सहिदप्रति श्रद्धाञ्जली
राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले संविधान र गणतन्त्रको मर्मलाई आत्मसात् गर्दै दिगो शान्ति, सुशासन र समृद्धिको आकाङ्क्षा पूरा गर्नेतर्फ अग्रसर हुनु नै सहिदप्रतिको सच्चा श्रद्धाञ्जली हुने बताउनुभएको छ । सहिद दिवस, २०८० को अवसरमा उहाँले दिनुभएको शुभकामना सन्देशमा उल्लेख छ, “सहिदको बलिदानद्वारा हामीले आफ्नो संविधान आफैँ बनाएका छौँ । सर्वोत्कृष्ट शासन प्रणाली सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र पाएका छौंँ ।” उहाँले सहिदको आकाङ्क्षालाई साकार बनाउन सबैले आआफ्ना तर्फबाट निर्वाह गर्नुपर्ने भूमिकालाई इमानदारीसाथ पूरा गर्न यस दिवसले थप प्रेरित गरोस् भन्ने पनि कामनासमेत गर्नुभएको छ ।
पर्चाबाट सुरु भएको क्रान्ति
आज सहिद दिवस । राणाशासनविरुद्धमा उत्रिएका क्रान्तियोद्धा चार सहिदको बलिदानको स्मरण गर्दै हरेक माघ १६ गतेलाई सहिद दिवसका रूपमा मनाउने चलन २०१० सालदेखि सुरु भयो । हरेक माघ १० गतेदेखि सहिद सप्ताह मनाउने प्रचलन छ । क्रान्तियोद्धाहरूलाई सहादतमा पुर्याउँदै स्वतन्त्रताको झिल्को पर्चा छर्ने कामबाट सुरु भएको थियो । त्यसमा देशका लागि ज्यानको आहुती दिन पछि नपर्ने क्रान्तिकारी थपिँदै गए । क्रान्तिलाई उत्सर्गमा पुर्याउन उपाय ठहर्याइयो– राणाविरोधी पर्चा छर्नु पर्छ । त्यति सहज कहाँ थियो र ? लिथो मेसिन निकै सकससाथ उपत्यकामा भित्र्याइसकिएको थियो । कुरा ८३ वर्षअघि अर्थात् १९९७ सालको हो । त्यो बेला राति ९ देखि बिहान ४ बजेसम्म कफ्र्यु लगाउने चलन थियो । दिउँसो पर्चा छर्न सम्भव नभएकाले रातिबाहेक उपाय थिएन ।
पूर्वाधार करबाट उठ्यो एक खर्ब पच्चिस अर्ब
पेट्रोलियम पदार्थमा लगाएको पूर्वाधार करबाट आठ वर्षमा एक खर्ब २५ अर्ब रुपियाँ सङ्कलन भएको छ । सरकारले पेट्रोलियम पदार्थमा लगाउँदै आएको पूर्वाधार करबाट आठ वर्षमा एक खर्ब २५ अर्ब ३५ करोड रुपियाँ सङ्कलन भएको नेपाल आयल निगमले जनाएको हो ।
ग्राभेल हुँदा चले कालोपत्रेपछि बन्द
