मिथिला क्षेत्रमा चौरचन पर्व मनाइँदै
मिथिला क्षेत्रमा अत्यन्तै श्रद्धा र विधिपूर्वक चौरचन (चौरचण्ठ) पर्व आज मनाइँदैछ । भदौ शुक्लपक्ष चतुर्थीका दिन खासगरी मिथिला क्षेत्रमा मधेशी र थारु समुदायले विशेष महत्वका साथ उक्त पर्व मनाउने गर्दछन् । यस वर्ष तिथि फरक भएपनि हरितालिका तीज र चौरचन पर्व आज एकै दिन परेको छ ।
तीज व्रतमा छैन लिङ्ग विभेद
महिला, पुरुष दुवैले हरितालिका (तीज) को व्रत गर्नुपर्ने शास्त्रीय ग्रन्थमा उल्लेख छ । तर सामाजिक चर्चा भने महिलाले श्रीमान्को दीर्घायुको कामनाका लागि गर्ने भनी हुने गरेको छ ।
धार्मिक एवं सांस्कृतिक पर्वलाई सम्वर्द्धन गर्न सरकार प्रतिबद्ध छः प्रधानमन्त्री देउवा
प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले सरकारले नेपाली जनताको शान्ति, विकास र सुशासनप्रतिको चाहनालाई व्यवहारमै रुपान्तरण गर्ने प्रयासमा निरन्तर क्रियाशील रहेको बताउनुभएको छ ।
तीज पर्वले सामाजिक, सांस्कृतिक एकतालाई सुमधुर बनाउनेः राष्ट्रपति भण्डारी
राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले हरितालिका (तीज) पर्वले सामाजिक, सांस्कृतिक एकता तथा पारिवारिक सम्बन्धहरू थप सुमधुर बनाउन योगदान गर्ने विश्वास व्यक्त गर्नुभएको छ ।
तीजको रमाइलो आयो वरि लै...
पाल्पा जिल्लाको रामपुर नगरपालिका–५ समाज सुधार आमा समूह सुन्दरटोलका महिला दरखाने कार्यक्रममा सहभागी हुँदै ।
कसरी मनाउँछन् तेस्रोलिङ्गीले तीज
तेस्रोलिङ्गी महिला सबैले व्रत बस्दैनन् । व्रत बस्दा मन्दिरमा पूजा गर्न सहज पनि छैन । यी समुदायका महिला शुरुमा पुरुष भएर जन्मिएका हुन्छन् । बाबुआमाले छोराकैरुपमा हुर्काएका हुन्छन् । तर हुर्कने, बढ्ने क्रममा आफूलाई छोरीको महसुस गरेर छोरीकै पहिरन लगाउने, छोरीकै हाउभाउ देखाउने र व्यवहार गर्ने गर्दछन् ।
व्रतमा पानी र जुस खान पोषणविद्को सुझाव
तीज हिन्दू नारीहरूको महत्वपूर्ण चाड हो । यो पर्व तीज भाद्र शुक्ल द्वितीयादेखि पञ्चमीसम्म ४ दिन मनाइन्छ
व्रत बसेर अटवारी पर्व मनाउँदै थारु समुदाय
तराईका भूमिपुत्र थारु समुदायमा अट्वारी पर्वको रौनक छाएको छ । यो समुदायले दुई दिनसम्म मनाउने अट्वारी पर्व आजदेखि सुरु भएको हो । पश्चिम कञ्चनपुरदेखि कैलाली, बर्दिया, बाँके, सुर्खेत, दाङका थारु समुदायका मानिसले यो पर्व धुमधामसँग मनाउने गर्छन् । पुरुष, महिला, युवायुवतीले आधा दिनसम्म निराहार व्रत बसेर अट्वारी पर्व मनाउने गरिएको पाइन्छ ।
