‘रानाथारु समुदायको संस्कृतिले सबैको मन जितेको छ’
सुदूरपश्चिम प्रदेशका प्रदेश प्रमुख नजिर मियाँले रानाथारु समुदायको संस्कृतिले सबैको मन जितेको बताउनु भएको छ ।
स्थानीय तहमा कार्यरत कर्मचारी धर्नामा
स्थानीय तहमा कार्यरत कर्मचारीले आज मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रीपरिषद् कार्यालयमा धर्ना दिएका छन्।
मुख्यमन्त्रीको प्रेस सल्लाहकारमा बम नियुक्त
पत्रकार डम्मरबहादुर बम सुदूरपश्चिम प्रदेशका मुख्यमन्त्री कमलबहादुर शाहको प्रेस सल्लाहकारमा नियुक्त हुनुभएको छ । मुख्यमन्त्री शाहले आज उहाँलाई आफ्नो प्रेस सल्लाहकारमा नियुक्त गर्नुभएको हो ।
रानाथारू बस्तीमा होरी नाचको रौनक
सुदूरपश्चिम प्रदेशको तराईवासी रानाथारू समुदायमा होरी नाचको रौनक छाएको छ । कैलाली, कञ्चनपुरमा बसोवास रहेको यो समुदायमा गाउँ गाउँमा होरी नाच देखाउँदै होरी मनाइरहेका छन् ।
लोप हुँदै रानाथारू समुदायले होलीमा लगाउने परम्परागत गहना
परम्परागत गहना र पहिरन लगाएर होली खेलेको सम्झना शुक्लाफाँटा नगरपालिका–६ कसरौलका ५५ वर्षीया सवदा रानालाई छ । घघँरिया, अँगिया, फतुई, उढनीयालगायत आकर्षक तरिकाले घरमै हातले बुनेका परम्परागत पहिरन लगाएर होलीमा नृत्य गरेको सम्झना उहाँ गर्नुहुन्छ ।
मोटरसाइकल दुर्घटनामा चालकको मृत्यु
कैलालीको धनगढी–अत्तरिया छ लेन सडकमा भएको मोटरसाइकल दुर्घटनामा चालकको मृत्यु भएको छ ।
विकासमा फड्को मार्दै हिमाली
बाजुराको पूर्वीउत्तर क्षेत्रमा पर्ने हिमाली गाउँपालिका पछिल्लो समय विकासमा फड्को मार्दै गएको छ ।
सडकले फेरियो स्वराडको मुहार
पाटन–पञ्चेश्वर सडक कालोपत्रे हुँदा भारतसँग सीमा जोडिएका तल्लो स्वराड क्षेत्रका तीन वटा पालिकाको मुहार फेरिन थालेको छ । आठ वर्षअघि खच्चडमा नुन, चामल ढुवानी हुने तल्लो स्वराड क्षेत्रका मेलौली नगरपालिका, शिवनाथ गाउँपालिका र पञ्चेश्वर गाउँपालिकामा अहिले मोटरगाडी गुड्न थालेका छन् ।
पर्यटन प्रवर्धनका लागि सांस्कृतिक आदानप्रदान
जैविक विविधताले महत्वपूर्ण पर्यटकीय क्षेत्र घोडाघोडीको पर्यटन प्रवर्धनका लागि विदेशी पर्यटकको समूह रेन्बो फ्यामिलीसँग सांस्कृतिक आदानप्रदान कार्यक्रम गरिएको छ ।
घरमा चट्याङ पर्दा दिदीबहिनी घाइते
आइतबार बेलुकी घरमा चट्याङ पर्दा अछाममा दिदीबहिनी घाइते भएका छन् । मेल्लेख गाउँपालिका –६ षोडशाकी १९ वर्षीया मेनुका बोहरा र ११ वर्षीया निर्मला बोहरा घाइते भएका हुन् ।
चट्याङ लागेर एक जनाको मृत्यु