सबै मौसममा नियमित उडान होस् भनेर विमानस्थलको स्तरोन्नति गरिन्छ । तर ग्राभेल हुँदा सञ्चालन हुने गरेका विमानस्थल धावन मार्ग स्तरोन्नति गरी कालोपत्रे बनाएपछि चाहिँ सञ्चालन भएका छैनन् । नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका अनुसार कालोपत्रे भएर सञ्चालनमा आउन नसकेका विमानस्थल नौ वटा छन् । ती नौ विमानस्थलमा बागलुङ विमानस्थल, बैतडी, रुकुमको चौरजहारी, डोटी, खोटाङको लामीडाँडा, मनाङ, डोल्पाको मसिनेचौर, रुम्जाटार र कालीकोटको सुनथराली हुन् ।
सुस्तावासी नागरिकताबाट वञ्चित
नेपाली भूमि बचाउन वर्षौंदेखि लडिरहेका अधिकांश सुस्तावासी नेपाली नागरिकताबाट वञ्चित छन् । सुस्तामा हाल २६५ घरधुरीका तीन हजार १३३ जनसङ्ख्या रहेकामा झन्डै एक तिहाइले मात्र नागरिकता पाएका छन् । जिल्ला प्रशासन कार्यालय, पश्चिम नवलपरासीका अनुसार सुस्ताका एक हजार ८३ जनाले मात्र नेपाली नागरिकता पाएका छन् । सुस्ता–५ का वडाध्यक्ष प्रभुनाथ यादवका अनुसार उमेर पुगिसकेका एक हजारभन्दा बढीलाई तत्काल नागरिकता दिनुपर्ने देखिएको छ ।
निःस्वार्थ समाजसेवीको सम्झना
‘सत्कर्म गर्नु, ढाँटछल नगर्नु, इमानदार बन्नु, कोही अन्यायमा परेको छ भने टुलुटुलु हेरेर नबसी त्यस्ताको उद्धार गर्नु, न्यायको पक्षमा बोल्नु, अरू कुरा त आफैँ राम्रो भइहाल्छ नि ।’ कुनै पनि मानिसले उल्लिखित कुरा पालन गर्छ भने त्यो व्यक्ति समाजका लागि पक्कै पनि उदाहरणीय व्यक्तित्व बन्दछ । सच्चा समाजसेवीमा हुने गुण नै यिनै हुन् तर अचेल समाजसेवा पनि आर्थिक उपार्जन गर्ने पेसा बनेको छ । तपाईंको व्यवसाय के हो भनेर सोधिँदा गर्वका साथ ‘समाजसेवा’ भन्नेहरू धेरै छन् । वास्तविक समाजसेवा त निःस्वार्थ भावले गरिने कर्म
रमणीय गन्तव्य कोन्ज्योसोम
ललितपुरको लगनखेल, सातदोबाटो, चापागाउँ हुँदै २५ किलोमिटरमा पुगिने कोन्ज्योसोमले ‘सङ्घीय राजधानीको दुर्गम’ नामको पीडा वर्षौं खेप्यो तर यतिखेर कन्ज्योसोम ‘सङ्घीय राजधानीको दुर्गम’ हैन, घुमघाम गर्ने नजिकको रमाइलो गन्तव्यका रूपमा स्थापित हुन पाएको छ । तामाङ समुदायको स्वागत र सत्कारले कोन्ज्योसोम आउने पर्यटकलाई मोहित बनाउँछ । करुवाको पानी मयूरको प्वाँखले छम्किएपछि मात्रै खानेकुरा खानुपर्ने संस्कार छ । यो आफैँमा अनौठो चलन हो ।
चन्द्रमामा किन पठाइन्छ यान ?