तीजले विकृति पनि फैलायो, यो रोक्नुपर्छ
नेपाली महिलामा धेरै दिनअघिदेखि नै तीजको रौनक छुट्टै छाएको छ । हिन्दु धर्मालम्बी नारीहरुको महान् तथा विशेष चाडको रुपमा लिइने यस पर्वमा महिलाले आफ्नो श्रीमान्को दीर्घायुको कामना गर्दै व्रत बस्ने चलन पुरानो हो ।
थारू समुदायद्वारा अटवारी पर्व मनाइँदै
पश्चिम तराईका थारू समुदायले आज विविध कार्यक्रम आयोजना गरी अटवारी पर्व मनाउँदैछन् । सो पर्व उनीहरुका लागि तीजजस्तै हो । शुक्रबार राति दर खाएर दिनभरि व्रत बस्ने र साँझपख रोटी पकाएर देउतालाई चढाइसकेपछि खाने र आज बिहान भात पकाएर भात–तरकारी पनि देउतालाई चढाइसकेपछि मात्र खाने चलन सो समुदायमा रहेको छ ।
थारू अटवारी पर्व आइतबार मनाइँदै
थारू समुदायको व्रत बस्ने अटवारी पर्व तराईका थारू बहुल जिल्लामा आइतबार मनाइँदैछ । विशेषगरी थारू पुरुषले ब्रत बस्ने यस पर्व तराईको पश्चिम कञ्चनपुरदेखि पूर्व झापासम्म मनाइने गरिन्छ । यद्यपि पूर्वका थारूले ‘रैव’ भनेर यसलाई मनाउँछन् ।
गोकर्णश्वरमा कुशे औंशी (फोटो फिचर)
यसैले आज (शनिबार)को औंशीलाई गोकर्णे औंशीका नामले पनि चिनिन्छ । आज गोकर्णेश्वर महादेव मन्दिर परिसरमा दिवङ्गत बाबुको नाममा तर्पण, पिण्डदान तथा सिदादान गर्नेको भीड लागेको छ ।
बुबाको सम्मानमा बुबाको मुख हेर्ने दिन
कुशे औंसी अर्थात् आज बुबाको मुख हेर्ने दिन । आजको दिन आफ्ना बुबालाई मिठो खाना र राम्रा कपडा दिएर सम्मान गर्ने गछ्र्रन् ।
कम्मर मर्काइ मर्काई नाच्न थालेपछि...
गोरखापत्र अनलाइनकाठमाडौं, भदौ १० गते। कलाकारहरू स्वतिका ढकाल, सज्जा चौलागाईं र ममता गुरुङले तीजका गीत गाउन थालेपछि गोरखापत्र संस्थानका महिला कर्मचारी लयमा लय मिलाउँदै कम्मर मर्काइ मकाई नाच्न थाल्नुभयो।कोरोना सङ्क्रमणका कारण विगत केही वर्षदेखि तीज कार्यक्रम नहुँदा महिला कर्मचारीबीच नै चिनजानसमेत गर्न कठिन थियो। यस पटक संस्थान व्यवस्थापनले तीजमा शुभकामना साटासाट गर्नका लागि प्रोत्साहित गरेपछि महिला कर्मचारीहरूको भेट जुरेको हो। महिला कर्मचारी छमछम नाच्न थालेपछि अथितिका रुपमा आमन्त्रित पुरुषले पनि नाचेर तीजको रमाइलोलाई अझ ऊर्जा थपेका थिए।कार्यक्रममा नेपाल आइडलमा उत्कृष्ट १० भित्र परेका कलाकारत्रय ढकाल, चौलागाई र गुरुङलाई संस्थानका कार्यकारी अध्यक्ष विष्णुप्रसाद सुवेदीले गोरखापत्रको पहिलो अङ्क अंकित मायाको चिनो प्रदान गरेर सम्मानित गर्नुभयो।