सोमबार दिउँसो ४ बजेसम्म स्थानीय तहको निर्वाचनमा नेपाली कांग्रेसले ५९ स्थान जितेको छ।
काठमाडौं जेठ १ गते। ललितपुर महानगरको मतगणना सुस्त भएको भन्दै मतदाताले आक्रोश व्यक्त गरेका छन्। शनिबार दिउँसोबाट मतगणना सुरु भएको महानगरमा आइतबार दिउँसोसम्म एउटा मात्र वडाको मत परिणाम सार्वजनिक भएको छ। ललितपुर महानगरपालिकाको वडा नम्बर १ का स्वतन्त्र उम्मेदवार निर्मल तन्डुकार वडाध्यक्षमा निर्वाचित हुनुभएको हो। मुख्य निर्वाचन अधिकृत किरणप्रसाद शिवाकोटीकाउम्मेदवारको विवादकै मतगणना ढिला भएको बताउनुहुन्छ। ‘महानगरमा धेरै स्वतन्त्र उम्मेदवार छन्। गणनास्थलमा स्वतन्त्रका प्रतिनिधि धेरै राख्न पाइदैन भन्ने अन्य दलको भनाइप्रति स्वतन्त्र उम्मेदवार असन्तुष्ट छन्। त्यसैले मतगणना प्रारम्भ नै ढिला भयो’, उहाँले भन्नुभयो। मतपत्र ठूलो र छाप तलमाथि भएका कारण सबै राम्रोसँग हेर्नुपर्ने र सबै प्रतिनिधिलाई प्रस्टसँग देखाउनुपर्ने भएकाले पनि ढिला भएको उहाँको भनाइ छ। निर्वाचन आयोगले पाँच दिनभित्र सबै स्थानीय तहको मतपत्र गनिसक्न निर्देशन दिएको छ। तर, महानगरपालिकाको भने पाँच दिनभित्र गनेर नसकिने भएको छ। महानगरमा कुल मतदाता १ लाख २२ हजार ८ सय ९० छन्। ८६ हजार ५ सय ४० मत खसेको छ। मुख्य निर्वाचन अधिकृत शिवाकोटीका अनुसार एउटा मत गन्न सरदर तीन मिनेट लाग्छ। यसैले मतपरिणाम आउन ढिलो हुने मुख्य निर्वाचन अधिकृत शिवाकोटीले बताउनुभयो। मतगणनास्थल बाहिर परिणाम सुन्नको लागि मतदातको बाक्लो उपस्थिति छ। मतगणनास्थलमा सुरक्षाकर्मीले सुरक्षा व्यवस्था पनि कडा पारेका छन्। मतपरिणामको प्रतिक्षा गरिरहेका मतदाता गणनाको परिणाम सार्वजनिक नहुँदा निरास देखिन्छन्। ललितपुर वडा नम्बर १४ का कृष्णप्रसाद रिमाल बिहान ९ बजेदेखि परिणाम सुन्न मतगणनास्थल बाहिर बस्नुभएको छ। ‘बिहान चाडै खाना खाएर मतपरिणाम सुन्नको लागि आएको एक चोटी मात्र परिणम सार्वजनिक गरे। त्यसपछि गरेकै छैनन्,’ उहाँले भन्नुभयो ‘कतिखेर मत परिणाम आउने हो थाहै छैन।’ यस्तै वडा नम्बर ३ का ७० वर्षीया मतदाता सुरेन्द्रबहादुर परियारको पनि उही गुनासो छ। उहाँ पनि मतपरिणाम सुन्नको लागि गणनास्थल बाहिर बसिरहनुभएको छ। ‘मतपरिणाम सुन्नको लागि बिहान ११ बजेदेखि बसिरहेको छु, खै अहिलेसम्म आएको छैन। अहिले त गणना नै रोकिएको छ भन्छन्। कहिले आउछ खै नतिजा ?’, उहाँले प्रश्न गर्दै भन्नुभयो। अघिल्ले स्थानीय तहको निर्वाचनको मतगणनाको परिणाम भने छिटोछिटो आएको उहाँको सम्झना छ। भन्नुहुन्छ, ‘अघिल्लो स्थानीय तहको निर्वाचको परिणाम त छिटो आएको थियो। अहिले पनि छिटो आउछ कि भनेको झन् ढिला भएको छ।’ कर्मचारी बढाएर मतगणना छिटो गर्नुपर्ने उहाँको भनाइ छ। ललितपुरको २, ३ र ४ नम्बर वडामा मतगणना भएको छ । पछिल्लो मतपरिणाम अनुसार ललितपुर मेयरमा नेपाली कांग्रेसका चिरिबाबु महर्जनले १७४८ मत ल्याउनुभएको छ भने नेकपा (एमाले)का हरिकृष्ण ब्याञ्जनकारले ७१५ मत ल्याउनुभएको छ।