कृष्णपुर नगरपालिका–७ कलुवापुरका ३२ वर्षीय पदम रानाको ज्यान गएको हो। पानी पर्ने बेला राना आफ्नो घरको अगाडि आगनमा बसेको बेला चट्याङ लागेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय कञ्चनपुरका सूचना अधिकारी एवम् प्रहरी नायब उपरीक्षक उमेशराज जोशीले जानकारी दिनुभयो। आज कञ्चनपुरसहित विभिन्न स्थानमा पानी परेको थियो।
डढेलोबाट वन जोगाउन यस्तो छ तयारी
वन क्षेत्रमा डढेलो लाग्न नदिनका लागि वन कार्यालय तयारीमा जुटेका छन्। गर्मी याममा डढेलो लागेर वन क्षेत्रको विनाश हुने गरेको छ। त्यस्ता घटना हुन नदिन र भइहाले डढेलो निभाउनका लागि तयारी गर्न थालिएको हो। कैलाली, कञ्चनपुरका डिभिजन वन कार्यालयसहित सरोकारवाला निकायले विभिन्न तयारी गरिरहेका छन्।
-original-thumb.jpg)
१७ ग्राम खैरो हेरोइनसहित पक्राउ
कैलालीमा १७ ग्राम ९२० मिलिग्राम खैरो हेरोइन (लागुऔषध) सहित पाँच जना पक्राउ परेका छन् । जिल्ला प्रहरी कार्यालयका अनुसार छुट्टाछुट्टै स्थानबाट उनीहरुलाई पक्राउ गरिएको हो ।
एक कट्ठा जग्गामै ‘बाह्र क्विन्टल’ आलु
शुक्लाफाँटा नगरपालिका–७ पिताम्बरका दलबहादुर चौधरीले एक कट्ठा जग्गामा १२ क्विन्टल आलु फलाउनुभएको छ । उन्नत जातका आलु खेती गरी चौधरी थोरै जग्गामा धेरै आलु फलाउनुभएको हो ।
ग्यास सिलिन्डर पड्केर तीन घाइते
अविनाश चौधरीधनगढी, चैत ३ गते । कैलालीमा ग्यास सिलिन्डर पड्केर तीन जना घाइते भएका छन् । धनगढी उपमहानगरपालिका–६ मटियारीका मीना खड्का, उहाँकी छोरी २० वर्षीया चन्द्रा र ग्यास बिक्रेता ४० वर्षीय गोविन्द जोशी घाइते भएका हुन । उहाँहरू तीनै जनाको धनगढीकै विसर्ग अस्पतालमा उपचार भइरहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रवक्ता प्रहरी नायब उपरीक्षक कवीन्द्रसिंह बोहराले जानकारी दिनुभयो । प्रहरीका अनुसार मिनाको घरमा ग्यास सिलिन्डर जोड्ने क्रममा सिलिन्डर एक्कासि पड्किएको थियो । घाइते तीनै जनाको अवस्था खतरामुक्त रहेको जनाइएको छ ।
एसइईमा घटे नियमित विद्यार्थी
माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसइई) मा नियमित परीक्षा दिने विद्यार्थी घटेका छन् ।
क्षयरोगमुक्त अभियानमा टीकापुर नगरपालिका
टीकापुर नगरपालिकाले क्षयरोगका बिरामीलाई पोषणयुक्त खानेकुरा वितरण गर्न थालेको छ । क्षयरोगमुक्त पालिका बनाउने अभियानमा रहेको टीकापुर नगरपालिकाले बिरामीको रोगसँग लड्ने क्षमता बढाउन पोषणयुक्त खानेकुरा दिन थालेको हो ।
बैतडीमा बेवारिसे शव फेला
बैतडीमा एक बेवारिसे शव फेला परेको छ । जिल्लाको दोगडाकेदार गाउँपालिका –५ दोली भन्ने ठाउँमा अन्दाजी ४२ वर्षीय पुरुषको बेवारिसे शव फेला परेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय बैतडीका प्रवक्ता, प्रहरी निरीक्षक बलराम पाण्डेयले बताउनुभयो ।
