ललित बसेल
सुर्खेत (पाग्मा), कात्तिक ३० गते । वीरेन्द्रनगर नगरपालिकासँगै जोडिएको वराहताल गाउँपालिका–२ को पाग्माको अधिकांश बस्ती भेरी नदीको किनारमा छ । ११ वर्षअघि २०७१ मा भेरी नदीमा आएको बाढीले बस्ती तथा जग्गा बगाएर बगर बनाएको १० वर्षपछि त्यही बगरमा बहुमूल्य प्रजातिका जडीबुटीका बिरुवा रोपेर हराभरा बनाइएको छ ।
कालिका सामुदायिक वन समूहको कालसैनी मन्दिर चौरको ०.५ हेक्टर बगरमा जडीबुटीका बिरुवा रोपेर हराभरा बनाइएको हो । त्यहाँ अमला, लम्सी, हर्रो, बर्रो, अम्रिसो लगाइएको छ । गत वर्ष एक हजार १३७ र यस वर्ष एक हजार छ सय बिरुवा बगरमा रोपिएको छ । बिरुवा हुर्किसकेका छन् । आगामी वर्षदेखि अमलाले फलसमेत दिन सुरु गर्ने समूहका अध्यक्ष तुलाराम खत्रीले बताउनुभयो ।
बालुवाको बगरमा जडीबुटीका बिरुवा हुर्केलान् भनेर आफूले नसोचेको बताउँदै उहाँले तर अहिले बिरुवा हुर्किएपछि निकै खुसी लागेको उल्लेख गर्नुभयो । उहाँहरूले बिरुवामा प्राङ्गारिक मल र सिँचाइसमेत गर्नुभएको छ । बगरमा दुई वर्षको अवधिमा दुई हजार सात सयभन्दा बढी बिरुवा लगाएपछि बगर नै हराभर हुन थालेको उहाँले बताउनुभयो । केही बिरुवा मरे पनि आगामी वर्षामा पुनः रोप्ने जनाइएको छ । १० वर्षसम्म बगर भएको ठाउँलाई हाराभरा बनाउनका लागि स्थानीयलाई सेभ द चिल्डे«नले सुर्खेतस्थित समाज जागरण केन्द्र (स्याक) मार्फत माई फरेस्ट चाइल्ड परियोजनाले सहयोग गरिरहेको छ । तीनबर्से सो परियोजनाको दुईबर्से अवधि सकिएको छ । सहयोग पाएपछि बगरलाई नै हराभरा बनाउन स्थानीय अग्रसर भएका हुन् । सो स्थानका अगुवा जयराज थापाले पहिलेको बगर अहिले जडीबुटीले हराभर बन्दै गएको बताउनुभयो । यस्तै सोही वडाको विजयश्वरी माविमा कक्षा ८ का विद्यार्थीलाई जलवायु परिवर्तनका असर, चुनौतीलगायत सचेतना कार्यक्रम गरिएको छ । विद्यालयमा जलवायु कक्षा र सिफ्ट अभियानमार्फत विद्यार्थीलाई जलवायु परिवर्तनप्रति सचेत बनाइएको छ । कक्षा ८ मा अध्ययरत छात्र अभिषेक योगीले यसबाट आफूले सिकेर वातावरण सफा बनाउनुका साथै जलवायु परिवर्तनका बारेमा जान्ने र बुझ्ने मौका पाएको बताउनुभयो ।
वराहताल गाउँपालिका–५ का वडाध्यक्ष धिमराज जोल्मीमगरले पालिकाका आफ्ना वडाका सामुदायिक वन र विद्यार्थीलाई वनजङ्गल संरक्षण गरी जलवायु परिवर्तनप्रति सचेत बनाउने काम भइरहेको बताउनुभयो ।