देशभर अधिकांश स्थानीय तहमा सम्पन निर्वाचनको मतगणना कार्य अहिले जारी छ।
काठमाडौं,वैशाख २९ गते। भोलि (शुक्रबार) देशभर एकसाथ ७५३ स्थानीय तहमा मतदान हुँदैछ। सरकारले स्थानीय निर्वाचनलाई मध्यनजर गर्दै देशभरको सुरक्षा व्यवस्था कडा बनाएको छ। सरकारको सुरक्षा योजना अनुसार सीमा नाकामा चुनाव लक्षित सुरक्षा गस्ती बढाएको छ। चुनावी सुरक्षा योजना अनुसार मंगलबार राति मंगलबार राति १२ बजेदेखि सीमा नाका बन्द छन्। नाका बन्द भए पनि सरकारले मतदान सम्पन्न नहुँदासम्म सीमा सुरक्षा गस्तीलाई निरन्तरता दिइने नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता विष्णुबहादुर केसीले जानकारी दिनुभयो। सरकारले सीमा सुरक्षाको निगरानीका लागि प्रदेशगत सुरक्षा रणनीति बनाएको छ। प्रदेश नम्बर १ प्रदेश प्रहरी कार्यालयका प्रहरी उपरीक्षक नवीनराज राईले भारत र चीनसँग सीमा जोडिएका नाकामा सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको जानकारी दिनुभयो। प्रदेश १ मा भारत र चीनसँग सीमा जोडिएको छ। चिनियाँ नाकाबाट भन्दा भारतीय सीमा क्षेत्रबाट आवतजावतको चाप बढी हुनेहुँदा प्रहरीले भारतीय सीमा क्षेत्रको निगरानीलाई प्राथमिकता दिएको छ। भारतसँग सीमा जोडिएका सुनसरी, मोरङ, झापा र इलाम जिल्लाका सीमा क्षेत्रमा सुरक्षा टोली तैनाथ छन् । भारततर्फ खुला सीमा रहेकाले यी जिल्लालाई सुरक्षा रणनीतिको दृष्टिकोणले महत्वका साथ हेरिएको छ। प्रदेश प्रहरीले छिमेकी देशसँग समन्वय गरेर चुनाव लक्षित गस्ती बढाएको राईले उल्लेख गर्नुभयो। मधेस प्रदेशका सबै जिल्ला भारतसँग सीमा जोडिएका छन्। खुला सीमालाई ध्यान दिँदै मधेस प्रदेश प्रहरी कार्यालयले सुरक्षा रणनीति बनाएको छ। मधेस प्रदेश प्रहरी कार्यालयका प्रवक्ता प्रहरी उपरीक्षक तुलबहादुर कार्कीका अनुसार भारतबाट हुने आवागमन रोक्न भारतीय सुरक्षा निकायसँग समन्वय गरिएको छ। प्रहरीले आठ जिल्लामध्ये वीरगञ्जको सीमा नाकालाई महत्वकासाथ हेरेको छ। ‘‘वीरगञ्जका सीमा नाकालाई सुरक्षाको दृष्टिकोणले चुनौतीको रुपमा हेरिएको छ। अन्य जिल्लाका सीमा नाकाबाट हुनसक्ने खतरालाई उत्तिकै महत्व दिएका छौँ’, कार्कीले भन्नुभयो। सीमा सुरक्षाको दृष्टिकोणले प्रदेश १ र मधेस प्रदेश भन्दा बागमती प्रदेशमा जोखिम कम देखिन्छ। प्रदेश प्रहरी कार्यालय बागमतीका