मस्को, साउन, २९ गते । शुक्रबार रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन र अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पबिचको बैठकको आयोजना गर्ने अमेरिकी राज्य अलास्का, रुसमा साम्राज्यवादी पुरानो स्मृति र प्रायः कम गम्भीर क्षेत्रीय दाबीको स्रोत हो ।
सन् १८६७ मा रुसले संयुक्त राज्य अमेरिकालाई बेचेको क्षेत्र अब ती देशहरूको संलग्न इतिहासको प्रतीक बनेको छ । यी दुई मुलुकको सम्बन्ध सन् २०२२ मा रुसले युक्रेनमा आक्रमण सुरु गरेदेखि गम्भीर रूपमा बिग्रिएको छ । केही विज्ञहरूका लागि, अलास्कामा भएको शिखर सम्मेलनले शीतयुद्धको समयमा सोभियत सङ्घ र संयुक्त राज्य अमेरिकाबिचको सम्बन्ध सुधारको सम्झनाहरू जगाएको छ ।
“यो शास्त्रीय रूपमा आयोजित शिखर सम्मेलन हो, डिटेन्टको युगजस्तै”, रुसी राजनीतिक वैज्ञानिक फ्योदोर लुक्यानोभले भन्नुभयो, “यसको प्रतीकात्मक महत्व मध्यस्थकर्ताहरूको अनुपस्थिति होः शक्तिहरू, भन्नुपर्दा, आफैँका लागि निर्णय गर्छन्, चीन अलास्कासँग ‘नजिक छैन’ र युरोप ‘सकेसम्म टाढा छ’ ।”
-फर व्यापारिक केन्द्र-
तर अद्वितीय भेटघाट स्थल हुनुभन्दा बाहेक, अलास्काले सोभियत सङ्घको ऐतिहासिक पूर्ववर्ती जारवादी साम्राज्यको रूसी सम्झनाहरूलाई पनि बढावा दिन्छ । “रूसका लागि अलास्का विस्तारको शिखरको प्रतीक हो”, कार्नेगी रुस युरेसिया केन्द्रका वरिष्ठ फेलो अलेक्जान्डर बाउनोभले केन्द्रको वेबसाइटमा भन्नुभयो, “यो रूसी महाद्वीपीय साम्राज्यले युरोपेली साम्राज्यहरू जस्तै समुद्र पार गर्न सफल भएको एक मात्र समय थियो ।”
अठारौँ शताब्दीदेखि रुसी उपनिवेश भएको अलास्कालाई अन्ततः सन् १८६७ मा जार अलेक्जान्डर द्वितीयले ७२ लाख डलरमा संयुक्त राज्य अमेरिकालाई बेचेका थिए । दुर्गम क्षेत्र रूसीहरूका लागि आर्थिक रूपमा दोहन गर्न धेरै गाह्रो थियो र त्यस समयमा देश आर्थिक रूपमा सङ्घर्ष गरिरहेको बेला यसको बिक्रीलाई शाही दरबारले स्वागत गरेको थियो । तर यस लेनदेनलाई पछि एक खेदजनक मोलतोलको रूपमा हेरिएको थियो जुन पहिले फर व्यापार केन्द्र थियो र महत्वपूर्ण प्राकृतिक स्रोतहरूः सुन र तेलको घर बनेको थियो ।
-हाम्रा भालुहरू-
हालका वर्षहरूमा अलास्का बेचिएको मूल्य, जसलाई केहीले हास्यास्पद रूपमा कम मानेका छन्, र लेनदेनको कानूनी वैधता नियमित रूपमा रूसमा बहसका विषय बनेका छन् । सन् २०२२ जुलाईमा, रूसमा देशभक्तिको जोशका बीचमा र युक्रेन विरुद्धको आक्रमणपछि मस्को र वासिङ्टनबिचको तनाव बढेपछि अलास्का मुद्दा फेरि उठेको थियो । रुसी संसद्को तल्लो सदन ड्युमाका सभामुख व्याचेस्लाभ भोलोडिनले ‘फिर्ता गर्नुपर्ने भूमि’को कुरा गर्दै अलास्कालाई ‘विवादित क्षेत्र’ भनेर वर्णन गर्नुभयो ।
रूसका अधिकारीहरूले स्पष्ट रूपमा यसलाई फिर्ता दाबी गर्नमा चासो राखेका छैनन् । सन् २०१४ मा, एक पेन्सनभोगीले सम्भावनाको बारेमा सोध्दा भ्लादिमिर पुटिनले जवाफ दिनुभयो, “मेरा प्रिय, तपाईंलाई अलास्का किन चाहिन्छ ? त्यो क्षेत्र ‘धेरै चिसो’ छ ।” तैपनि, अलास्कालाई पुनः दाबी गर्ने विचार रुसी सामाजिक सञ्जालमा व्यापक रूपमा फैलिएका मिमहरूको अनन्त स्रोत हो ।
सबैभन्दा प्रसिद्ध दाबीहरूमध्ये एउटा हो, “हाम्रो आत्माले अलास्का गुमाएकामा दुःख भोग्यो किनभने यो हाम्रो भालुहरू बस्ने ठाउँ हो ।” अलास्काको पुनः कब्जालाई पुटिनले मन पराउने रक ब्यान्ड ल्युबेको सन् १९९० को दशकको हिट गीतमा पनि उल्लेख गरिएको छ, जसका बोलहरू छन्, “बकवास गर्न छोड, अमेरिका र हाम्रो अलास्कान भूमि फिर्ता देऊ ।” रासस/एएफपी
