गजेन्द्र गुरुङ
खजुरा, भदौ २६ गते । बाँकेमा औलो रोगका बिरामीहरु बढ्दै गएको पाइएको छ । विगत चार वर्षदेखिको तथ्याङ्क अनुसार बाँकेका विभिन्न पालिकामा औलो रोगका बिरामीहरु बढ्दै गएको पाइएको हो । औलोका बिरामीहरुको सङ्ख्या बढ्दै जाँदा जिल्लामा औलो रोगको जोखिम कायमै रहेको पाइएको हो ।
जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय बाँकेका किटजन्य रोग फोकल पर्सन दुर्गा गौतमका अनुसार पछिल्ला केही वर्षदेखि जिल्लाका विभिन्न पालिकामा औलो रोगका बिरामीहरु बढ्दै गएका हुन् । उहाँका अनुसार स्थानीय समुदायका व्यक्तिभन्दा बाहिरबाट आएका आयातित व्यक्तिहरु सङ्क्रमण भएर समुदायमा आउँदा औलो रोगका बिरामीहरु बढी पाइएको हो ।
“पछिल्ला केहि वर्षदेखि जिल्लामा औलोका केसहरु बढ्दै गएको पाइएको छ, बाहिरबाट सङ्क्रमण भएर आएका आयातित बिरामीहरुमा यो रोग बढि पाइएको छ ।” फोकल पर्सन गौतमले भन्नुभयो, “हाम्रो गुणस्तरीय सेवा र प्रभावकारी सेवाका कारण पनि पछिल्लो समयमा धेरै केस पत्ता लागेको छ ।”
“सङ्क्रमण भएर हाम्रो सम्पर्कमा आउनुभएका बिरामीहरुको घरमै पुग्छौं, तीन दिनभित्र बिरामीको घरमा गएर एक महिना अघिको ट्राभल हिस्ट्री लिन्छौं बिरामीको वरिपरि रहेका सबै समुदायको समेत रगत चेकजाँच गर्छौं ।” उहाँले भन्नुभयो, “समुदायमा केस बढ्ने वित्तिकै जोखिम त हुन्छनै, जोखिम न्यूनीकरण गर्नका लागि उच्च सङ्क्रमण भएका ठाउँलाई उच्च, मध्यम र न्यून जोखिम क्षेत्रमा वर्गीकरण गरेर रोकथामका लागि पहल गर्छौं ।”
उच्च र मध्यम जोखिम क्षेत्रमा विषादीयुक्त झुल वितरण गर्ने, समुदायका सबैको रगत परीक्षण गर्ने तथा लामखुट्टे नियन्त्रणका लागि विषादी छिट्नेलगायतका कामहरु गर्दै आएको उहाँले बताउनुभयो । बिरामीहरु सुरुमै सरकारी स्वास्थ्य संस्थामा चेकजाँच गराउन नआउनु, निजी क्लिनिक तथा अस्पतालहरुमा आफूखुसी जाँच गराउन जानु, आफूखुसी औषधीको प्रयोग गर्नु र सिरियस अवस्थामा मात्र औलो रोगको परीक्षण गराउनुले पनि नियन्त्रणमा समस्या देखिएको उहाँको भनाइ छ ।
स्वास्थ्य कार्यालयको तथ्याङ्क अनुसार आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ मा जिल्लाका विभिन्न पालिकामा ५६ जना सर्वसाधारणलई औलो रोग पुष्टि भएको थियो । त्यसपछि आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा ४२ जना, आर्थिक वर्ष २०७८/०७९ मा १०६ जना, आर्थिक वर्ष २०७९/०८० मा १२२ जना र गत आर्थिक वर्ष २०८०/०८१ मा १६२ जना सर्वसाधारणमा औलो रोग पुष्टि भएको थियो ।
तथ्याङ्क अनुसार विगत चार वर्षदेखि लगातार रुपमा औलो रोगका बिरामीहरु बढिरहेको पाइएको हो । गत आवमा सबैभन्दा धेरै नरैनापुर गाउँपालिकामा औलोका बिरामीहरु फेला परेका हुन् । नरैनापुरमा १३१ जना, राप्तीसोनारीमा नौ जना, डुडुवामा आठ जना, नेपालगन्जमा सात जना, कोहलपुरमा तीन जना, बैजनाथ र खजुरामा दुई/दुई जनामा औलो रोग पुष्टि भएको थियो । त्यसैगरी जानकीमा भने शून्य थियो ।
त्यसैगरी, आर्थिक वर्ष २०७९/०८० मा पनि नरैनापुरमा १०३ जना, नेपालगन्जमा १० जना, कोहलपुरमा चार जना, राप्तीसोनारी र खजुरामा दुई/दुई जना, जानकीमा एक जनामा औलो रोग पुष्टि भएको थियो । त्यसैगरी उक्त आर्थिक वर्षमा डुडुवा र बैजनाथमा भने शून्य पाइएको थियो ।
नेपाल सरकारले औलो रोगलाई सन् २०२५ सम्ममा नेपालबाट उन्मूलन गर्ने लक्ष्य लिएको छ । तर, औलो रोगीको सङ्ख्या बढ्दै जाँदा चुनौती देखिएको छ ।