प्रवक्ता एवम् प्रहरी उपरीक्षक खड्कबहादुर खत्रीका अनुसार स्थानीय सुरक्षा समितिको निर्णय बमोजिम सीमा क्षेत्रको सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको छ । प्रदेशअन्तर्गत चीनसँग सीमा जोडिएका रसुवागढी र तातोपानी नाकालाई पूर्ण रुपमा सिल गरिएको छ। प्रदेश प्रहरी कार्यालय गण्डकी प्रदेशका प्रवक्ता एवम् प्रहरी उपरीक्षक मीनबहादुर घलेल अत्यावश्यक बाहेकका सवारी साधनलाई ओहोर/दोहोर गर्न पूर्ण रुपमा रोक लगाइएको बताउनुभयो। गण्डकीका मुस्ताङ र नवलपरासी पूर्वका सीमा नाकामा सिल गरिएको छ। गोरखा र मनाङ जिल्लाका सीमा नाका भौगोलिक जटिलताका कारण पहिलेदेखि नै बन्द छन्। प्रदेश प्रहरी कार्यालय लुम्बिनी प्रवक्ता मनहरि डंगोलका अनुसार भारतसँग सीमा जोडिएका जिल्लाको सीमा नाकामा सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको छ। विशेषगरी रुपन्देही, बाँके र बर्दिया जिल्लाको सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको हो। कर्णाली प्रदेशसँग सीमा जोडिएका चिनियाँ नाका पहिलेदेखि नै बन्द छन्। कर्णाली प्रदेशका प्रहरी प्रवक्ता हिराबहादुर पाण्डेका अनुसार कोरोनाको पहिलो लहरमै बन्द हिल्सा नाका अहिलेसम्म खुलेको छैन। नाका बन्द भए पनि सुरक्षा टोली सीमा क्षेत्रमा तैनाथ छ। प्रदेश १ र मधेस प्रदेशजस्तै सुदूरपश्चिम प्रदेशमा भारतसँग खुला सीमा रहेका जिल्लामा सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको छ। सुदूरपश्चिम प्रहरी कार्यालयका प्रवक्ता एवम् प्रहरी वरिष्ठ उपरीक्षक भोलाबहादुर रावलका अनुसार सीमा सुरक्षा चौकी (बीओपी)ले लगातार गस्ती गरिरहेको छ। कञ्चनपुरको गड्डाचौकी, कैलालीको श्रीनगर र कालाकुण्ड नाकाबाट अत्यावश्यकबाहेक आवतजावत बन्द गरिएको छ।
काठमाडौं, वैशाख २९ गते। शुक्रबार हुने स्थानीय तहको निर्वाचनका लागि काठमाडौँको सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको छ। देशको संघीय राजधानीसमेत रहेको काठमाडौंमा चुनाव केन्द्रित सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको हो। नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता विष्णुबहादुर केसीले काठमाडौं उपत्यकाका सबै मतदान केन्द्रमा सुरक्षाकर्मी दुई दिनदेखि खटिसकेको बताउनुभयो। उहाँका अनुसार सुरक्षाका लागि नेपाल प्रहरी, सशस्त्र प्रहरी, नेपाली सेना र राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका गरेर तीन हजार सुरक्षाकर्मी र चार हजार पाँच सय म्यादी प्रहरी परिचालन गरिएको छ। सबै राजनीतिक दलबीच आपसी सम्बन्ध राम्रो रहेकाले मतदान अवधिभरको समय शान्तिपूर्ण नै