ललितपुरमा एकल घोडेजात्रा
घोडेजात्रा पर्व मनाइने क्रममा काठमाडौँको टुँडिखेलमा दर्जनौँ घोडा दौडिरहेका बेला ललितपुरमा भने एउटा मात्र घोडा दौडिरहेको थियो । टुँडिखेलमा जस्तो उच्च पदस्थ अधिकारी र युद्ध कलामा खारिएका नेपाली सेना ललितपुरमा थिएनन् न त दर्शकको उल्लेख्य भीड नै थियो । जति चासो र चर्चा टुँडिखेलमा हरेक वर्ष मनाइने घोडेजात्राको हुन्छ, त्यति नै चर्चा मल्लकालदेखि चल्दै आएको ललितपुरको घोडेजात्राको हुँदैन । ललितपुरवासीले आफ्नो परम्परालाई जोगाउँदै ललितपुरमा हरेक वर्ष एकल घोडेजात्रा पर्व मनाउँदै आएका छन् ।
भारतीय प्रतिष्ठित अवार्डमा नेपाली नाटक
नेपाली रङ्गकर्मी विमल सुवेदीले निर्देशन गर्नुभएको नाटक ‘दि डिपार्टेड डाउन’ भारतको प्रतिष्ठित ‘महेन्द्र एक्सेलेन्सी थिएटर अवार्ड’ को चार विधामा मनोनयनमा परेको छ।
गोरखापत्रकर्मी दर्नालको ‘दलितको राजनीतिक प्रतिनिधित्व’ पुस्तक सार्वजनिक
गोरखापत्रकर्मी लक्ष्मण दर्नालद्वारा लिखित ‘दलित समुदायको राजनीतिक प्रतिनिधित्व २००७/२०७९’ पुस्तक सार्वजनिक भएको छ।
गजल
जिन्दगीमा निराशाको हाबी भयो प्रिया त्यो मायामा फेरि कसको दाबी भयो प्रिया ।
गाउँको गरिमा
भनिन्छ आफूलाई जन्म दिने आमा र आफू जन्मेको धरती नै संसारमा सबैभन्दा प्रिय हुन्छन् । हिउँदमा हिउँ परेर धेरै चिसो हुने, जाडाले मुटु नै कमाउने, पानी छुन
सार्कस्तरीय बालसाहित्य तदर्थ समिति गठन
सार्कस्तरीय बालसाहित्य तदर्थ समिति गठन भएको छ । बालवाङ्मय तथा अनुसन्धान केन्द्रका अध्यक्ष प्रमोद प्रधानको संयोजकत्वमा सार्कस्तरीय बाल–साहित्यकारको एकता, सहकार्य र सार्कस्तरीय बालसाहित्य संस्था बनाउने उद्देश्यले शनिबार तदर्थ समिति गठन गरिएको हो ।
नेवार समुदायमा मनाइने चाड पाहाँचह्रे
काठमाडौँ उपत्यका जात्रा र पर्वले धनी मानिन्छ । हरेक वर्ष घोडेजात्राको अघिल्लो दिनदेखि तीन दिनसम्म उपत्यकावासीले पाहाँचह्रे मनाउने गर्छन् । स्थानीय नेवार समुदायको यो दशैँपछिको ठूलो पर्व हो । कसैले यसलाई पासाचह्रे पनि भन्ने गर्छन् । नेवार भाषामा पाहाँको अर्थ पाहुना हो भने पासाको अर्थ साथी । चह्रे चन्द्रमासको क्यालेन्डरअनुसार चौधौँ दिनलाई भनिन्छ ।
भौतिक सुखको खोजीमाथि नाटकीय चिन्तन
सामाजिक मुद्दालाई भव्य क्यानभास र डिजाइनसहित मञ्चमा प्रस्तुत गर्ने निर्देशकको पहिचान बनाउनुभएका रङ्गकर्मी अनुप बराल चार वर्षपछि नयाँ नाटक लिएर मञ्चमा प्रस्तुत हुँदै हुनुहुन्छ । चार वर्षअघि मण्डला थिएटरमा ‘महाभोज’ निर्देशन गर्नुभएका बरालले वर्तमान समयमा चलिरहेको आर्थिक सङ्कटको दुरुस्त चित्र प्रस्तुत गर्ने गरी ‘यौटा सपनाको अवसान’ शीर्षकको नाटक तयार गर्नुभएको छ । मण्डला थिएटरमा चैत १० बाट मञ्चन हुने तयारीमा रहेको नाटकको अहिले ‘रिहर्सल’ भइरहेको छ ।
कलाकार रागिनीकाे ४५ वर्षे कला प्रदर्शनीमा
कलाकार रागिनी उपाध्यायले आफ्नो कला–अध्ययन, सिकाइ र व्यावसायिक कार्यकौशलको ४५ वर्षे अवधिमा सिर्जना गरिएका चित्रकलाको प्रतिनिधिमूलक प्रदर्शनीमा राख्नुभएको छ ।