सन् २०२४, जनवरी १९ का दिन जापानको मुन मिसन स्पाइनरले चन्द्रमामा एक यान अवतरण गराएको छ । जापानी स्पेस एजेन्सीका प्रमुख हिरोशी यामाकावाले यसलाई पुष्टि गर्नुभएको थियो । पृथ्वीबाट ३,८४,३९९ किमी टाढा रहेको पृथ्वीको उपग्रह चन्द्रमामा मानिस तथा यान पठाउने देशको सङ्ख्या अब पाँच पुगेको छ । चन्द्रमाको धरतीमा मानिस नै पठाउने पहिलो र अहिलेसम्मको अन्तिम देश अमेरिका हो । यान पठाउनेमा क्रमशः रुस, अमेरिका, चीन, भारतपछि जापान भएको छ ।
पेट्रोलियम पाइपलाइन विस्तारमा ढिलाइ
दोस्रो चरणको पेट्रोलियम पाइपलाइन परियोजनाको निर्माण कार्य अगाडि बढ्न सकेको छैन । नीतिगत तवरबाट निर्णय हुन नसक्दा पाइपलाइन निर्माणसँगै अन्य पूर्वाधारको निर्माण काम अगाडि बढ्न नसकेको हो । गत जेठ महिनामा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ को भारत भ्रमणका बेला पेट्रोलियम पाइपलाइन विस्तारसँगै पूर्वाधार निर्माण गर्न दुई देशका सरकारबिच (जिटुजी) सम्झौता भएको थियो ।
फेरियो निसी गाउँको स्वरूप
छेउमै कलकल बग्ने निसीखोला । माथिपट्टि अग्ला भिरपहरा । बिच भाग हुँदै रुकुम जोडिएको मध्य पहाडी लोकमार्ग । आडमै छ निसी गाउँ । ससाना ढुङ्गा माटोले बनेका कलात्मक घर । बाक्लो मगर बस्ती । बाहिरबाट यहाँ आइपुग्ने जोकोहीलाई आकर्षित गर्छ । अझ यहाँको भाषा, कला र संस्कृतिले त झन् लोकमार्गमा गुड्ने गाडीलाई एकैछिन टक्क रोक्ने गर्छ । गाडीमा यात्रा गर्नेले रोकिएर निसी गाउँको अवलोकन गरेर मात्रै आफ्नो गन्तव्यतर्फ लाग्ने गर्छन् । केही समथर त केही भिरालो भूभागले भरिएको निसी गाउँमा केही धान फल्ने खेत त केही मकै फल्ने बारी छन् । कृषि र पशुपालनमा आश्रित यहाँका स्थानीय पछिल्लो समय व्यापार व्यवसायमा पनि लाग्न थालेका छन् ।
सुदूरपश्चिममा गठबन्धनका उम्मेदवार विजयी
सुदूरपश्चिम प्रदेशबाट राष्ट्रिय सभा सदस्यमा सत्ता गठबन्धनका उम्मेदवार विजयी हुनुभएको छ । आज भएको निर्वाचनमा नेकपा (एमाले) का उम्मेदवारलाई पराजित गरी उहाँहरू विजयी हुनुभएको हो ।
कर्णालीमा गठबन्धनका उम्मेदवार विजयी
राष्ट्रिय सभा सदस्य पदमा कर्णाली प्रदेशबाट सत्तारुढ गठबन्धन दलका उम्मेदवार विजय हुनुभएको छ । बिहीबार सम्पन्न निर्वाचनमा फराकिलो मतान्तरले गठबन्धनका उम्मेदवार विजयी हुनुभएको हो ।
कोशीमा एमालेकी कोइराला विजयी
राष्ट्रिय सभा निर्वाचनमा नेकपा एमालेकी उम्मेदवार रुक्मिणी कोइराला निर्वाचित हुनुभएको छ ।
लुम्बिनीमा सत्ता गठबन्धनका सुवेदी र सापकोटा विजयी
राष्ट्रिय सभा निर्वाचनमा लुम्बिनी प्रदेशमा सत्ता गठबन्धनका उम्मेदवारी विजयी भएका छन् । सत्ता गठबन्धनबाट उम्मेदवार बन्नुभएका नेकपा माओवादीका झक्कुप्रसाद सुवेदी र नेपाली कांग्रेसबाट उम्मेदवार बन्नुभएकी विष्णुदेवी सापकोटा विजयी हुनुभएको हो ।
मधेश प्रदेशमा गठबन्धन विजयी