रहने विश्वास प्रहरीको छ। ‘सबै राजनीतिक दलबीचको आपसी सम्बन्ध राम्रो छ। अहिलेसम्म सामान्य विवादबाहेक अन्य हिंसात्मक घटना भएका छैनन्। यसकारण मतदान अवधिसम्म नै अवस्था शान्तिपूर्ण हुने आशा छ,’ उहाँले भन्नुभयो। काठमाडौं जिल्लाका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी दीपक पौडेलका अनुसार जिल्लामा मतदान अवधिभर कुनै अप्रिय घटना नहोस् भनेर सुरक्षा व्यवस्थालाई कडा पारिएको छ। जिल्लाको भौगोलिक अवस्थालाई ध्यान दिएर तीन तहमा सुरक्षा व्यवस्था गरिएको उहाँको भनाइ छ। पहिलो घेरामा नेपाल प्रहरी, दोस्रो घेरामा सशस्त्र प्रहरी र तेस्रो घेरामा नेपाली सेना रहने पौडेलले बताउनुभयो। अप्रिय घटना भए पाँच मिनेटमै घटनास्थलमा सुरक्षाकर्मी पुग्ने व्यवस्था गरिएको छ। निर्वाचन सुरक्षा व्यवस्थाका लागि आवश्यक प्रक्रिया बुधबार नै पूरा भएको उहाँको भनाइ छ। ‘जिल्लाको हकमा कुनै अप्रिय घटना नहोस् भनेर सुरक्षा व्यवस्थालाई कडा पारिएको छ,’ पौडेलले भन्नुभयो, ‘चुनावका दिन कुनै अप्रिय घटना भए तत्काल सुरक्षाकर्मी पुग्ने व्यवस्था गरिएको छ।’यस्तै, भक्तपुर जिल्लाका प्रजिअ रुद्रादेवी शर्माले जिल्लाको सुरक्षा व्यवस्था कडा रहेको बताउनुभयो। जिल्लामा रहेका ७७ वटा मतदानस्थलमध्ये ३७ वटा संवेदनशील, ४० वटा सामान्य संवेदनशील मतदानस्थल रहेको उहाँको भनाइ छ । जिल्लाको हकमा १५ सय हाराहारीमा सुरक्षाकर्मी खटिएको शर्माको भनाइ छ। ‘जिल्लामा अतिसंवेदनशील मतदानस्थल छैनन्। तर, संवेदनशील र सामान्य संवेदनशील मतदानस्थल भएका कारण सुरक्षा व्यवस्थालाई कडा बनाएका छौँ,’ शर्माले भन्नुभयो।सँगै ललितपुरका सहायक प्रजिअ हरिप्रसाद पन्तले जिल्लाको सुरक्षा व्यवस्था कडा रहेको बताउनुभएको छ। ललितपुरमा १३१ मतदानस्थल र २८८ वटा मतदान केन्द्र छन्। हिंसात्मक गतिविधि नहोस् भनेर मतदान अधिकृतले राजनीतिक दलसँग सुरक्षा व्यवस्थासँग सम्बन्धि छलफलसमेत गरिराख्नुभएको छ।
स्थानीय तह निर्वाचनलाई स्वतन्त्र, स्वच्छ, भयरहित र विश्वसनीय तरिकाले सम्पन्न गर्न निर्वाचन आयोगले मङगलबार राति १२ बजेदेखि मौन अवधि सुरु भएको जनाएको छ ।
सूचना प्रविधिको विकाससँगै विश्व एउटा गाउँमा बदलिएको छ । प्रविधिको विकाससँगै सूचना सम्प्रेषणका माध्यम फेरिएका छन् । प्रविधिको विकाससँगै नागरिकले पाउनुपर्ने सूचना सस्तो र सरल तरिकाले पाउन थालेका छन् ।
सिंहदरबारभित्रको पुरानो संघीय संसद् भवन जुन अहिले भग्नावशेषका रुपमा रहेको छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य निरन्तर उकालो लागेको छ। ‘दुई दिन बिदा भएपछि इन्धन खपत कम हुन्छ र मुद्रा विदेशिनेक्रम घट्दै अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार घाटा पनि कम हुन्छ।’
