‘महाराजको सवारी’ कथामा अनुभूतिको संरचना
साहित्यकार विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला (विसं १९७१–२०३९) मनोवैज्ञानिक यथार्थवादी कथाकार हुन् । यिनले नेपाली साहित्यका कथा, उपन्यास, कविता, निबन्ध, आत्मवृत्तान्त जस्ता विधामा योग
अदृश्य पहाड (कथा)
ज्योतिको मुहारबाट चमक हराएको छ । निविड रातमा चन्द्रमा विलुप्त भए जसरी ज्योतिको उत्साह, उमङ्ग र ऊर्जा पनि डुबेका छन् । मेरा आँखामा उसको अतीत झलमल्ल उदायो ।
‘सात हात लामो नली’ का लोककवि लोकनाथ
कविता सङ्ग्रह “लोकमञ्जरी’, लोकनाथ पोखरेल (विसं १९३३–१९४, उदयपुर), प्रकाशक र सम्पादन समूह पोखरेल बन्धु । सङ्ग्रह र रचयिताका भूमिकामा डा. दामोदर पोखरेल, बालकृष्ण
विद्याको ज्योति छर्नुभएका गुरु
हालै लोकार्पण गरिएको भीमप्रसाद गौतम स्मृति ग्रन्थ अवलोकन गर्दा यसका महत्वपूर्ण पक्षका विषयमा केही बोध भयो । यस ग्रन्थको नाम ‘भीमप्रसाद गौतम : व्यक्ति एक दृष्टि अनेक’ रहेको छ ।
देउडा गीत हिजो, आज र भोलि
देउडा गीतको परिचय नेपालका मौलि
रहस्यमय गुफा ‘म्यामोथ’
गोरखाको गोरखनाथको गुफामा वर्षमा कम्तीमा एक पटक रोट चढाउने हाम्रो परिवारको परम्परा नै थियो ।
क्यानभासमा पर्यटकीयस्थल जिरी
क्यानभासमा कैद भएका पर्यटकीयस्थल जिरीका तस्बिर हेरेर नलोभिने कमै होलान्। चित्र नियालेपछि पाका कलाकार रमेश खनालले प्रतिक्रिया दिनुभयो, “आहा ! जिरी साँच्चिकै मनमोहक रहेछ।”
रावायण : निकिताको भड्किलो नृत्यको आस
बितेको वर्ष चलचित्र ‘रावायण’ विवादमा पर्दा नायक अनमोल केसी पक्राउ परेका थिए । ‘आपराधिक विश्वासघात’ सम्बन्धी कसुरमा केसीलाई पक्राउ गरिएको थियो ।
छायाङ्कनमा ‘दुःखी आत्मा’
दयाहाङ राई र आँचल शर्मा अभिनित चलचित्र ‘दुःखी आत्मा’ को छायाङ्कन भइरहेको छ । दीपेन्द्र लामाको लेखन तथा निर्देशन रहेको चलचित्रको सोमबारबाट राजधानीका विभिन्न स्थानमा छायाङ्कन भइरहेको छ । निर्देशक लामाका अनुसार चलचित्र सामाजिक व्यङ्ग्य विषयवस्तुमा आधारित रहने छ । चलचित्रलाई मनोरञ्जनात्मक र सन्देशमूलक बन्ने अपेक्षा निर्माण पक्षको छ ।
सुस्तायो मादलको व्यापार
सुदूरपश्चिमको प्रवेशद्वार कैलालीको चिसापानी पुलबाट करिब छ किलोमिटर पश्चिममा पर्छ बल्चौर । लम्कीचुहा नगरपालिका–३, बल्चौरमा लामो समयदेखि सञ्चालनमा छ तीर्थ बाजा पसल ।
प्रवचन शृङ्खलामा नेपालको सम्बन्ध
सोसल साइन्स बाहाले हरेक वर्ष महेशचन्द्र रेग्मी लेक्चर सिरिज आयोजना गर्ने गरेको छ । यसै सिलसिलामा यो वर्ष इतिहासकार जोन व्हेल्प्टनले नेपाल, भारत र चीनबिचको सम्बन्धलाई दुई ढुङ्गाबिचको तरुल (रिभिजिटिङ द याम एन्ड द रक्स) शीर्षकमा राजधानीमा बुधबार चर्चा गर्नुभएको छ ।
दस कलाकारको विचार सम्बन्ध
