बेमौसमी मकै खेतीबाट आम्दानी लिँदै किसान
दाङमा किसानले बेमौसमी मकै खेतीबाट राम्रो आम्दानी गर्न थालेका छन् । मकै खेतीका लागि किसानलाई तालिमसँगै बिउ र यान्त्रिकीकरणमा प्रधानमन्त्री कृषि परियोजनाले सहयोग गर्न थालेपछि पछिल्लो समय धेरै किसान बेमौसमी मकै खेतीतर्फ आकर्षित भएका छन् । सुक्खा समयमा पनि मकै खेतीबाट आम्दानी लिन सकिने भएपछि अन्य काम छोडेर मकै खेतीमा लागेको लमही नगरपालिका–४, सेमरहवा निवासी किसान राजबहादुर चौधरी बताउनुहुन्छ । पहिले घरमा खानका लागि मात्रै मकै खेती गर्दै आउनुभएका चौधरीले पछिल्लो समय करिब एक बिघा क्षेत्रफलमा व्यावसायिक रूपमा मकै खेती गर्न थाल्नुभएको छ ।
बेमौसमी मकैखेतीबाट आम्दानी लिँदै किसान
दाङमा किसानले बेमौसमी मकैखेतीबाट राम्रो आम्दानी गर्न थालेका छन् । मकै खेतीका लागि किसानलाई तालिमसँगै बिउ र यान्त्रिकरणमा प्रधानमन्त्री कृषि परियोजनाले सहयोग गर्न थालेपछि पछिल्लो समय धेरै किसान बेमौसमी मकै खेतीतर्फ आकर्षित भएका छन् ।
किसानको पहिचान र वर्गीकरणका आधारमा सेवासुविधा
किसानको पहिचान र वर्गीकरणका आधारमा उसलाई सामाजिक न्याय, सेवा, सुविधा र सामाजिक सुरक्षा प्रदान गर्नुपर्ने कुरामा सरोकारवालाले जोड दिएका छन् । राष्ट्रिय कृषक समूह महासङ्घ नेपाल, लिवर्ड, फियान नेपाल, खाद्य अधिकार राष्ट्रिय सञ्जाललगायतका संस्थाले संयुक्त रूपमा आयोजना गरेको ‘खाद्य सुरक्षा, खाद्य अधिकार र खाद्य सम्प्रभुताको नीतिगत प्रावधान र स्थानीयकरणको अभ्यास’ विषयक अन्तर्क्रिया कार्यक्रममा सरोकारवालाले सो कुरामा जोड दिएका हुन् ।
कृषि मजदुर अभावमा गहुँबाली भित्र्याउन समस्या
कृषि मजदुरको अभावले गर्दा रौतहटका अधिकांश किसानले समयमा गहुँबाली भित्र्याउन पाएका छैनन् ।
मौरीपालक कृषक बढ्दै ,उत्पादन घट्दै
म्याग्दीका जङ्गलमा विगत तीन वर्ष यता अत्यधिक डढेलो लागेका कारण पुष्परसमा कमी हुँदा मौरीपालक कृषक बढ्दै गए पनि मह उत्पादन भने घट्दै गएको छ ।
सप्तरीमा गहुँ बाली भित्र्याउने चटारो
सप्तरी लगायत तराई मधेशका किसानले अहिले आ-आफ्ना खेतमा पाकेर भित्र्याउने बेला भएको गहुँ बाली धमाधम काटेर थ्रेसर लगाउन सुरु गरेका छन् ।
आयआर्जनका लागि उन्नत बाख्रा सहयोग
महिला समूह तथा सहकारी संस्थाका महिला सदस्यहरुलाई उन्नत जातको बाख्रा सहयोग गरिएको छ ।
उखु महोत्सवबाट किसान उत्साहित
छत्रकोट गाउँपालिकामा आयोजना गरिएको उखु महोत्सवबाट उखु किसान उत्साहित बनेका छन् । उखुको उत्पादनलाई थप व्यावसायिक बनाउँदै त्यसको प्रवद्र्धन र विकासका लागि गाउँपालिकाले वडा नम्बर ४ अन्तर्गत दिगामा शुक्रबार एकदिने उखु महोत्सवको आयोजना गरेको छ ।