टीकापुर साहित्य महोत्सव हुँदै
कैलालीको टीकापुरमा तीन दिने साहित्य महोत्सव हुने भएको छ । यही चैत २५ देखि २७ सम्म कैलालीको टीकापुरमा महोत्सव हुने भएको हो । महोत्सवमा खष भाषाको उद्गमस्थल रहेको सुदूरपश्चिमको कला, संस्कृति, भाषा, ऐतिहासिक महत्त्व र पुरातात्त्विक महत्त्वबारे बहस हुनेछ ।
बेलायती सांसद र नेपाली विद्यार्थीबीच अन्तर्क्रिया
नेपाल भ्रमणमा रहेका संयुक्त अधिराज्य बेलायतका सांसद वीरेन्द्रकुमार शर्माले हिजो राजधानीमा विद्यार्थीहरूसँग अन्तर्क्रिया गर्नुभएको छ ।
कलाकार दुर्गा बरालको पोखरामा नागरिक अभिनन्दन
कलाकार दुर्गा बराल ‘वात्स्यायन’ को पोखरामा शनिबार नागरिक अभिनन्दन तथा रथारोहण भएको छ।
कला र सङ्गीतको विकासमा सहकार्य आवश्यक छ
नेपाली नाटक क्षेत्रमा चार दशक लामो अनुभव सँगाल्नुभएका कलाकार निशा शर्माले भर्खरै नेपाल सङ्गीत तथा नाट्य प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको कुलपतिको जिम्मेवारी पाउनुभएको छ।
कलाकार दम्पतीको चित्रकला प्रदर्शनी
कलाकार दम्पती ईशान परियार र सविता डङ्गोलको मिल्दो विचार भावमा चित्रकला प्रदर्शनी भइरहेको छ । गत फागुन १७ देखि सिद्धार्थ आर्ट ग्यालरी, बबरमहलमा जारी प्रदर्शनी यही चैत ९ गतेसम्म सञ्चालन हुनेछ ।
समका दुःखान्त नाटकमा द्वन्द्वविधान
महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा, कविशिरोमणि लेखनाथ पौड्याल र नाट्यसम्राट्् बालकृष्ण समलाई नेपाली साहित्यमा ‘त्रिमूर्ति’का रूपमा सम्मान प्रकट गरिँदै आएको छ । यद्यपि, देवकोटालाई महाकवि र समलाई नाट्यसम्राट्को उपाधि जनबोलीले मात्रै दिएको हो । पौड्याललाई चाहिँ सरकारद्वारा नै ‘कविशिरोमणि’को उपाधि प्रदान गरिएको थियो । उहाँहरूका कृतिमाथि अनेक कोणबाट अनुसन्धान एवं चर्चा–परिचर्चा भएका छन् । यसै सेरोफेरोमा प्रा.डा. कुमारप्रसाद कोइरालाद्वारा लिखित ‘समका दुःखान्त नाटकमा द्वन्द्वविधान’ शीर्षकमा भर्खरै अनुसन्धानमूलक कृति प्रकाशित भएको छ । कोइरालाले वि.सं. २०६५ मा पूरा गरेको आफ्नो विद्यावारिधिको शोधलाई सङ्क्षेपीकृतसहित परिमार्जन गरेर कृतिका रूपमा सार्वजनिक गर्नुभएको हो ।
नियात्रा : अग्लियो चुलाचुली
“हाउ, धान पो काट्नु थियो मेरो त दाजु !” भाइ कान्छाले यसै भने । उनका कुरा ठीकै थिए । तर यै समयको मेलो मिलाएर चुलाचुलीको फेदी आइपुगेथेँ म । दमकको तातो घामसँगै धान खुर्रिन थालेको थियो । हप्ता दिनभित्रै नकाटे बाला झर्ने तम्तयारीमा थिए– धानका । “भोलिलाई चैँ मैले एक दिन मागेँ । जाम्–जाम् भाइ । मास्तिर
अधुरै रहेको गणेशको त्यो चित्र
भित्र कोठामा आफ्ना बुवाका प्रिय वस्तुहरूलाई संरक्षण गरेर राखिएको हेर्दा कुनै जुहारीले हीराका टुक्राहरूको चमकलाई जोगाउन संरक्षण गरेको होजस्तो लाग्छ । भित्र पस्नेबित्तिकै दाहिने छेउमा टेबुल छ । टेबुलमा ऐना छ । ऐनाको छेउमा स्केच गर्ने केही कागजका टुक्रा छन् । दक्षिणपूर्व कुनामा आधा बनेको गणेशको चित्र छ । त्यसको छेउमा रङका प्यालेट र ब्रसहरू छन् ।
