अर्जुन कार्की
काठेखोला (बागलुङ), साउन २२ गते । बागलुङमा वन्यजन्तुको आक्रमणका कारण एक वर्षमै एक सय बढी घरपालुवा जनावरको मृत्यु भएको छ ।
डिभिजन वन कार्यालय बागलुङका अनुसार गत आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा चितुवा लगायतका जङ्गली जनावरको आक्रमणबाट एक सय ५९ वटा घरपालुवा जनावरको मृत्यु भएको हो । सूचना अधिकारी मनकुमार छन्त्यालले वन्यजन्तुको आक्रमणबाट जिल्लाभर एक सय चार वटा पशुधन र ५५ वटा कुखुराको मृत्यु भएको बताउनुभयो ।
सूचना अधिकारी मनकुमार छन्त्यालले वन्यजन्तुको आक्रमणबाट मारिएका घरपालुवा जनावरमध्ये सबैभन्दा धेरै बाख्रा रहेको जानकारी दिनुभयो । “वन्यजन्तुबाट मारिएकामा अधिकांश बाख्राहरु रहेका छन् । बाँकी भैसीको पाडा र कुखुरा आदि छन्” उहाँले भन्नुभयो ।
पशुधनमा भएको क्षतिको क्षतिपूर्ति स्वरूप डिभिजन वन कार्यालय बागलुङले नौ लाख ४० हजार पाँच सय रुपियाँ राहत रकम वितरण गरेको छ । साथै कार्यालयका अनुसार सोही अवधिमा दुईवटा स्तनधारी वन्यजन्तुको पनि मृत्यु भएको छ ।
डिभिजन वन कार्यालय बागलुङकी वन अधिकृत लक्ष्मी केसीले गाउँ नजिकै जङ्गल विस्तार भइरहेकाले वन्यजन्तुको आक्रमण बढेको बताउनुभयो । उहाँका अनुसार मानिसहरुले गाउँबाट शहरतर्फ बसाइँसराइ गरेपछि खेतीयोग्य जमिन बाँझिँदै गएको र त्यसका कारण जङ्गल फैलँदा चितुवा, बाँदरलगायतका वन्यजन्तु मानव बस्तीमा पसेर क्षति गराउन थालेका छन् । “जङ्गलको विस्तारसँगै चितुवाले घरपालुवा जनावरमाथि आक्रमण गर्ने घटना बढेको छ,” वन अधिकृत केसीले भन्नुभयो, “बाँदरको कारण खाद्यान्नमा समेत ठुलो क्षति भइरहेको छ ।”
वन्यजन्तुको आक्रमणबाट घरपालुवा जनावर वा खाद्यान्नमा क्षति पुगेमा वन कार्यालयले राहत उपलब्ध गराउँदै आएको उहाँले जानकारी दिनुभयो । हालसम्म चितुवाको आक्रमणबाट गाई, बाख्रा, भैँसी, भाडा जस्ता जनावरको मृत्यु भएमा मात्र राहतका लागि निवेदन आउने गरेको केसीले बताउनुभयो ।
“मानव–वन्यजन्तु द्वन्द्व व्यवस्थापन तथा वन्यजन्तुको उद्धारको कार्य कार्यालयमार्फत भइरहेको छ,” उहाँले भन्नुभयो, “जनावर मरेको खण्डमा स्थानीयले निवेदन दिन्छन्, वन कार्यालय वा प्रहरीमार्फत मुचुल्का सङ्कलन गरेपछि राहत वितरण गरिन्छ ।”
खाद्यान्न नष्ट भएकोमा भने अहिलेसम्म कुनै निवेदन नआएको डिभिजन वन कार्यालय बागलुङले जनाएको छ । “बाँदरको कारण खाद्यान्न नष्ट भएको धेरै सुन्नमा आउँछ, तर अहिलेसम्म कसैले निवेदन दिनुभएको छैन,” वन अधिकृत केसीले भन्नुभयो, “खाद्यान्न नष्ट भएको निवेदन आएमा मुजुल्का गरेर कार्यालयले राहत उपलब्ध गराउने व्यवस्था छ ।”
डिभिजन वन कार्यालय बागलुङले मानव–वन्यजन्तु द्वन्द्व न्यूनीकरणका लागि समुदायलाई सचेत बनाउने कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको सूचना अधिकारी छन्त्यालले बताउनुभयो ।
गाउँका धेरै स्थानमा जंगलले बस्ती घेर्दै लगेपछि जनजीवनमा जोखिम बढ्दै गएको स्थानीयवासीहरू बताउँछन् । उनीहरुले जङ्गली जनावरको कारण घरपालुवा जनावरका साथै मानवलाई जोखिम बढ्दै गएको बताए ।