समाधिस्थलमा रुपियाँ फलाउँदै भारतीय नागरिक
बाँकेको डुडुवा गाउँपालिका र राप्तीसोनारी गाउँपालिकालाई जोड्ने सिधनियाघाटस्थित राप्ती नदी पुलको पूर्व–दक्षिणतर्फ नदीको बगर अहिले हरियाली भएको छ ।
महिलालाई गहुँ काट्ने चटारो
माथि उल्लेखित देउडा यहाँका छोरेटाहरूले वैशाखमा गहुँ लौन्यारीलाई उद्धृत गर्दै भन्ने गर्दछन् । यहाँ वैशाखको महिला गहुँ पाक्ने र त्यति बेला अलि उमा खाने (काँचो रहेको गहुँलाई आगोमा राखेर पोलेर खाने गहुँको बाला) चलन छ ।
रासायनिक मल काठमाडौँ ढुवानी
चीनबाट आयात गरिएको रासायनिक मल तातोपानी भन्सार कार्यालयबाट काठमाडौँतर्फ धमाधम ढुवानी भइरहेको छ ।
सकियो आलु महोत्सव
आलु गाउँका रुपमा देशमै प्रख्यात पोखरा महानगरपालिका-२५ हेम्जामा सञ्चालन भएको आलु महोत्सव सकिएको छ । गत चैत २५ गतेदेखि सुरु भएको आलु महोत्सव बुधबारसम्म ३० लाख ६५ हजार सात सय २० को आलु बिक्री गर्दै सम्पन्न भएको हो ।
कृषि जनशक्ति उत्पादनमा सघाउँदै पर्वतका पालिका
कृषिलाई व्यावसायिक बनाउन तथा दक्ष कृषि जनशक्ति उत्पादनमा प्रेरित गर्ने उद्देश्यले पर्वतका विभिन्न स्थानीय तहले माध्यमिक तहका विद्यार्थीलाई कृषि कर्ममा लगाउन थालेका छन् । जिल्लाको मोदी गाउँपालिका र पैंयु गाउँपालिकाले विद्यार्थी केन्द्रित कार्यक्रम थालेका हुन् ।
किसानको बक्यौता रकम भुक्तानी गर्दै डिडिसी
दुग्ध विकास संस्थान (डिडिसी) ले किसानको बक्यौता रकम भुक्तानी गर्ने भएको छ । सहुलियत ऋणमा सरकारले दिएको ३० करोडमा १० करोड थपेर डिडिसीले ४० करोड रुपियाँ भुक्तानी गर्ने भएको छ । डिडिसीका निमित्त उपमहानिर्देशक राजेन्द्रप्रसाद अधिकारीले बिहीबार (आज) देखि बक्यौता रकमको भुक्तानी सुरु गरिने बताउनुभयो ।
सुदूरपश्चिमकै सबैभन्दा ठुलो चिस्यान केन्द्र बन्द हुने अवस्थामा
सुदूरपश्चिम प्रदेशकै सबैभन्दा बढी क्षमता भएको चिस्यान केन्द्र ‘कोल्डस्टोर’ ऋणको बोझले बन्द हुने अवस्थामा पुगेको छ । कैलालीको घोडाघोडी नगरपालिकामा रहेको उक्त चिस्यान केन्द्र बैङ्कको ऋण तिर्न नसक्दा लिलामी हुने अवस्थामा छ ।
कैलालीमा चैते धान उत्पादन बढ्ने अनुमान
कैलालीमा यस वर्ष चैते धान खेती बढ्ने कृषि ज्ञान केन्द्रले जनाएको छ । पालिकामा चैते धान खेतीसम्बन्धी कार्यक्रम विस्तार भएकाले गत वर्षभन्दा यो वर्ष चैते धान खेती बढ्ने कृषि ज्ञान केन्द्रका प्रमुख खगेन्द्र शर्माले बताउनुभयो ।
स्ट्रबेरी खेतीमा रमाउँदै काभ्रेका मुक्ति
बनेपा नगरपालिका-१० का मुक्ति विष्टले तीन वर्षअघि सुरु गर्नुभएको व्यावसायिक स्ट्रबेरी (भूईकाफल) खेतीमा विस्तार गर्दै लैजानुभएको छ ।
आगलागी हुँदा १५ बिघाको गहुँबाली जलेर नष्ट
