महिला राजनीतिज्ञको समाचार सम्प्रेषणमा गोरखापत्र अग्रस्थानमा

गोरखापत्र समाचारदाता 

काठमाडौं, वैशाख ६ गते । महिला राजनीतिकर्मी र उहाँहरुले उठाउँदै आएका सवालहरुलाई स्थान दिनेमा गोरखापत्र सबैभन्दा अगाडि रहेको छ । मिडिया एड्भोकेसी ग्रुप (म्याक)ले बुधबार काठमाडौंमा सार्वजनिक गरेको अध्ययन प्रतिवेदनले यस्तो देखाएको हो । 

म्याकले आठवटा राष्ट्रिय दैनिकहरुको जनावरी, फेब्रवरी र मार्च गरी तीन महिनामा प्रकाशित गरेका तीन हजार १७६ वटा राजनीतिक समाचारहरुको विश्लेषण गर्दा गोरखापत्र सबैभन्दा अगाडि रहेको तथ्याङ्कले देखाएको छ ।

अध्ययन अवधिमा गोरखापत्रले जम्मा ६८१ वटा राजनीतिक समाचारलाई स्थान दिएको र तीमध्ये ४९ वटा समाचार महिला राजनीतिक र उहाँहरुले उठाएका सवालसँग सम्बन्धित रहेको पाइएको छ । 

त्यस्तै, अध्ययन अवधिमा महिला राजनीतिकर्मीहरुले समाचारपत्रहरुमा प्राप्त गरेको स्थानलाई हेर्दा पनि गोरखापत्रले २५.५ प्रतिशत दिएको देखिएको छ भने दी राइजिङ नेपालले १७.७ प्रतिशत स्थान दिएको छ । 

यस बाहेक दी काठमाडौं पोष्टले १२, कान्तिपुर दैनिकले ११.५, दी हिमालयन टाइम्सले ६.८, नयाँ पत्रिकाले ८.३ र नागरिक दैनिकले ५.७ प्रतिशत स्थान दिएको अध्ययनले देखाएको छ । 

राष्ट्रिय दैनिक पत्रिकहरुले महिला राजनीतिककर्मीका बारेमा समावेश गरेका समाचारका प्रकृतिलाई अध्ययन गर्दा ५५ प्रतिशत सकारात्मक समाचार, ४२ प्रतिशत नकारात्मक र ३ प्रतिशत तटस्थ प्रकृतिका समाचार छन् । 

अध्ययन अवधिमा महिला राजनीतिकर्मीहरुले समाचारपत्रहरुमा प्राप्त गरेको स्थानलाई हेर्दा पनि गोरखापत्रले २५.५ प्रतिशत दिएको देखिएको छ भने दी राइजिङ नेपालले १७.७ प्रतिशत स्थान दिएको छ । 

म्याकले गरेको अध्ययनले निर्णय गर्ने तहमा पुगेका र पदमा भएका महिलालाई सञ्चार माध्यमले स्थान दिने गरेको, महिला राजनीतिकर्मीका अन्तर्वार्ता र भनाइले ज्यादै कम स्थान पाएको, महिला राजनीतिकर्मीसँग महिलाकै सवालमा मात्र केन्द्रित भएर सञ्चारकर्मीले कुराकानी गर्ने गरेको देखिएको छ भने पुरुष राजनीतिककर्मीसँग भने राष्ट्रिय र समसामयिक विषयमा कुराहरु गर्ने गरेको पाइएको छ । 

 त्यस्तै, मुलुकमा खराब राजनीतिक परिस्थितिलाई लिएर पत्रकार तथा लेखकहरुले पुरुष राजनीतिकर्मीलाई बढी दोषरोपण गर्ने गरेको पाइएको छ भने महिला राजनीतिककर्मीहरुले यस मामिलामा जस अपजस दुबैबाट टाढा रहेको अध्ययनले देखाएको म्याकका अध्यक्ष अनिता विन्दुले जानकारी दिनुभयो ।

कार्यक्रममा विभिन्न पार्टीका राजनीतिक दलका नेत्रीहरुले आफूले मिडियामा बोलेका कुराहरुले आफ्नो बारेमा वा पार्टी राजनीतिको बारेमा अनावश्यक तरङ नआओस् भन्नेमा सचेत हुने गरेको बताउनुभयो । 

पूर्व उपसभामुख नेपाली कांग्रेसका नेत्री पुष्पा भुसाल सञ्चारकर्मीले प्रश्न गर्दा आफ्नो पदीय जिम्मेबारीभन्दा बाहिरको प्रश्नहरुको जवाफ दिन केही बढी समय लाग्ने स्पष्ट पार्नुभयो ।  

त्यस्तै, नेकपा माओवादीका नेत्री अमृता थापामगरले व्यक्तिको पदीय हैसियत र उठान गर्ने विषयले नै समचारको मूल्य निर्धारण गर्ने गरेको बताउनुभयो ।

महिला तथा पुरुष दुबैमा हुने पितृसत्तात्मक सोचका कारणले पनि समाचारका विषयवस्तुको उठान प्रभावित हुने गरेको पाइएको बताउनुभयो ।

नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी एकीकृत समाजवादीका सचिव रामकुमारी झाँक्रीेले समावेशीकरणका नाउँमा धेरै पदहरु बनाए पनि निर्णय गर्ने जिम्मेबारी भने ब्यक्ति वा सानो समूहमा केन्द्रीकृत हुन थालेको र त्यहाँ महिला राजनीतिकर्मीको उपस्थिति ज्यादै न्यून हुने गरेकाले समाचारहरुमा पनि उपस्थिति कम देखिने गरेको बताउनुभयो । 

कार्यक्रममा गोरखापत्र दैनिकका प्रधान सम्पादक शिवकुमार भट्टराईले गोरखापत्रका समाचारहरुलाई समावेशी बनाउने नीति, महिलाहरुको राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक लगायत सबै सवाललाई उत्तिकै प्राथमिकता दिँदै आएको र आगामी दिनमा पनि दिँदै जाने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभयो ।

उहाँले गोरखापत्रले पत्रकार भर्ना गर्दा नै ३३ प्रतिशत महिला रहने प्रावधान राख्दै आएको, कार्यरत महिला पत्रकारलाई महत्वपूर्ण विषयबस्तुहरु समाचार लेख्न र सम्पादान गर्ने जिम्मेबारी दिने गरेको, छापिने लेख रचनाहरुमा महिलाका विषय र महिला लेखकहरुलाई उत्तिकै स्थान दिने गरेको पनि बताउनुभयो । 

अध्ययनका लागि सहयोग गर्ने टेवाका अध्यक्ष रीता थापाले समाजमा समाचार बनाउनका लागि महिलाका सकारात्मक विषयवस्तु प्रसस्त भएको तर खोज्ने जागर कम हुने गरेको बताउनुभयो ।

उहाँले टेवाले ७३ जिल्लामा महिला सशक्तीकरणसम्बन्धी काम गर्दै आएको जानकारी दिनुभयो । उहाँले राजनीतिमा लाग्ने महिलालाई संस्थाले विभिन्न किसिमले सहयोग गर्दै आएको बताउनुभयो।