नदी तर्न शुल्क तिर्नुपर्ने बाध्यता
कञ्चनपुरको लालझाडी गाउँपालिकाकी सरस्वती राना हरेक दिन झिसमिसे बिहानदेखि अबेर रातिसम्म दोदा नदी किनारमा बस्नुहुन्छ । नदी तर्नका लागि उहाँले अस्थायी काठको पुल बनाउनुभएको छ । पुलमार्फत् ओहरदोहर गर्ने मोटरसाइकल र साइकल सवारबाट उहाँ शुःल्क लिनुहुन्छ ।
पक्राउ पर्नु भएका सांसद चौधरीलाई आज अदालतमा बुझाइने
तेह्र वर्ष अगाडि थरुहट आन्दोलनको क्रममा ट्याक्टर जलाएको घटनामा कसुरदार ठहर भई पक्राउ पर्नु प्रतिनिधि सभा सदस्य अरुणकुमार चौधरीलाई आज कैलाली जिल्ला अदालतमा बुझाउने तयारी भइरहेको छ ।
मानवीय र प्राकृतिक कारणले मासिँदै सिमसार
दशक वर्षअघिसम्म भजनी नगरपालिका–७ हिम्मतपुरमा ठूलो पुरैना ताल थियो। त्यसमा सारसलगायतका दुर्लभ चराचुरुङ्गी वर्षभरि उडेका देखिन्थे। पछिल्ला वर्षमा यो तालमा अन्न उत्पादन हुने गरेको छ। २०६६ बाट अतिक्रमणको चपेटामा परेको पुरैना ताल हाल आएर खेतीयोग्य जमिनमा परिणत भएको हो। छोटो अवधिमै यो प्राकृतिक तालको अस्तित्व मेटिएको छ। त्यस्तै कैलारी गाउँपालिका–५, बैजपुरस्थित वसन्ता वन क्षेत्रमा रहेको ठूलो सिमसार हो, रखौना ताल। यो ताल आम्दानीको गतिलो स्रोत बनेको छ तर यसको प्राकृतिक अवस्था बिग्रिँदै गएको छ। माछापालन गरिरहेका ठेकेदारले हिउँदमै पानी सुकाउने गर्दछन्।
प्रतिनिधि सभा सदस्य अरुणकुमार चौधरी पक्राउ
ट्रयाक्टर जलाएको मुद्दामा फरार सूचीमा रहनुभएका कैलाली –२ बाट निर्वाचित सांसद अरुणकुमार चौधरी पक्राउ पर्नुभएको छ । आज उहाँ पक्राउ पर्नुभएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय कैलालीका प्रवक्ता प्रहरी नायब उपरीक्षक वेदप्रकाश जोशीले पुष्टि गर्नुभयो ।
सुदूरपश्चिम प्रदेश सभा बैठक अनिश्चित
सुदूरपश्चिम प्रदेश सभा बैठकको अझै टुङ्गो लाग्न सकेको छैन । मुख्यमन्त्रीको विश्वासको मतमा दलहरुबीच सहमति हुन नसक्दा प्रदेश सभाको बैठक अनिश्चित बनेको हो ।
चहलपहल छ, व्यापार छैन
व्यवसायी गणेश पाण्डेयको पसल अत्तरिया बजारस्थित चोकमै छ । सुदूरपश्चिम प्रदेशको पहाडी जिल्लाका प्रवेशद्वार मानिने चोक जहाँ दिनभरि मान्छेको चहलपहल भइरहन्छ । चहलपहल बढ्दो रहे पनि उहाँको व्यापार भने खासै चलेको छैन । भाँडाकुँडा र प्लास्टिक सामानका व्यवसायी पाण्डेयले भन्नुभयो, “कुनै–कुनै दिन त मान्छे हेरेर बसेजस्तो मात्रै हुन्छ ।”
लाटोकोसेरो उत्सवको तयारी अन्तिम चरणमा