बैतडीमा १७ हजार राष्ट्रिय परिचयपत्र थन्कियो
बैतडीमा झन्डै १७ हजार राष्ट्रिय परिचयपत्र कार्यालयमा थन्किएको छ । सेवाग्राहीले लिन नआउँदा छपाइ भएर आएका १६ हजार ९०८ थान राष्ट्रिय परिचयपत्र कार्यालयमै रहेको जिल्ला प्रशासन कार्यालय बैतडीका सूचना अधिकारी पवनकुमार शाहीले जानकारी दिनुभयो ।
नदीमा नुहाउने क्रममा डुबेर दुई किशोरको मृत्यु
अविनाश चौधरीधनगढी, चैत २ गते । कैलालीमा साथीहरूसँग नदीमा नुहाउने क्रममा डुबेर दुई जनाको ज्यान गएको छ । मोहना नदीमा नुहाउने क्रममा दुई किशोरको ज्यान गएको हो । मृत्यु हुनेमा धनगढी उपमहानगरपालिका–१९ का १६ वर्षीय आश्रित ओझा र सोही ठाउँका १५ वर्षीय दिनेश ओझा रहेका छन् । आश्रित कक्षा १० र दिनेश कक्षा ९ मा अध्ययनरत विद्यार्थी थिए । यसै गरी, डुबेका दुई जनाको सकुशल उद्धार गरिएको छ । १५ वर्षीय आदर्श पुजारा र १६ वर्षीय करनसिंह धामीको उद्धार गरिएको हो । घाइते दुवैको सेती प्रादेशिक अस्पतालमा उपचार भइरहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालयले जानकारी दिएको छ । सो कार्यालयका अनुसार चारै जना शुक्रबार नदीमा नुहाउन गएका थिए । नुहाउने क्रममा उनीहरू डुबेका थिए । मृतकको शव घटनास्थलभन्दा ३० मिटर पर नदीमा फेला परेको थियो । जिल्ला प्रहरी कार्यालयबाट खटेको प्रहरी टोली, फूलबारीमा रहेको सशस्त्र प्रहरीको टोली र धनगढी उपमहानगरपालिकाको नगर प्रहरीले डुबेका किशोरहरूको संयुक्त रूपमा खोजतलास गरेर पानीबाट शव निकालेका थिए ।
सुदूरपश्चिममा ‘भिटौला’ पर्व सुरू
डडेल्धुरा, चैत २ गते । चैत महिना सुरू भएसँगै बैतडीसहित सुदूरपश्चिमभरि भिटौला पर्व सुरू भएको छ । भाइबहिनीको प्रेम पर्वका रूपमा रहेको भिटौला खास गरेर बैतडी, दार्चुला, बझाङ, कैलाली, कञ्चनपुर र सीमावर्ती भारतीय गाउँतिर बिहे भइसकेकी चेलीबेटीलाई माइती पक्षका तर्फबाट दाजुभाइले भेट्ने चलनको रूपमा प्रचलित छ । आजदेखि चेलीबेटीलाई भेट्ने दिन सुरू हुन्छ । चैत महिना खडेरीको महिना पनि हो । यो महिनामा भण्डारण गरेर राखेको खाद्यान्न पनि सकिएर जाने हुनाले चेलीबेटीलाई माइतीले खानेकुरा लगेर भेट्ने चलन रहिआएको छ ।पाटन नगपालिका–१० का जानकी भट्टका अनुसार अहिले भिटौला पर्वको महत्त्व झन बढ्दै गएको छ । पुरानो पुस्तादेखि युवापुस्तासम्म यो संस्कृतिको निरन्तरता भइरहेको छ । होली पर्वको महत्त्वजस्तै सुदूरपश्चिममा यो पर्वको चलन निरन्तरता भइरहेको छ । “अरू संस्कृति बरू छोड्दै गएको पाइन्छ”, उहाँले भन्नुभयो, “तर यो पर्वमा भाइबहिनीको भेट नभए खल्लो महसुस गर्ने गर्छन् ।”