बाँकेको जानकी गाउँपालिका २ नेवाजीगाउँमा आगलागीबाट १५ बिघाको गहुँबाली जलेर नष्ट भएको छ । एक्कासि खेतमा आगलागी हुँदा ११ जना किसानको १५ बिघामा लगाइएको गहुँबाली नष्ट भएको प्रहरी चौकी बेलभार बाँकेले जनाएको छ ।
मेसिनको प्रयोगबाट चैते धान रोपियो
डोटीमा मेसिनको प्रयोगबाट चैते धान रोपिएको छ। कृषि ज्ञान केन्द्र डोटीले शिखर नगरपालिकासँगको समन्वयमा जिल्लामा पहिलो पटक मेसिनबाट धान रोप्न सुरु गरेको हो ।
कृषिमा वातावरणको प्रभावबारे अध्ययन समिति गठन
कृषि अनुसन्धान परिषद् (नार्क) ले कृषिमा वातावरणले पारेको प्रभावका बारेमा अध्ययन गर्न विज्ञहरूको एउटा समिति गठन गरेको छ । नार्क अन्तर्गतको राष्ट्रिय कृषि वातावरण अनुसन्धान केन्द्रले बोर्लोग इन्स्टिच्युट फर साउथ एसियाका अधिकारीसँगको छलफलपछि कृषिमा वातावरणीय प्रभावबारे अध्ययन गर्न समिति गठन गरेको हो । नार्कका वैज्ञानिक डा. रोशनबाबु ओझाको संयोजकत्वमा १२ सदस्यीय समिति गठन भएको हो ।
विषादी प्रयोगले मानवीय सङ्कट
कृषिमा रासायनिक र विषादी प्रयोगले मानवको अस्तित्वमाथि नै सङ्कट आउने अवस्थाको सिर्जना हुन लागेको नेपाल तथा भारतका पर्यावरणीय कृषि अभियन्ताहरूले जनाएका छन् । खाद्यका लागि कृषि अभियानले ‘जैविक कृषिको मार्गचित्र’ बारे आयोजना गरेको कार्यक्रममा कार्यक्रममा बोल्ने वक्ताले सो धारणा राखेका छन् । भारतका लेखक एवं वातावरण अभियन्ता भरत मन्सटाले विगत पाँच दशकदेखि सुरु भएको रासायन र विषादीको दौडले मानव अस्तित्व माथि प्रश्न उठेको बताउँदै उहाँले विकसित भएको एकल बाली खेती प्रणालीले निम्ताएको जैविक विविधताको ह्रास माथि चिन्ता व्यक्त गर्नुभयो । अभियन्ता मन्सन्टाले हजारौँ खानयोग्य बाली भएको क्षेत्रमा केही बाली मात्रको प्रोत्साहन र खेतीले खाद्य सङ्कट झनै बढाउँदै लगेको बताउनुभयो ।
स्ट्रबेरीखेतीबाट आम्दानी लिँदै सुदीप
नवलपरासी (बर्दघाट सुस्तापूर्व) कावासोती नगरपालिका-७ का सुदीप दवाडीले तीन वर्षदेखि स्ट्रबेरीखेतीबाट राम्रो आम्दानी लिइरहनुभएको छ ।
चैतेधान खेतीको आकर्षण बढ्दो
नवलपुरमा चैते धान उत्पादन गर्ने क्षेत्रफल विस्तार हुँदै गएको छ । जिल्लामा पछिल्लो तीन वर्षयता चैते धान उत्पादन गर्ने किसान बढेसँगै क्षेत्र पनि बढ्दै गएको हो ।
बोटसँगै मकै बिक्री भएपछि किसान उत्साहित
जिल्लाका विभिन्न स्थानमा गाई फार्म सञ्चालक तथा सहकारीले व्यावसायिकरुपमा साइलेस (पौष्टिक तत्त्व पर्याप्त हुने घाँस)का लागि ग्रामीण क्षेत्रका किसानले उत्पादन गरेका मकै बोटसँगै खरिद गरेका छन् । यसरी उत्पादित मकै बोटसँगै बिक्री भएपछि किसान उत्साहित भएका हुन् ।