ललितपुर चाकुपाटस्थित क्लासिक ग्यालरीमा ‘कनेक्सन अफ थट्स’ शीर्षकमा सामूहिक कला प्रदर्शनी भइरहेको छ । प्रदर्शनीमा १० युवा कलाकारका सिर्जना राखिएका छन् । प्रदर्शनीमा राखिएका ५२ कलाकृतिले संस्कृति, सम्पदा, जनजीवन जस्ता विषयलाई प्रतिविम्बित गरेका छन् । सुजनवीर वज्राचार्यको शुभकार्य, सफलतालगायतका अवसरमा दिइने सगुन, याम्बाङ मगरको नोस्टाल्जिक, सुदनका ज्ञान, अध्यात्मको खोजी, शर्मिलादेवी तामाङको चराको गुँड; जसले बासस्थानको सिर्जना वा खोजलगायतका सन्देश दिन खोजेको पाइन्छ ।
ऋषिङ्ग भ्रमणको झझल्को
नव वर्ष २०७९ को पावन उषासँगै हामी पाँच जनाले यात्रा सुरु गरेका थियौँ । यात्रा थियो भिमाद नगरपालिका मालेबगर हुँदै ऋषिङ्ग गाउँपालिकाको अन्तिम विन्दु भिरकोटसम्म । बिहा
राष्ट्रिय नाटक महोत्सव हुने
हरिप्रसाद कल्याणी रिमाल नाट्यसङ्गीत प्रतिष्ठानले प्रतियोगितात्मक राष्ट्रिय नाटक महोत्सव गर्ने भएको छ । भदौ ३० गतेदेखि सुरु हुने तिनदिने महोत्सवमा छ वटा नाटक प्रदर्शन गरिने जनाइएको छ । प्रतिष्ठानद्वारा सोमबार राजधानीमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा सो जानकारी दिइएको हो । नेपाली मौलिक रङ्गमञ्चको खस्कँदो अवस्थालाई पुनर्जीवन दिने उद्देश्यसहित सो नाटक महोत्सव गर्न लागिएको विज्ञप्तिमा जनाइएको छ ।
पैडी खेल्न खुर्पाले कपाल काट्यौँ
सदरमुकाम मान्मबाट १६ कोस पश्चिमोत्तरमा पर्छ पचाल झरना गाउँपालिका । विसं २०५७ सालमा स्पेस टाइम राष्ट्रिय दैनिकमा ‘विश्वकै अग्लो हुन सक्ने पचाल छहरो’ शीर्षकमा मेरो आलेख
हृदयतलमा देवघाट साँचेर...
“हेल्लो... !” एकोहोरो घण्टी बजिरहेपछि मैले मोबाइल उठाएँ । परिचितकै फोन थियो । औपचारिकता आदानप्रदानपछि नियमित रूपमा जसरी जिस्किँदै फोनमा एकछिन ठट्टा भयो । उनी हुन्– पठन
घलानको ‘तामाङ व्हाइ काइ’
गायक तथा सङ्गीतकार शुभलाल घलानको ‘तामाङ व्हाइ काइ’ पुस्तक सार्वजनिक गरिएको छ । शुभ सङ्गीत पाठशालाद्वारा राजधानीमा आयोजित कार्यक्रममा हरिवन नगरपालिका सर्लाहीका उपप्रमुख हरिमाया घलान, गायक/सङ्गीतकार चन्द्रकुमार घलानलगायतले पुस्तक सार्वजनिक गर्नुभएको हो ।
कोर्न छाडिए थारू लोककला मौख
काठ, बाँस, भाटा, खर, पराल र माटोले लिपपोत गरेर बनाइने थारू बस्तीका घरका भित्तामा बनाइने लोककला मौख लोपोन्मुख अवस्थामा पुगेको छ । पूर्वी नेपालका सुनसरी, मोरङ, झापा र सप्तरीका थारू बाहुल्य बस्तीका घरका भित्तामा परम्परागत रूपमा यस्ता लोककला बनाइँदै आइएका थिए ।
साहित्यकार रिजाल र शाहलाई पशुपति शाह स्मृति पुरस्कार प्रदान
उहाँले यो क्षेत्रका साहित्यकारहरुले कृति प्रकाशित गर्ने क्रममा पनि तिव्रता दिएकोमा साहित्यको विकासमा यसले ठुलो योगदान गरेको बताउनुभयो ।