कार्यक्रमको सुरुमा सम्बोधन गर्नुहुँदै कार्यकारी अध्यक्ष सुवेदीले तीज रमाइलो पर्व मात्र नभएर महिलाको निष्ठा, समर्पण, धैर्य र साहससँग जोडिएको पर्व हो भन्नुभयो।यसैगरी, संस्थानका महाप्रबन्धक लालबहादुर ऐरीले पूर्वीय मूल्य मान्यताका धेरै राम्रा सांस्कृतिक पक्ष रहेका र तीजमा आमा, दिदी, बहिनीलाई सम्मान दर्शाउने राम्रो परम्परा रहेको छ भन्नुभयो।संस्थानको प्रविधि विभागका निमित्त निर्देशक रेखादेवी श्रेष्ठको अध्यक्षतामा भएको शुभकामना आदान प्रदान कार्यक्रममा संस्थानमा कार्यरत ११२ जना महिला कर्मचारीबीच बल्ल भेट गर्ने मौका मिलेकोमा खुसी प्रकट गर्नुभयो ।राजा हिमालयले आफ्नी छोरी पार्वतीको विवाह विष्णु भगवानसँग गर्न लागेको थाहा पाएपछि पार्वतीले त्यसलाई अस्वीकार गरिन्। त्यति मात्र होइन शिवजी वरलाई पाउन पार्वतीले कठोर तपस्या गरी शिवजीसित विवाह भएको दिनको स्मरणमा हरितालिका तीज मनाउने प्रचलन छ।कलाकारत्रय स्वतिका ढकाल, सज्जा चौलागाईं र ममता गुरुङलाई संस्थानका कार्यकारी अध्यक्ष विष्णुप्रसाद सुवेदीले गोरखापत्रको पहिलो अङ्क अंकित मायाको चिनो प्रदान गरेर सम्मानित गरेपछि सामूहिक तस्बिर । तस्बिर : केशब गुरुङ
‘तीज विशेष कार्यक्रम’
सांस्कृतिक पर्व तीजलाई तडक–भडकपूर्ण होइन कि सामाजिक सद्भाव र प्रगतिशील कामका लागि एकताबद्ध हुने अवसरका रूपमा मनाउनुपर्नेमा जोड दिइएको छ। नेपाल राष्ट्रिय कर्मचारी महासङ्घद्वारा बुधबार राजधानीमा आयोजित ‘तीज विशेष कार्यक्रम’को अवसरमा सहभागी वक्ताहरूले सामाजिक सद्भाव कायम गर्न सदियाैँ पहिलेदेखि मनाउँदै आएको तीज पर्वलगायत अन्य चाडपर्व पनि गहना, कपडाको प्रदर्शन र नाचगान मात्र नगरी प्रतिफल देखिने काम गरी मनाउन आग्रह गरिएको हो।
लाखेको मुकुन्डो बाहिर निकालियो
इन्द्रजात्राका लागि मङ्गलबार मजिपा लाखे आजु र झ्यालिन्चाको ख्वापा (मुकुन्डो) बाहिर निकालिएको छ। जैसीदेवलमा रहको लाखेननीस्थित लाखेको घर (छें) मा रहेको प्राचीन ‘पिला’ गोप्य माटोको सन्दुकमा राखिएको लाखे र झ्यालिन्चाको ख्वापा निकालिएको हो। मजिपा लाखेको मूल नाइके राजिव रन्जितका अनुसार अरू बेला लाखे आजुको मुकुट सन्दुकभित्र राखिने गरिन्छ। हरेक भाद्र कृष्णपक्ष एकादशीका दिन मुकुटलाई त्यहाँबाट निकाली विशेष पूजा गरेर रङरोगनका लागि दिइन्छ।
नयाँ नयाँ गीतमा छमछम नाचौं बरि लै...
