तिज हिजो र आज
नेपाल बहुजातीय, बहुसांस्कृति, बहुभाषिक तथा बहुधार्मिक राष्ट्र भएको हुँदा यहाँ आफ्नो धर्म अनुरूपका विशेष चाड पर्व मनाउने परम्परा आदिकालदेखि नै रही आएको छ । तिज भन्ने वित्तिकै नेपाली समाजका हिन्दु धर्मावलम्बी नारीह
थारू अस्टिम्की लोकचित्रकला
नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठान र जानकी गाउँपालिकाको संयुक्त आयोजनामा कैलालीको जानकी गाउँपालिकास्थित दुर्गौलीमा सुरु भएको थारू अस्टिम्की लोकचित्रकला कार्यशाला सम्पन्न भएको छ । नेपाल ललितकला प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका वास्तुकला तथा लोककला विभाग प्रमुख प्रदीप अधिकारीले अस्टिम्की मौलिक लोककलाको उच्चतम नमुना भएको र आफ्नो पहिचान स्थापित गर्न समुदाय अग्रसर हुनुपर्ने बताउनुभयो ।
‘चरणदास चोर’ मञ्चन
मोरङको पथरीशनिश्चरेस्थित शब्द थिएटरले विश्व प्रसिद्ध भारतीय नाटककार हविव तन्वीरको नाटक ‘चरणदास चोर’ मञ्चन गरेको छ । स्थानीय हरियाली सामुदायिक वनको प्रेक्षालयमा गत शक्रबार सुरु भएको नाटक भदौ १३ गतेसम्म प्रदर्शन हुने छ । निर्देशक जीवन बरालले नाटकलाई नेपाली माटो, कथा र सामाजिक तथा राजनीतिक वातावरण सुहाउँदो बनाएर प्रस्तुत गर्नुभएको छ ।
मिथिलामा यसरी मनाइन्छ तिज
मलाई धेरैले सोध्नुहुन्छ तपाईंहरूमा पनि तिज हुन्छ ? अर्थात् मिथिलामा पनि तिज मनाइन्छ, मिथिलानीहरू पनि तिज व्रत लिनुहुन्छ ? लिनुहुन्छ ! तिजमा शिव–पार्वतीको पूजा गरिन्छ र अटल सौभाग्य तथा आरोग्यको कामनासहित व्रत बसि
तिज परम्परा र परिवेश
भदौ भन्नेबित्तिकै कृष्णाष्टमी र तिजको सम्झना आइहाल्छ । तिजको रौनक र दिदीबहिनीको जमघटको याद आइहाल्छ । एक परम्परा चेलीलाई जन्मघरसँग चाडपर्वको बहानामा भए पनि सम्झिने दिन हो । जति नै दुरी रहोस्, भौतिक
तिज : फेरिएको शैली
महिलाहरूको पर्व तिजले अहिले सबै वर्गलाई छोएको छ । फेरिएको तिज शैलीकै कारण हरेक वर्गको तिज पर्वप्रति आकर्षण बढेको देखिन्छ तर नयाँ पुस्ताका महिलाले तिजको असली संस्कृति बिर्संदै गएका हुन् कि भन्ने भान पनि हुन थालेको छ ।
-original-thumb.jpg)
मादल व्यवसाय सङ्कटमा
चाडपर्व नजिकिँदै गर्दा विगतमा व्यस्त हुने मादल बनाउने व्यवसाय अहिले सुनसान हुन थालेको छ ।
विद्यार्थीसँग कवि लम्साल
कवि तथा डा. नवराज लम्सालले विद्यार्थीलाई सामाजिक सञ्जाल र डिजिटल प्लेटफर्ममा थोरै समय दिन अनुरोध गर्नुभएको छ ।
बेलायतको सङ्गीत महोत्सवमा प्रदर्शन हुँदै ३०० वर्ष पुरानो भायलिन
संसारकै सबैभन्दा मूल्यवान भायलिनमध्ये एक, तीन शताब्दीअघि बनेको र एक समय सङ्गीतकार निकोलो पागानिनीको स्वामित्वमा रहेको, बेलायतको शीर्ष शास्त्रीय सङ्गीत महोत्सवमा बजाइने भएको छ ।
समयको छालमा तिज गीत
तिजमा लिन आउँछ मेरो सानो भाइले सासूआमा भन्छिन् जान पाउनस् तैँले मेरा घरमा चेली आउँछन् भाँडा माझ्नु पर्छ
मार्क्स, लेनिन र पुष्पलालको ‘निर्वासन’ सार्वजनिक
मार्क्स, लेनिन र पुष्पलालको प्रवासका विषयलाई केन्द्रमा राखेर लेखिएको पुस्तक ‘निर्वासन (एक्जाइल)’ सार्वजनिक भएको छ ।
सिर्जनात्मक तिज मनाऔँ
केही पर मधुरो धुनमा तिजको गत बजिरहेको कार्यालयको मिटिङहलसम्म सुनिन्थ्यो । अफिसमा नयाँ सचिव आउनुभएको थियो । त्यसैले मिटिङ हलमा सम्पूर्ण स्टाफसहित कार्यालयको प्रगति समीक्षा बैठक चलिरहेको थियो । नयाँ हो
हरितालिका तिज, दर र व्रत