नेपालको पहिलो चरा आरक्ष घोडाघोडीमा हुन गइरहेको नेपाल लाटोकोसेरो तथा हुचिल उत्सवको तयारी अन्तिम चरणमा पुगेको छ । माघ २० गतदेखि दुई दिनसम्म घोडाघोडी नगरपालिका –४ को माघी होमस्टेमा आयोजना हुने उत्सवको तयारी ८० प्रतिशत पूरा भएको आयोजकले जनाएको छ ।
१७ भाषाको संयुक्त शब्दकोष तयार
कैलालीका पूर्व शिक्षक कुलासिंह बमले सुदूरपश्चिम प्रदेशमा बोलिने भाषाहरुको बहुभाषिक शब्दकोष तयार गर्नुभएको छ । चार हजार शब्द सम्मिलित शब्दकोषमा सुदूरपश्चिममा बोलिने पहाडी जिल्लाका सात भाषा, अङ्ग्रेजी, नेवारी, मगर, राजी, डंगौरा थारु, दङहा, पूर्वी कठरिया, मलवारी कठरिया र राना थारु गरी १७ भाषा छन् ।
तीन सय वर्ष पुरानो मोहन्याल जात्रा सम्पन्न
जैविक विविधताले महत्पूर्ण घोडाघोडी सिमसार क्षेत्र प्राकृतिक पर्यटकीय सँगसँगै धार्मिक पर्यटनको रुपमा पनि महुत्पूर्ण छ । बुधबार घोडाघोडी सिमसार क्षेत्रमा रहेको मोहन्याल मन्दीरमा मोहन्याल जात्रा तथा पूजा कार्यक्रम भब्यरुपमा सम्पन्न भएको छ ।
जिल्ला कारागारमा क्षमताभन्दा दोब्बर कैदीबन्दी
जिल्ला कारागार दार्चुलामा क्षमताभन्दा बढी कैदीबन्दी हुँदा व्यवस्थापनमा समस्या भएको छ । चालीस कैदीबन्दीको क्षमता रहेको कारागार हाल ६४ कैदीबन्दी राखिएको छ ।
मेडिकल कलेज सञ्चालन तयारी
प्रस्तावित डडेल्धुरा मेडिकल कलेज सञ्चालनको तयारी थालिएको छ। सङ्घीय सरकार स्वास्थ्य मन्त्रालय मातहतको डडेल्धुरा अस्पतालमा मेडिकल कलेज सञ्चालनको तयारी थालिएको हो।
सीमावर्ती क्षेत्रमा शृङ्खलाबद्ध चोरी
कैलालीको धनगढी उपमहानगरपालिकास्थित फूलबारी क्षेत्रमा शृङ्खलाबद्ध रूपमा चोरीको घटना बढेको छ। वडा नम्बर १४, १८ र १९ को सीमावर्ती क्षेत्रमा चोरीको घटना घट्दै गएको हो। सो क्षेत्रमा १८ किलोमिटर नेपाल–भारत खुला सिमाना रहेको छ।
देवल बन्यो, चक्र तलै पर्यो
बैतडीको पञ्चदेवल विक्रम संवत् १९९० को भूकम्पले नै भत्किएको हो। लामो समयसम्म राज्यको चासो नपुगेको पञ्चदेवलको पुनर्निर्माण एक दशकअघि पुरातत्व विभागले ठेक्कामार्फत गरेको थियो। यद्यपि त्यो बेला पुनर्निर्माण गर्दा पुरातात्त्विक महत्त्वको ढुङ्गे चक्र भुइँमै छाडियो, जुन अहिलेसम्म सोही अवस्थामा छ।
अल्लो कपडा उद्योगमा चरेशको व्यापार
कैलालीको धनगढी उपमहानगरपालिका–३ चटकपुरस्थित एक कपडा उद्योगमा लागुऔषध चरेशको व्यापार हुने गरेको पाइएको छ।
बन्चरो प्रहारपछि आमाको मृत्यु
कैलालीमा छोराले बन्चरो प्रहार गरी आमाको हत्या गरेका छन् । लम्कीचुहा नगरपालिका वडा नम्बर ६ बागमाराका ४० वर्षीय श्रीराम थारुले बन्चरो प्रहार गरेर आमा लगनीदेवी थरुनीको हत्या गरेका हुन् ।