कलिङ साहित्य महोत्सव सुरु
कलिङ साहित्य महोत्सवको तेस्रो संस्करण शनिबार सुरु भएको छ । भारतीय दूतावासका डेपुटी चिफ अफ मिसन प्रसन्न श्रीवास्तव, प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राई, प्राडा अभि सुवेदी, लेखक भुवन ढुङ्गानालगायतले ललितपुरको होटेल हिमालयमा दुई दिन चल्ने महोत्सवको उद्घाटन गर्नुभयो ।
‘जुद्ध शमशेरका नाममा...’ सार्वजनिक
कवि चैतन्य अधिकारीको दोस्रो कविता सञ्चयन ‘जुद्ध शमशेरका नाममा...’ बजारमा आएको छ । पोखरेली युवा सांस्कृतिक परिवारद्वारा शनिबार आयोजित कार्यक्रममा साहित्यकार सरुभक्त, कवि तीर्थ श्रेष्ठलगायतले कृति सार्वजनिक गर्नुभएको हो । पुस्तक शब्द मिडिया प्रालिले प्रकाशन गरेको हो । ६५ कविता सङ्गृहीत कृतिको मूल्य ३५० रुपियाँ रहेको छ । केमिकल इन्जिनियर अधिकारीको यसअघि ‘झरीको किनार’ कविता सङ्ग्रह प्रकाशित छ ।
सतहत्तर वर्षमा पूरा भयो रहर
सतहत्तर वर्षकी आमाले रचना गर्नुभएको ‘जिन्दगीका पानाहरु’ पुस्तकको शनिबार पोखरामा एक कार्यक्रमका बीच लोकार्पण भएको छ ।
असोज पहिलो साता काठमाडौँमा अन्तर्राष्ट्रिय बालसाहित्य सम्मेलन
असोजको पहिलो साता काठमाडौँमा बालसाहित्य सम्मेलन हुने भएको छ। नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान, नेपाल बालसाहित्य समाज र रुम टु रिडको संयुक्त आयोजनामा असोज ४ र ५ गते दुई दिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय बालसाहित्य सम्मेलन हुन लागेको हो।
![विलीन जीवन [कथा]](https://gorkhapatraonline.com/storage/media/212605/conversions/story-original-thumb.jpg)
विलीन जीवन [कथा]
साँझ छिप्पिँदै रातमा रूपान्तरण हुँदै थियो । बस्तीबाट केही टाढा निष्पट्ट अँध्यारोको साम्राज्यभित्र एउटा छाप्रो जागिरहेको थियो । चारैतिरबाट झ्याउँकिरीको आवाज गुन्जिरहेको थियो । चिसो भुइँमाथि ओछ्याएको गुन्द्रीमा झुमा आफ्नो छोरालाई सुताउन प्रयास गर्दै टाउको मुसारिरहेकी थिइन् । गरिबीका कारण उनको लोग्ने सुकराम सहरमा पैसा कमाउन जाने फर्कने गर्दथे । यस पटक भने सहर पसेको दुई दिनमै कोरोना सङ्क्रमणका कारण लकडाउन भएको तीन हप्ता बितिसकेको थियो । यही कारण सुकराम सहरमै फसेका थिए । कोरोनाको लकडाउन एक महिना थपियो । यातायातका साधन पूरै ठप्प थिए । सुकराम गाउँ फर्किने सम्भावना थिएन ।
छचल्किएका लघुकथाहरू
पाठकले पनि वा लेखकले पनि यहाँ सर्वप्रथम बुझ्नुपर्ने कुरा के छ भने लघुकथा भनेको पृथक् विधा होइन । यो आख्यानकै एक उपविधा हो, जुन सूक्ष्म ढङ्गमा सिर्जना हुने गर्छ । यसैले लघुकथा लेख्नेलाई लघुकथाकार भनेर अनर्थबोध हुने विशेषण दिनु उचित होइन । यो आख्यानकै एक लघुविधा भएकाले यसका सर्जकलाई कथाकार नै भन्नु उचित हुन्छ ।
.jpg)