अहिले तिज आउनु एक महिनाअघिदेखि सामाजिक सञ्जालका विभिन्न माध्यममा तिज मनाउँदै गरेका तस्बिर देख्न पाइन्छ । यसरी धेरैै दिनअघिदेखि तिज मनाउने चलन केही वर्षयता निकै बढ्दो छ ! यसलाई प
साहित्यकार सरुलाई रणस्मृति पुरस्कार
रणस्मृति पुरस्कार संस्थाले आफ्नो ३३ औं वार्षिकोत्सवको अवसरमा साहित्यकार सरस्वती श्रेष्ठ सरुलाई रणस्मृति पुरस्कार २०८२ प्रदान गरेको छ ।
तिज नेपाली महिलाको सांस्कृति अभिव्यक्ति
विशेषतः हिन्दु महिलाहरूले तिजलाई व्रत, भक्ति, नाचगान र सामूहिक एकताका रूपमा मनाउने गर्छन् । यो पर्व भाद्र शुक्ल तृतीयाका दिन पर्दछ । नेपालको सांस्कृतिक परम्परामा तिज पर्व विशेष महìवको रहेको छ । विशेषतः हिन्दु
साहित्यकार क्षितिज पुरस्कृत
साहित्यकार रमेश क्षितिजलाई ‘सुन्दरप्रसाद शाह दुःखी स्मृति पुरस्कार’ प्रदान गरिएको छ । प्रतिष्ठानले २०८१ सालमा प्रकाशित पुस्तकमध्येबाट चर्चित कवि तथा आख्यानकार क्षितिजको कथासङ्ग्रह ‘एउटा मायी नगरमा’ लाई उत्कृष्ट कृतिका रूपमा पुरस्कृत गरेको हो ।
जन्मदिनमा वृक्षरोपण
गायक युवराज चौलागाईंले आफ्नो जन्मदिनका अवसरमा वृक्षरोपण गर्नुभएको छ । पवित्र पाशुपत् क्षेत्रको भण्डरखालमा उहाँले वृक्षरोपण गर्दै जन्मदिन मनाउनुभयो । उहाँले अघिल्लो वर्षदेखि नै जन्मदिनका अवसरमा वृक्षरोपण गर्ने र आफूले रोपेको रुखको हेरचाह गर्दै आउनुभएको छ ।
-original-thumb.jpg)
पठन संस्कृतिमा ‘यात्राको सुवास’ विमोचन
पठन संस्कृतिका १६ औँ शृङ्खलामा कविवर गोविन्दराज विनोदीको भ्रमण काव्य ‘यात्राको सुवास’ विमोचन गरिएको छ । यात्राको सुवास कविता, काव्य, बालसाहित्य, गजल र समालोचना विधामा विनोदीको २१ औँ कृति हो । उहाँका माहाकाव्य र खण्डकाव्य पनि प्रकाशनमा आइसकेका छन् ।
नाटक ‘चरणदास चोर’ को प्रदर्शन
मोरङको पथरीशनिश्चरेस्थित शब्द थिएटरले विश्व प्रसिद्ध भारतीय नाटककार हविव तन्वीरको नाटक ‘चरणदास चोर’ प्रदर्शन गरेको छ ।
आलोकमय सूर्यको भयो लोकार्पण
साहित्यकार, साहित्यिक पत्रकार, संस्कृतिविद्, शिक्षासेवी सूर्यप्रसाद लाकोजूको व्यक्तित्व र कृतित्व झल्कने आलोकमय सूर्य नामक बृहत् ग्रन्थको लोकार्पण भएको छ । सो बृहत् ग्रन्थको विमोचन वरिष्ठ साहित्यकार तथा संस्कृति शिरोमणि हरिराम जोशीले गर्नुभयो ।
रहेनन् सङ्गीतकार ‘गोलसिमल’
राष्ट्रकवि माधवप्रसाद घिमिरेले गोलसिमलको संज्ञा दिनुभएका कवि तथा सङ्गीतकार प्रेम विनोद नन्दनको निधन भएको छ ।
अमेरिकामा हिन्दु चाडपर्व नेपाली पात्रोकै आधारमा मनाइने
अमेरिकाको टेक्सस राज्यको ड्यालसमा रहेको नेपाली सांस्कृतिक तथा आध्यात्मिक केन्द्रले अबदेखि नेपाली चाडपर्व मनाउँदा नेपालकै क्यालेण्डरलाई आधार मान्ने निर्णय लिएको छ ।
राईको साङ्गीतिक यात्रा
विगत १६/१७ वर्षदेखि साङ्गीतिक यात्रामा रहेका गायक चेतन राई अहिले विभिन्न महोत्सवमा व्यस्त हुनुहुन्छ । उहाँको अनुभवमा गायकका लागि महोत्सव मात्र होइन, प्रविधिको विकासले पनि बजार अझै फराकिलो बनाएको छ ।
तिज गीतमा मौलिकताको चिन्ता
वर्षभरिका पीडा, वेदना गीतमा उनेर गाइएका गीतले तिज आएको छनक दिन्छ ।
स्वाभिमानको सगरमाथा (कथा)
काठमाडौँको निसासिँदो वातावरण र व्यस्ततामा जन्मेहुर्केको गाउँको बाल्यकालको एक्कासि याद आयो । कति धेरै समय भइसकेको थियो गाउँ नगएको । बाल्यकालका साथीहरू कता कता होलान् । पल्टु कता होला अचेल । अस्ति एक रात सपनामा आएर उसले भन्यो– खोइ त मेरो सङ्घर्षको कथा ब