हेटौँडामा स्थापना भएको डिजास्टर रिकभरी केन्द्र चार वर्ष पुग्नै लाग्दा डाटा ब्याकअपका लागि पूर्वाधारमा कमी हुँदा समस्या निम्तिएको छ । सूचना प्रविधि केन्द्रमा कुनै समस्या आए तत्काल डाटालाई अनलाइन रिकभरी गर्न कठिनाइ भएको छ ।
काठमाडौंमा दैनिक आठ करोड लिटर मेलम्चीको पानी वितरण शुरु भएको छ । १५ करोड लिटर पानी दैनिक रुपमा वितरण गर्ने लक्ष्य राखेको आयोजनाले आइतबार देखि वितरण प्रकृया सुरु गरेको छ ।
समयमै भवन निर्माण नहुँदा राज्यको वार्षिक १५ करोड रुपियाँ भाडा तिर्दैमा सकिएको छ । सङ्घीय संसद् सचिवालयका प्रवक्ता डा. रोजनाथ पाण्डेयका अनुसार, २०६५ सालदेखि संसद् बैठक बस्दै आएको नयाँ वानेश्वरस्थित अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन केन्द्रको वार्षिक १५ करोड रुपियाँ भाडा तिर्नुपर्दछ ।
‘निगमको प्रारम्भिक अध्यय्नले दुई दिन बिदा दिँदा सार्वजनिक सवारी कम गुड्ने सोच भएकाले पेट्रोलियम पदार्थको खपतमा ३५ प्रतिशतले कमी आउने प्रक्षेपण गरेका थियौँ । तर, शनिबार गरिएको अनुगमनका क्रममा धेरै सार्वजनिक सवारीहरु गुडेकाले अपेक्षा अनुसारको कमी हुन नसक्ने देखियो ।
काठमाडौं, वैशाख ५ गते । स्वास्थ्य बीमा अन्तर्गत सेवा दिन सरकारले सूचीकृत गरेका स्वास्थ्य संस्थाले भुक्तानी पाउन छाडेपछि सेवा बन्द गर्न लागेका छन् । स्वास्थ्य बीमाको सेवा दिएबापत सूचीकृत स्वास्थ्य संस्थालाई सरकारले छ अर्बभन्दा बढी भुक्तानी दिन बाँकी रहेको स्वास्थ्य बीमा बोर्डले जनाएको छ । यता, सरकारले स्वास्थ्य बीमा बापतको भुक्तानी नगराउँदा पाल्पास्थित युनाइटेड मिसन अस्पतालले आफ्ना सेवाहरु स्थगन गर्ने जनाएको छ । अस्पतालकी प्रमुख डा. रचेल कारखद्वारा जारी सूचनामा बक्यौता रकम भुक्तानीमा ढिलाइ हुँदा अस्पतालको दैनिक कामकाज र गुणस्तरीय सेवा प्रवाहमा समेत समस्या देखिएको हुँदा स्वास्थ्य बीमाका बिरामीले उपचार गराउँदा स्वयंले नै रकम बुझाउनुपर्ने उल्लेख गरिएको छ ।सरकारले स्वास्थ्य बीमा बापतको रकम उपलब्ध नगराउँदा औषधि खरिद र दैनिक प्रशासनिक कार्य सञ्चालन गर्न नै समस्या भएका कारण सेवा बन्द गर्न लागिएको हो ।साथै १५ दिनभित्र बक्यौता रकम भुक्तानी नभएमा अस्पतालको स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम नै बन्द गर्ने पनि अस्पताल प्रशासनले जनाएको छ । अस्पतालका प्रवक्ता जीवन भट्टराईका अनुसार स्वास्थ्य बीमा बापतको १२ करोड सात लाख ३७ हजार ५८७ बक्यौता रकम वैैशाख ५ गतेसम्म उपलब्ध गराउनुपर्नेछ । उहाँका अनुसार सरकारले स्वास्थ्य