मधेश प्रदेशमा राष्ट्रिय सभा सदस्यमा सत्तारुढ गठबन्धनका उम्मेदवार विजयी भएका छन् । सत्तारुढ गठबन्धनबाट उम्मेदवारी दिनुभएका (खुला) बाट आनन्दप्रसाद ढुङ्गाना र महिलातर्फबाट पूजा चौधरी निर्वाचित हुनुभएको छ ।
मनरुपा शर्मा : पाँचौँ प्रयासमा माननीय
पर्वतको कुश्मा नगरपालिका वडा नं. १० की मनरुपा शर्मा (विमला) राष्ट्रिय सभा सदस्य बन्नुभएको छ।तत्कालीन नेकपा (माओवादी)ले सञ्चालन गरेको सशस्त्र विद्रोहमा आफैँ सहभागी शर्माका श्रीमान् द्वन्द्वकै क्रममा सरकारी पक्षबाट मारिनुभएको थियो ।
गण्डकीमा राष्ट्रिय सभा निर्वाचन : ढोरपाटनका प्रमुखबाहेक सबैले गरे मतदान
गण्डकी प्रदेशमा राष्ट्रिय सभा सदस्य निर्वाचनको मतदान सकिएको छ। प्रदेशमा दुई सय २९ जनाले मतदान गर्नुभएको छ। बागलुङको ढोरपाटन नगरपालिकाका प्रमुख देवबहादुर नेपालबाहेक सबैले मतदान गर्नुभएको हो।
कोशीमा मतगणना सुरु
विराटनगरमा राष्ट्रिय सभा सदस्य निर्वाचनको मतगणना सुरु भएको छ । राष्ट्रिय सभा निर्वाचनमा खुला तथा महिला सदस्य पदका लागि निर्वाचन भएकोमा महिला उम्मेदवारको मतगणना सुरु गरिएको हो ।
राष्ट्रिय सभा मतदान : बागमतीमा तीन जना अनुपस्थित
राष्ट्रिय सभा सदस्यको निर्वाचनअन्तर्गत बागमती प्रदेशमा मतदान सम्पन्न भएको छ। राष्ट्रिय सभा सदस्य निर्वाचन २०८० निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय, बागमती प्रदेशले निर्वाचनमा प्रदेश सभाका १०८ जना र गाउँपालिकाका अध्यक्ष, उपाध्यक्ष तथा नगरपालिकाका प्रमुख, उपप्रमुख २३४ जना गरेर ३४२ जनाले मतदान गरेको जनाएको छ।
कोशीमा स्थानीय तहका तीन जना मतदानमा अनुपस्थित
झापा गाउँपालिकाका अध्यक्ष जयनारायण साह, मोरङको ग्रामथान गाउँपालिकाका अध्यक्ष जयप्रकाश गच्छदार र धरान उपमहानगरपालिकाका प्रमुख हर्क साम्पाङ मतदानमा अनुपस्थित हुनुभएको हो ।
सुदूरपश्चिममा केही बेरमै मतगणना सुरु हुँदै
सुदूरपश्चिम प्रदेशमा राष्ट्रिय सभा सदस्य चयनका लागि आज भएको निर्वाचनमा मतदान सकिएको छ। अपराह्न ४ बजेबाट मतगणना हुने प्रदेश निर्वाचन कार्यालयका प्रमुख प्रेम भट्टले जानकारी दिनुभयो।
मधेश प्रदेशमा मतदान सम्पन्न, एक मत खसेन
मधेश प्रदेशमा राष्ट्रिय सभा सदस्य चुनावअन्तर्गत मतदान सकिएको छ। प्रदेशबाट प्रतिनिधित्व गर्ने महिला र अन्य समूह (खुला) गरी दुई पदका लागि मतदान भएको छ।
लुम्बिनीमा दुई मत खसेन : एक बिरामी, अर्कोलाई मतदान नै थाहा भएन !
राष्ट्रिय सभा निर्वाचनका लागि लुम्बिनी प्रदेशमा तीन सय तीन मत मात्रै खसेको छ । लुम्बिनी प्रदेशमा रहेको तीन सय पाँच मतमध्ये निर्वाचनमा तीन सय तीन मत मात्रै खसेको प्रदेश निर्वाचन कार्यालय दाङका सूचना अधिकारी गेहेन्द्र कुँवरले जानकारी दिनुभएको छ ।
कर्णालीमा सकियो मतदान
राष्ट्रिय सभा सदस्य पदको निर्वाचन अन्तर्गत कर्णाली प्रदेशमा मतदान सकिएको छ ।