियार प्राप्त गर्ने प्रयास गरेको आरोप लगाउँदै आएका छन्, तर इरानले आफ्नो आणविक कार्यक्रम पूर्णतः शान्तिपूर्ण उद्देश्यका लागि भएको दाबी गर्दै आएको छ । सन् २०१८ मा अमेरिका तत्कालीन अन्तर्राष्ट्रिय आणविक सम्झौताबाट पछि हटेपछि र पुनः कठोर आर्थिक प्रतिबन्ध लागू गरेपछि इरान वर्षौको अन्तर्राष्ट्रिय नाकाबन्दीमा परेको थियो ।
यस वर्ष जुन महिनाको मध्यतिर इजरायलले इरानविरुद्ध अभूतपूर्व हवाई आक्रमण अभियान सुरु गरेपछि युद्ध भड्किएको थियो । सो आक्रमणका क्रममा अमेरिकाले पनि केही समयका लागि इजरायलको पक्षमा इरानी आणविक स्थलमा आक्रमणमा भाग लिएको देखिएको थियो । १२ दिन लामो उक्त युद्धमा इजरायली बमबारीको प्रत्युत्तरमा इरानले मिसाइल र ड्रोन आक्रमण गरेको थियो, जसका कारण तेहरान र वासिङ्टनबिच अप्रिलमा सुरु भएको आणविक वार्ता स्थगित भएको थियो ।
राष्ट्रपति ट्रम्पले भन्नुभयो, “इरान एक समय मध्यपूर्वको ‘बदमाशी’ राष्ट्र थियो, तर अहिले त्यसले आणविक हतियारको सम्भावना गुमाइसकेको छ ।” जनवरीमा दोस्रो कार्यकालका लागि पदभार ग्रहण गरेपछि उहाँले हालको आक्रमणले इरानको आणविक कार्यक्रमलाई पूर्णरूपमा नष्ट गरेको बारम्बार दाबी गर्दै आउनुभएको छ, यद्यपि क्षतिको वास्तविक स्तर अझै स्पष्ट भएको छैन ।
गत सेप्टेम्बरमा संयुक्त राष्ट्रसङ्घले बेलायत, फ्रान्स र जर्मनीको पहलमा ‘स्न्यापब्याक’ संयन्त्रमार्फत तेहरानविरुद्धका पुराना प्रतिबन्ध पुनः लागू गरेको थियो । ती प्रतिबन्धले इरानको आणविक र ब्यालिस्टिक क्षेप्यास्त्र गतिविधिसँग सम्बन्धित सबै आर्थिक कारोबारलाई रोक लगाएका छन् ।
अमेरिका–इरानबिचको आणविक वार्ताका धेरै चरणको संयोजन गरिसकेको ओमानले पुनः दुवै पक्षलाई वार्तामा फर्किन आग्रह गरेको छ । वार्ताको उद्देश्य नयाँ सम्झौता तर्जुमा गर्नु हो, जसअन्तर्गत इरानले आफ्नो आणविक गतिविधि सीमित गर्ने सर्तमा प्रतिबन्धको केही राहत पाउने छ । राष्ट्रपति ट्रम्पले भन्नुभएको छ, “यदि इरानले शान्तिपूर्ण बाटो रोज्छ भने, भविष्यमा सहकार्यका ढोका खुला रहने छ ।” रासस/एएफपी