हिन्दु नेपाली नारीको महान् पर्व हरितालिका तीजको शुभकामनासहित लोकप्रिय गायक गायिकाले हरेक वर्ष विभिन्न तीज गीत कोसेली ल्याउने गरेका छन्। तीजमा लोक भाका र गीतले थप रमाइलो र उत्साह थप्ने गरेको पाइन्छ। हरेक वर्ष सयौं तीजका नयाँ भाका बजारमा आउने गर्छन्।
पर्यटनमन्त्री श्रेष्ठद्वारा पशुपति सङ्ग्रहालयको उद्घाटन
संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री जीवनराम श्रेष्ठले नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकको आर्थिक सहयोगमा पुनर्निर्माण भएको पशुपति संग्रहालय तथा महास्नान भवनको उदघाटन गर्नुभएको छ ।
कौरा नृत्य प्रस्तुत गर्दै युवती
तनहुँको दमौलीमा आयोजित एक कार्यक्रममा कौरा नृत्य प्रस्तुत गर्दै युवती । तस्बिर : कृष्ण न्यौपाने\रासस
ललितपुरको भिद्यं जात्रा सम्पन्न
ललितपुरमा मनाइने भीमसेन जात्रा अर्थात् भिंद्य जात्रा शनिबार राति सम्पन्न भएको छ । मङ्गलबजारबाट सुरु भएको भीमसेनको खट यात्रा ललितपुरको भित्री शहरमा नगर परिक्रमा गराइ पुन मंगलबजारमै पुगेर सम्पन्न भएको थियो ।
श्रीकृष्ण जन्माष्टमीमा रातभर देउडा
हरिकृष्ण ऐडीमुगु, भदौ ४ गते । भाद्र कृष्ण अष्टमीका दिन मनाइने ‘श्रीकृष्ण जन्माष्टमी’ को भाकामा खेलिने देउडा कार्यक्रम मुगुको गमगढी बजारमा शुक्रबार रातिदेखि शनिबार बिहानको १० बजेसम्म चलेर समापन गरिएको छ ।कोरोना न्यूनिकरण भएपछि श्रीकृष्ण जात्रा व्यवस्थापन समितिले स्थानीय रैथाने कला संस्कृतिको प्रदर्शन गर्दै यस वर्षको श्रीकृष्ण अष्टमी मनाएको हो । यस पटक जात्रामा देउडा खेल्नको लागि उल्लेख्य रुपमा छिमेकी जिल्ला हुम्ला र जुम्लाका नागरिकको सहभागिता देखिएको जात्रा व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष लोकजंग शाहीले जानकारी दिनुभयो ।
तानसेनमा भगवतीको रथयात्रा
दुई सय दुई वर्ष अघिदेखि निकालिदैँआएको भगवतीको रथयात्रा तानसेनमा निकालिएको छ । पश्चिम नेपालको जितगढी किल्ला विजयी गरेको सम्झनामा तानसेनमा शनिबार दिउँसो भगवतीको भव्य रथयात्रा गरिएको हो ।
पाल्पामा आज भगवती जात्रा मनाइँदै
गोरखालीले अंग्रेजलाई युद्धमा हराएको सम्झनामा पाल्पामा आज (शनिबार) वीरताको प्रतिकको रुपमा सिन्दुर जात्रा गरी भगवती रथयात्रा मनाइँदैछ । पाल्पाली प्रशासकको रुपमा रहेका कर्णेल उजिरसिंह थापाको नेतृत्वमा नेपालले वि.सं १८७१/१८७२ मा बुटवलको जीतगढीमा अंग्रेजसँंग भएको युद्धमा विजय हासिल गरेको थियो ।
कृष्णाष्टमीको रौनक
श्रीकृष्ण जन्माष्टमी पर्वका अवसरमा पाटन कृष्ण मन्दिरमा श्रद्धालुहरूको घुइँचो लागेको छ। गत वर्ष कोरोना महामारीका कारण मन्दिरको बाहिरबाटै पूजा गरेका भक्तजनले यसपालि भने मन्दिरमा पूजाअर्चना गर्ने मौका पाए। मन्दिरमा भक्तजनहरूको बिहानैदेखि भीड लागेको थियो। त्यही भीडमा कृष्णको भेषमा सजिएका बालबालिका पनि देखिन्थ्यो।
वसन्तपुर डबलीमा ‘लाखेनाच’
ताप्लेजुङ नेवार समाज काठमाडौँले वसन्तपुर डबलीमा ‘लाखेनाच’ प्रदर्शन गरेको छ। विविध पेसा, व्यवसाय गर्न र अध्ययनको सिलसिलामा राजधानीमा बसोबास गर्दै आएका ताप्लेजुङका नेवार समुदायले कला संस्कृतिको प्रवद्र्धन र सुख, दुःख पर्दा एक/अर्कालाई सहयोग आदान–प्रदान गर्न गठन गरेको ‘ताप्लेजुङ नेवार समाज काठमाडौँ’ गठन भएको हो। समाजमार्फत विगत तीन वर्षदेखि ताप्लेजुङमा नाचिने लाखेनाचलाई राजधानीमा पनि प्रदर्शन गर्दै आएको समाजले जनाएको छ।