कलाकार दुर्गा बरालको रथारोहण गरिने
पोखरेली युवा सांस्कृतिक परिवारको अगुवाइमा कलाकार दुर्गा बराल वात्स्यायनको नागरिक अभिनन्दन तथा रथारोहण गरिने भएको छ । चैत ४ गते ८० वर्ष पूरागरी ८१ वर्ष प्रवेश गरेको दिन उहाँलाई अभिनन्दन गर्न लागिएको हो । अभिनन्दन कार्यक्रम पोखराका साहित्यिक र वाङ्मयिक संस्थाहरुले संयुक्त रुपमा गर्न लागेका हुन् ।
विमर्शको खुसी
सधैँ अबेलासम्म सुत्ने विमर्श आज भने बिहानै उठेको छ । कोठाको एक कुनाको भुइँतिर ढल्किएर झोक्राइरहेको देखेपछि बाबु विनोदले मायालु पारामा सोधे, “मेरो बाबुलाई के भएको छ ? आज बिहानै पो उठेछ त” तर विमर्शले बोल्ने छाँट देखाएन । बाबुले कपाल सुम्सुम्याउँदै फेरि भने, “मेरो नानालाई के किनिदिनुपर्ने भयो फेरि, ला भन त मैले किनिदिन्छु नि” ऊ केही पनि चलमल गरेन । बरु उल्टै बाबुको हात आफ्नो टाउकोबाट हटाएर कुनातिर स-यो ।
जहाँ छन् बुद्धका आँखा
जहाँ छन् बुद्धका आँखा (२०७८) कवि बमबहादुर थापा ‘जिताली’को नवप्रकाशित गीतिकविताहरूको सङ्ग्रह हो । ‘जिताली’को यो कृति रचनाको प्रकृतिका आधारमा खण्ड क, खण्ड ख, खण्ड ग र खण्ड घ गरी चार भागमा विभक्त छ । यसरी समग्रमा यस कृतिमा अधिकांश एक पृष्ठका र केही दुईदेखि चार पृष्ठसम्मको आयामका १५३ वटा रचना समाहित छन् ।
इमान र लगनका प्रतीक
एकै व्यक्तिका अनेक रूप– कवि, बाल कथाकार, पत्रकार, सम्पादक, सङ्कलक तथा अनुसन्धानकर्ता । एकमा ब
कविता यात्राको सुललित संस्मरण
कताकता कहाँकहाँ सुनेजस्तोे पढेजस्तो कविताहरूको सङ्ग्रहमाथिको सङ्ग्रह रै’छ यो पर्खाल लगाएपछि धेरै थोक बाहिर पर्छ । अझ भन्नुपर्दा आठवटा कविता सङ्ग्रहहरूबाट छानिएका कविताहरूको सँगालो हो यो ।
निबन्धमा नयाँ स्वाद
मूलतः समालोचना र निबन्ध विधामा निरन्तर सक्रिय रहेका व्यक्तित्वको नाम हो– गोपी मैनाली । निजामती सेवाको उच्च ओहोदामा पुगेर हाल अवकाश प्राप्त जीवन बिताइरहेका मैनालीको
सहरिया प्रवृत्ति उजागर गर्ने नाटक ‘लङ टाइम नो सी’
सिनेमाघरमा नेपाली सिनेमाको पोस्टर लागेको छ । टिकट काट्ने ठाउँमा खचाखच भीड छ । ठेलामठेल लाइन । कुनै सरकारी अस्पतालमा स्वास्थ्य बीमा सुविधा लिनेको भीडभन्दा कम छैन । कोही लाइन मिच्न तम्सिरहेका छन् भने कोही फिल्म हेर्न नपाउने निराशामा घरै फर्किन खोजिरहेका छन् । त्यसैबेला एक युवक सिनेमाघरको टिकट काउन्टरभन्दा पर घर फर्किन लागेको एक अधबैँसेलाई गएर झ्याप्प अँगालो मार्छ । अधबैँसेले युवकलाई चिन्दैनन् । युवक छक्क पर्छन् । उनी अधबैँसेलाई आफ्नै दाजुभन्दा नजिकको मानेर सम्बोधन गरिरहन्छन् । लाइन मिचेरै फिल्मको अर्को टिकट आफ्नो दाजुका लागि भनेर ल्याउँछन् ।
सचेतनामूलक सडक नाटक प्रदर्शन
दोलखाको खोरथली सामुदायिक वन उपभोक्ता समूह चरीकोटले आयोजना गरेको वन डँढेलो सप्ताह अन्तर्गत सदरमुकाम चरीकोटको सातदोबाटोमा सचेतनामूलक सडक नाटक प्रदर्शन कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ ।