घर प्रबलीकरण गर्ने प्रविधि भित्रिँदै
पुराना जीर्ण बनेका घरलाई प्रबलीकरण (रेट्रोफिटिङ) गरेर मर्मत गर्ने प्रविधि भित्रिन थालेको छ । भूकम्पको जोखिममा रहेका पुराना जीर्ण बनेका घरमा जस्ता, तारजालीको प्रयोग गरी बाकसजस्तो बनाई प्रबलीकरण गर्ने प्रविधि भित्रिन थालेको हो । यो प्रविधिमा घरका भित्तामा तारजालीको तेर्सो र ठाडो बन्धन बनाई बाहिर–भित्रबाट कसेर सबलीकरण गरिन्छ ।
दुर्व्यसन छाडेर नयाँ बाटो
कैलाली घोडाघोडी नगरपालिका सुखडका सुदर्शन अधिकारीलाई सानै उमेरदेखि लागूपदार्थ सेवनको लत बस्यो । आमाबुवा रोजगारीका लागि भारतमा रहने र घरमा हजुरआमासँग बस्ने सुदर्शनले साथीभाइको सङ्गतले चुरोट खान सिके । बिस्तारै अन्य नसा लाग्ने पदार्थको सेवनले सुदर्शनलाई नसाबाट बाहिर निस्कनै नसक्ने बनायो ।
तालमा माछा ठेक्का
कैलालीको वसन्ता वन क्षेत्रमा व्यावसायिक माछापालन गरिएको छ । प्राकृतिक तालमा माछापालनसँगै मानवीय गतिविधि बढ्दै जाँदा ताल वरिपरिका रुख सुक्न थालेका छन् । वसन्ता वनभित्र थुप्रै प्राकृतिक ताल छन् । प्रायः सबै ताललाई माछापालनका लागि ठेक्कामा दिइएको छ । स्थानीय तहका लागि राजस्व आम्दानीको स्रोत बनेका ती प्राकृतिक तालमा व्यावसायिक रूपमा माछापालन भइरहेको छ । प्राकृतिक ताललाई ठेकेदारले आफूखुसी दोहन गर्दा ताल वरिपरिका रुख सुकेको संरक्षणकर्मीको भनाइ छ । कैलारी गाउँपालिका–५ स्थित बैजपुरस्थित रखौना, घोडाघोडी नगरपालिका–१२ स्थित तलबेलुवा, रत्ताही, भजनी नगरपालिका–९ स्थित घोडताल वरिपरि रहेका साल र अस्ना प्रजातिका रुख सुक्दै गएको छ ।
सन्कट्टी घाटमा पक्की पुल बन्ने
सुदूरपश्चिम प्रदेशको टीकापुर नगरपालिका र लुम्बिनी प्रदेशको गेरुवा गाउँपालिका जोड्न कर्णाली नदी सन्कट्टी घाटमा पक्की पुल बनाइने भएको छ । पुल सेक्टर नेपालगञ्जका योजना प्रमुख लीलाबहादुर भण्डारीले ७५० मिटर लामो पुल, पाँच मिटर कालोपत्रे बाटो र एक किलोमिटर नदी नियन्त्रणका लागि ठेक्का भएको जानकारी दिनुभयो । भण्डारीका अनुसार डिजाइनसहित भ्याटबाहेक एक अर्ब तीन करोडको ठेक्का भएको र चार वर्ष पाँच महिनामा काम पूरा हुनेछ । पुल बनाउन निर्माण कम्पनीले नै डिजाइन गर्नेछ भने सडक विभागले स्वीकृत गर्नेछ ।
‘पढाइ, कमाइ र दबाइ’ अभियान सुरु गर्छौँ : मुख्यमन्त्री रावल
सुदूरपश्चिम प्रदेशका मुख्यमन्त्री राजेन्द्रसिंह रावलले प्रदेश सरकारले पढाइ, कमाइ र दबाइको अभियान थालिने जानकारी दिनुभएको छ ।
