करुण अर्याल
बेइजिङ, भदौ १५ गते । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली र जनवादी गणतन्त्र चीनका राष्ट्रपति सी चिनफिङबिच शनिबार तियानजिनस्थित तियानजिन अतिथि गृहमा द्विपक्षीय भेटवार्ता भएको छ । चिनियाँ राष्ट्रपति सीको औपचारिक निमन्त्रणामा साङ्घाई सहयोग सङ्गठन (एससिओ) को २५ औँ शिखर सम्मेलन र फासीवादविरुद्धको विश्वयुद्ध र जापानी उपनिवेशविरुद्ध चिनियाँ जनताको विजयको ८० औँ वार्षिकोत्सवमा भाग लिन प्रधानमन्त्री ओली शनिबार तियानजन आइपुग्नुभएको हो ।
भेटका अवसरमा दुई देशबिचको मित्रवत् सम्बन्ध र सहकार्यका विविध क्षेत्रमा कुराकानी भई आगामी दिनहरूमा सम्बन्ध र सहकार्य अभिवृद्धि गर्न दुवै देशका संयन्त्र अग्रसर हुने समझदारी भएको छ । साथै नेपाली भूमि लिपुलेकलाई व्यापारिक मार्ग बनाउने विषयमा चीन र भारतबिच भएको समझदारीका विषयमा राष्ट्रपति सीसँग प्रधानमन्त्री ओलीले स्पष्टरूपमा आपत्ति रहेको कुरा राख्नुभएको परराष्ट्र मन्त्रालयका सचिव अमृतबहादुर राईले जानकारी दिनुभयो । “सन् १८१६ को सुगौली सन्धिबमोजिम महाकालीपूर्वका सबै भूभाग सार्वभौम मुलुक नेपालको भएको स्पष्ट रहेको छ । यस मामिलामा चीनले नेपाललाई सहयोग गर्ने विश्वास नेपालले लिएको छ,” प्रधानमन्त्री ओलीको भनाइ उद्धृत गर्दै सचिव राईले भन्नुभयो ।
नेपालको उक्त भनाइको जवाफमा राष्ट्रपति सीले नेपालको अडानप्रति आफ्नो फरकमत नरहेको र सोबारे नेपाल र भारतबिचको छलफलबाट निष्कर्ष निस्कियोस् भन्ने चाहना राख्नुभएको परराष्ट्र सचिव राईले जानकारी दिनुभयो ।
बेइजिङस्थित नेपाली राजदूतावासद्वारा जारी विज्ञप्तिमा लिपुलेकबाट सीमा व्यापार गर्ने सम्बन्धमा भारत र चीनबिच हालै भएको समझदारीलाई उल्लेख गर्दै प्रधानमन्त्रीले उक्त क्षेत्र नेपालको भएको र नेपाल सरकारले त्यसमा कडा आपत्ति (स्ट्रोङ अब्जेक्सन) जनाएको उल्लेख गरिएको छ । भेटमा प्रधानमन्त्री ओलीले नेपाल सदैव एक चीन नीतिप्रति प्रतिबद्ध रहेको पनि बताउनुभयो । भेटवार्तामा प्रधानमन्त्री ओलीले नेपालको विकास प्रयासमा चीनको निरन्तर सहयोगका लागि धन्यवाद व्यक्त गर्दै शान्तिपूर्ण सहअस्तित्वका पाँच सिद्धान्तहरूमा आधारित नेपाल–चीन सम्बन्धमा कुनै समस्या नरहेको स्पष्ट पार्नुभयो । प्रधानमन्त्री ओलीले एससिओमा नेपाललाई सदस्य बन्ने चाहनालाई समर्थन गर्न राष्ट्रपति सीलाई अनुरोध पनि गर्नुभयो । उहाँले बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ (बिआरआई) फ्रेमवर्क सम्झौता अन्तर्गत सहमत भएका परियोजनाहरूको कार्यान्वयनलाई तीव्रता दिने आशा व्यक्त गर्दै मल, पेट्रोलियम अन्वेषण, मानव संसाधन विकास, जलवायु परिवर्तन जस्ता क्षेत्रमा सहयोगका लागि अनुरोध गर्नुभयो ।
चिनियाँ राष्ट्रपति सीले स्वतन्त्र, सार्वभौम राष्ट्र नेपालको विकासमा चीनले सहयोग गर्दै आएको बताउँदै नेपालले लिएको ‘समृद्ध नेपाल सुखी नेपाली’ को सङ्कल्प पूरा गर्न चीन तयार रहेको बताउनुभयो । उहाँले नेपाललाई भूपरिवेष्टितबाट भूजडित राष्ट्रमा रूपान्तरण गर्न चीनले सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता जनाउँदै नेपालको आर्थिक, सामाजिक क्षेत्रको विकासमा सहयोग गर्ने बताउनुभयो । उहाँले संयुक्त राष्ट्रसङ्घ र एससिओलगायत बहुपक्षीय मञ्चहरूमा चीनले नेपाललाई सहयोग गर्ने बताउँदै एक चीन सिद्धान्त पालना गरेकामा नेपाललाई धन्यवाद दिनुभयो । उहाँले बिआरआई परियोजनाहरूको कार्यान्वयनलगायत नेपालको विकासमा चीनको निरन्तर सहयोग दोहो¥याउनु भएको दूतावासद्वारा जारी विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।