बीमा बापतको रकम उपलब्ध नगराउँदा औषधि खरिद र दैनिक प्रशासनिक कार्य सञ्चालन गर्न नै समस्या भएका कारण सेवा बन्द गर्न लागिएको हो । ‘सरकारले आफूले लागू गरेको कार्यक्रम नै कार्यान्वयन नगर्दा समस्या भयो । सेवा गरेबापतको मरुल्य नै उपलब्ध नगराउँदा दैनिक प्रशासनिकदेखि औषधि खरिदका लागि रकम अभाव भएकाले सेवा बन्द गर्नुपरेको हो,’उहाँले भन्नुभयो, ‘बीमा बोर्डले तत्काल केही रकम दिए सेवा बन्द गरिँदैन ।’ यता स्वास्थ्य बीमा बोर्डका सूचना अधिकारी शोभित रिजालका अनुसार स्वास्थ्य बीमा बोर्डमै रकम अभाव र जनशक्तिको अभावका कारण पनि रकम भुक्तानीमा समस्या भएको हो । ‘कुनै बिरामीले अस्पतालमा भिजिट गरेको सात दिन र भर्ना भए डिस्चार्ज भएको सात दिनभित्र अस्पतालले सबै कागजपत्र बीमा बोर्डमा पेस गरेर रकम दाबी गर्न सक्ने व्यवस्था छ,’उहाँले भन्नुभयो ‘तर कतिपय अस्पतालले सात दिनभित्र उपलब्ध गराउन नसक्ने भएकाले १५ दिनभित्र पठाएमा सो रकम बीमा दाबी अन्तर्गत पर्दछ ।’१५ दिनभित्र प्राप्त भएको दाबी भुक्तानीलाई भेरिफाइड शाखाले सदर गरेपछि मात्र भुक्तानीमा जाने कानुनी प्रावधान रहेको रिजालले बताउनुभयो । तर कतिपय अस्पतालले १५ दिनपछि पठाउने गरेकाले उक्त रकम दाबी भुक्तानीमा गणना गर्न समस्या हुने उहाँ बताउनुहुन्छ । बिरामी चेकजाँच गरे भनेर यो बिरामीको यति रुपियाँ हो भनेर बिल भरपाई गरेर हामीकहाँ पठाउनुपर्ने नियम छ, नपठाएको पैसा हामीले कहाँबाट दिने ?’,रिजालले भन्नुभयो, ‘अस्पतालले दाबी गरेको पैसा त हामीले दिइरहेका छौँ।’स्वास्थ्य बीमा बोर्डका अनुसार अहिले देशभर सामुदायिक, निजी र सरकारी गरी ४४० वटा अस्पतालले स्वास्थ्य बीमासम्बन्धी सेवा प्रदान गरिरहेका छन् । जसमा साढे १३ लाख परिवार स्वास्थ्य बीमामा जोडिएका छन् भने साढे ४५ लाख नागरिक यसमा आबद्ध छन् ।सरकारले अतिविपन्न नागरिकलाई शतप्रतिशत, विपन्नलाई ७५ प्रतिशत तथा गरिबीको रेखामुनि रहेका नागरिकलाई ५० प्रतिशतका दरले बीमा रकम बापतको शुल्क तिरिदिने व्यवस्था छ ।स्वास्थ्य समस्याको कारणले हुनसक्ने आर्थिक जोखिमलाई न्यूनीकरण गर्ने उद्धेश्यले २०७२ चैत २५ गतेबाट स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम लागू गरिएपछि स्वास्थ्य बीमामा नागरिकहरुको आकर्षण बढ्दो छ तर यसको व्यवस्थापनमा भने चुनौती सिर्जना हुनेगरेको छ ।
लामो समयदेखि अन्यौलमा रहेको कोरोना बीमा भुक्तानी प्रक्रिया अझै सुरु हुनसकेको छैन । अर्थ मन्त्रालयबाट कोरोना बीमा बापतको रकम निकासा नहुँदा बीमितलाई बीमा बापतको रकम भुक्तानी गर्न नसकिएको बीमा समितिका प्रवक्ता निर्मल अधिकारीले जानकारी दिनुभयो ।