परम्परागत कथनअनुसार भारतको कुमाउमा एक दाजुले आफ्नी बहिनीलाई चैत महिनामा भेट्ने बताएको र पछि व्यस्तताका कारण भेट्न नपाएको सत्य कथासँग यो भिटौलो अर्थात् चेलीबेटीलाई भेट्ने चलन जोडिएको छ । भिटौलोमा माइतीले मीठो खानेकुरा र लुगाकपडा छोरीबहिनीको घरमा पुर्याउने चलन छ । माइतीबाट आएको कोसेलीलाई प्रेमपूर्वक गाउँ छिमेकमा बाँड्ने चलन रहेको आलिताल गाउँपालिका–८ को जोगराज भट्ट बताउनुभयो ।पहिले मानिस खेतीपाती र घरधन्दामा व्यस्त हुने, सञ्चारको साधन नहुँदा वर्षभरि सञ्चो बिसञ्चोसमेत थाहा हुँदैन थियो । वसन्त ऋतुमा पराई घरमा छोरीचेलीलाई माइतीको सम्झना बढी आउने हुँदा यो चलन बसेको संस्कृतका जानकार मुरलीधर अवस्थी बताउँछन् ।भिटौलोमा स्थानीय परम्पराअनुसार सेलरोटी, खीर, मालपुवा, हलुवा, गुड, मिश्री, फलफूल र क्षमताअनुसार लुगा र गहनासमेत दिने चलन छ । पछिल्लो समय बजारबाट फलफूल, मिठाई, गुड लगेर दिने चलन छ । भाइटीकामा दिदीबहिनी माइत जाने र चैतमा दाजुभाइले दिदीबहिनीको घर गएर भेट्ने चलन छ । दाजुभाइ नभएका परिवारमा नजिकमा गएर भेट्ने चलन रहेको छ ।चैतमा चेलीबेटीलाई दान दिएमा राम्रो फल मिल्ने जनविश्वासका कारण पनि यसको महत्त्व अझै गाउँघरतिर घटेको छैन । यो महिनाभर एकरात दिदीबहिनीको घरमा बास बस्ने चलन रहेको छ । यसले दाजुभाइ र दिदीबहिनीको प्रेम सम्बन्धलाई झन नजिक र आत्मीय बनाउने विश्वास रहिआएको छ ।
हारील ढुकुर
कञ्चनपुर, चैत २ गते । कञ्चनपुरको बेलौरी नगरपालिका ५ भकुण्डा नजिकको क्षेत्रमा देखिएको हारिल ढुकुर । चौपाते सदावहार वन क्षेत्रमा बस्ने यो ढुकुर बेलाबखत वन क्षेत्र नजिकका बस्तीमा पनि देखा पर्ने गर्दछ । तस्बिरः रासस
मुहार फेर्दै गाउँका चौतारा
बाजुराका अधिकांश गाउँबस्तीमा नयाँ खालका चौतारा निर्माण हुन थालेका छन् । पहिलेका पुस्ताले स्थानीय भेला हुनका लागि ढुङ्गा र माटोले निर्माण गरिएका ती चौतारा पछिल्लो समय पक्की बन्दै गएका हुन् ।
होलीबाट आएको रकम शिक्षकलाई तलब
बुङ्गल नगरपालिका–५ स्थित भैरव आधारभूत विद्यालयले होली खेलेर आठ लाख ३५ हजार ५६७ रुपियाँ सङ्कलन गरेको छ ।
तराईमा हर्षोल्लासपूर्वक मनाइयो होली
रङको पर्व होली कैलालीसहित तराईमा शुक्रबार हर्षोल्लासपूर्वक मनाइएको छ । एकआपसमा अबिर लगाई हर्ष र खुसीयाली साटासाट गरी होलीपर्व मनाइएको हो । कैलालीमा बसोबास गर्ने विभिन्न समुदायले होलीलाई आआफ्नो परम्परा अनुसार फरक फरक तरिकाले मनाउने गरेका छन् । थारू समुदायले ढुरहेरी, रानाथारू र कठरिया थारू समुदायले यस पर्वलाई होरीपर्व मनाउने गरेका छन् ।
