केशवराज भट्ट
वाशुलिङ (बैतडी), भदौ १३ गते । सुदूरपश्चिममा शुक्रबार नानी गौरा पर्व उल्लासपूर्वक मनाइँदै छ । गौरापर्वको दोस्रो दिन मानिने आज नानी गौरामा व्रतालु महिलाहरु बिहानै नजिकैका नदी, तलाउ र धारामा गएर बिरुडालाई धुने गर्दछन् ।
अघिल्लो दिन भिजाइएका पाँच थरी अन्न ‘बिरुडा’ लाई महिलाहरुले आज शुद्ध जलाशयमा लगेर धुने चलन पाटन नगरपालिका ०३ कि बसन्ती भट्टले बताउनुभयो । पूजाआजापछि महिलाहरुले धान, साउँ, तिल, अपामार्गलगायतका वनस्पतिबाट गौराको प्रतिमूर्ति बनाएर सिँगारपटार गरी पूजा गर्ने परम्परा रहिआएको भट्टले बताउनुभयो ।
बैतडीको दोगडाकेदार गाउँपालिका–५ निवासी ६५ वर्षीया धनुदेवी भट्टले भन्नुभयो, ‘‘हामीले हरेक वर्ष यसरी गौरालाई बिरुडासहित पूजा अर्चना गर्छौ । यसलेगर्दा घरमा सुख, शान्ति र समृद्धि ल्याउँछ भन्ने हाम्रो विश्वास छ ।’’
धारामा महिलाहरुको भीड लाग्दा गाउँमा पर्वको रौनक झल्किएको छ । युवतीहरु परम्परागत भेषभूषामा सिँगारिएर धारा तथा तलाउमा पुगेका दृश्य मनमोहक बनेको स्थानीय शिक्षीका पूजा बिष्टले बताउनुभयो । गौरापर्वमा महिलाले आफ्नो परिवारको सुख–शान्ति र दाम्पत्य जीवनको दीर्घायुप्रतिको कामना गर्दै व्रत बस्ने गरेका छन् । ‘‘यो हाम्रो मात्र पर्व होइन, पौराणिक कालदेखि नै हिमालयकी छोरी पार्वतीले भगवान शिवलाई पतिको रूपमा पाउन गरेको कठोर तपस्याको सम्झनामा गौरापर्व मनाउने चलन रहेको हो,” धार्मिक अगुवा सिद्धराज भट्टले स्मरण गराउनुभयो ।
गौराको तेस्रो दिन अमुक्ताभरण मनाइन्छ, यो दिन पनि महिलागहरु दिनभरिनै व्रतबस्ने गर्छन् र साझ पख गौरा राखिएको घरमा गएर देउतालाई चढाइने ध्वजा, दुबधाको लगायतका वस्तुहरुलाई पुरोहितद्वारा शुद्ध पार्छन् र आफुहरु पनि प्रसाद ग्रहण गर्छन् त्यसपछि मात्रै एक छाकी खाना खान्छन् । भने चौथो दिन दुर्वाष्टमी अर्थात् अठ्यावाली मुख्य दिनका रूपमा मनाइने परम्परा रहेको स्थानीय व्रतालु महिला विष्णुमति भट्टले बताउनुभयो । यस क्रममा घर–घरमा भेला भई गौरागीत गाउँदै महिलाहरुले रातभर नृत्य गर्ने प्रथा अझै जीवित रहेको उहाँले बताउनुभयो ।