भेटवार्तामा नेपालका तर्फबाट शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री रघुजी पन्त, संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री बद्रीप्रसाद पाण्डे, पूर्वउपप्रधानमन्त्री एवं नेपाली कांग्रेसका सांसद पूर्णबहादुर खड्का, प्रधानमन्त्रीका आर्थिक तथा विकास सल्लाहकार डा. युवराज खतिवडा, नेकपा (एमाले) का सांसद् छविलाल विश्वकर्मा, परराष्ट्र मन्त्रालयका सचिव अमृतबहादुर राई, चीनका लागि नेपाली राजदूत डा. कृष्णप्रसाद ओली, चिनियाँ उच्च अधिकारीलगायतको उपस्थिति रहेको थियो ।
त्यसअघि प्रधानमन्त्री ओली पाँचदिने चीन भ्रमणका क्रममा हिमालयन एयरलाइन्सको विशेष विमानबाट तियानजिन आइपुग्नुभएको थियो । उहाँलाई तियानजिन विनहाई अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा चीन सरकारका उच्च अधिकारी, चीनका लागि नेपाली राजदूत डा. ओली र नेपालका लागि चिनियाँ राजदूत चेन सोङले विमानस्थलमा स्वागत गर्नुभएको थियो । प्रधानमन्त्री ओलीले सोमबारदेखि सुरु हुने एससिओ प्लस शिखर सम्मलेनमा अतिथिका रूपमा सम्बोधन गर्नुहुने छ । चिनियाँ राष्ट्रपति सीले उद्घाटन गर्ने शिखर सम्मेलनमा एससिओका दस पूर्ण राष्ट्रसहित २० देशका राष्ट्र प्रमुख र सरकार प्रमुख तथा दस वटा अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाको प्रमुखको सहभागिता रहने छ । युरेसियन राजनीतिक, आर्थिक र अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा सङ्गठनका रूपमा सन् २००१ मा स्थापना भएको एससिओमा नेपाल सन् २०१६ मा संवाद साझेदार (डाइलक पार्टनर) का रूपमा आबद्ध भएको हो । नेपालका तर्फबाट एससिओमा भाग लिने ओली पहिलो सरकार प्रमुख हुनुहुन्छ ।
प्रधानमन्त्री ओलीले भदौ १७ गते चिनियाँ उपराष्ट्रपति हान चङसँग बेइजिङमा द्विपक्षीय भेटवार्ता गर्नुका साथै उहाँले आयोजना गर्ने स्वागत समारोह तथा रात्रिभोजमा सहभागी हुनुहुने छ । यसै गरी प्रधानमन्त्री ओलीले रुसका राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन, माल्दिभ्सका राष्ट्रपति डा. मोहमद मिज्जु, कम्बोडियाका प्रधानमन्त्री डा. सोमदेक मोहा बोरभोर तिपाहदे हुन महानेट, लाओसका प्रधानमन्त्री सोनेसाई सिपानडोन र भियतनामका प्रधानमन्त्री फाम मिन चिङसँग छुट्टाछुट्टै द्विपक्षीय भेटवार्ता गर्नुहुने कार्यक्रम छ । प्रधानमन्त्री ओली भदौ १८ गते बेइजिङस्थित तियानमिन स्क्वायरमा फासीवादविरुद्धको विश्वयुद्ध र जापानी उपनिवेशविरुद्ध चिनियाँ जनताको विजयको ८० औँ वार्षिकोत्सवमा हुने स्मृति समारोह तथा सैनिक परेडमा सहभागी हुनुहुने छ । उहाँ सोही दिन चिनियाँ राष्ट्रपति चिनफिङले बेइजिङस्थित ग्रेटहल अफ दी पिपलमा आयोजना गर्ने दिवा भोजमा सहभागी भएर स्वदेश फर्कने कार्यक्रम रहेको छ ।