सुदूरपश्चिम र कर्णाली प्रदेशमा वर्षा र हिमपातको सम्भावना
पश्चिमी न्यूनचापीय प्रणालीको असरले देशभर बदली हुनाका साथै सुदूरपश्चिम र कर्णाली प्रदेशका केही स्थानमा हल्का वर्षाको सम्भावना रहेको छ । जल तथा मौसम विज्ञान विभाग मौसम पूर्वानुमान महाशाखाका मौसमविद् विनु महर्जनका अनुसार अहिले देशभरको आकाशमा बादल लागेको छ ।
स्मार्ट बत्ती जडान गरिँदै
सुदूरपश्चिमको अस्थायी राजधानी धनगढीस्थित छ लेन सडकमा स्मार्ट सडक बत्ती जडान गर्न लागिएको छ। सो सडकमा रात्रिकालीन समयमा हुने दुर्घटना न्यूनीकरणका लागि सात–सात किलोमिटर दूरीमा स्मार्ट सडक बत्ती जडान गर्न लागिएको हो। वडा नम्बर ३ को मोहना पुलदेखि वडा नम्बर १३ को धनगढी विमानस्थल गेटसम्म स्मार्ट सडक बत्ती जडानको कार्य भइरहेको धनगढी उपमहानगरपालिकाको कार्यालयले जानकारी दिएको छ।
मुख्य पुजारी दलित, पालिकामा सार्वजनिक बिदा
बैतडीको प्रसिद्ध वनारसी मेलाको दिन पाटन नगरपालिकाले सार्वजनिक बिदा दिएको छ। बैतडीको पाटन नगरपालिका–३, सुर्नया नदी किनारस्थित प्रसिद्ध वनारसी मन्दिरमा हरेक वर्ष माघ शुक्ल दशमीका दिन ठूलो मेला लाग्छ। सो मन्दिरमा दलित समुदायका व्यक्ति मुख्य पुजारी छन्। मन्दिरका मुख्य पुजारी झुले लोहारका अनुसार मेलामा नेपाल र भारतका दर्शनार्थी आउँछन्। बैतडीको पाटनका बयानी लोहार जातिका मुख्य पुजारी र धामी रहेको वनारसी देवताको मेलामा पन्त र भट्ट जातिको सबैभन्दा पहिले धूप पोखल (चामल, घिउ, ध्वजा) चढ्ने गर्दछ। त्यसपछि अन्य सबै जाति र समुदायले धूप पोखल चढाउने परम्परा रहेको छ। यस वर्षको देउरो कुणी, खिपाली बस्तीबाट आउने भएको छ।
आयोजना सकिने बेला सडक निर्माण सुरु
ठेक्का भएको दुई वर्षपछि बल्ल धनगढीको मुख्य सडक निर्माण कार्य सुरु भएको छ। कैलाली पुलदेखि पश्चिमतिर ट्राफिक चौराहासम्म बजार क्षेत्रको सडक निर्माणको काम थालिएको हो। यो सडक निर्माणका लागि दुई वर्ष अगाडि नै ठेक्का भए पनि अहिले मात्रै काम सुरु भएको धनगढी उपमहानगरपालिकाका डिभिजनल इन्जिनियर दिजराज भट्टले जानकारी दिनुभयो।
हाट बजार सञ्चालनमा आएपछि किसान उत्साहित
कैलालीको घोडाघोडी नगरपालिकामा पहिलो पटक हाट तथा थोक बजार सञ्चालनमा आएपछि किसान उत्साहित भएका छन् । शिवशक्ति सामुदायिक वनको समन्वय र घोडाघोडी उद्योग वाणिज्य सङ्घको पहलमा हाटबजार सञ्चालनमा ल्याइएको हो । हप्तामा दुई पटक लाग्ने गरी शनिबारदेखि हाटबजार सञ्चालनमा आएको हो ।
