शान्तदास दाइ, स्वयम्भूको आँखा र एक साँझ (कविता)
अस्ताइसकेको छ आजको घाम बिस्तारै पारि स्वयम्भूको डाँडाबाट मन छैन त्यो ठाडो उकालो उक्लिएर एक्कासि बुद्धका आँखा स्पर्श गरूँ र माने घुमाउँदै, शान्तिको कामना गरूँ
गोपी च्यामेको दुःख
‘कालको ओखती छैन, हुकुमको जवाफ छैन,’ ‘जसको हातमा तरबार उसैको हातमा दरबार’ । यस्ता अनेकौँ राणाकालीन आहान अहिले पनि जनजिब्रोमा छन् । कथित माथिल्लो जातिको पुरुषले कथित ‘पानी नचल्ने’ जातकी महिलालाई ल्याए उसको जात पनि पत्नीकै सरह बनाउने चलन राणाकालीन न्याय व्यवस्थाको एउटा विद्रूप विम्ब थियो, हो ।
फेरि चिनियो नेपाल
“अजिङ्गरको पुछारमा छौँ हामी, टाउको समात्न जाऊँ !” आमदिङबाट हिँड्ने बेलामा निमा आङजु लामाले मलाई भनेथे । अघिल्लो दिन काठमाडौँबाट यहाँ आइपुग्दा गाला ताछ्ने चिसो र हावाको लाछलुछ मेरा लागि शैलुङको स्याँठभन्दा फरक थिएन । बिहानै भुटेको मकै र अरू खित्रिङमित्रिङ झोलामा हालेर निमा घर छेउको बुद्ध प्रतिमातिर लगे । पाँच रङ्गे लुङ्ता घरअघिल्तिर गोलुङ र जङ्गलमा रिलुङ फिर्फिराइरहेथे । नदी र पुलमा टाँगिने लुङ्तालाई जुङलुङ भनिने रहेछ ।
मौन महामारीको बढ्दो जोखिम
विश्व एन्टिमाइक्रोबियल प्रतिरोध जागरुकता सप्ताह शुक्रबार (यही नोभेम्बर १८ देखि २४ सम्म) सम्पन्न भएको छ । विश्वव्यापी रूपमा नै एन्टिमाइक्रोबियल प्रतिरोध (एएमआर) लाई सबैभन्दा ठुलो स्वास्थ्य खतराका रूपमा लिइन्छ । घरेलु औषधी उद्योगले एन्टिबायोटिक प्रदूषणलाई सीमित गर्न अग्रणी भूमिका निर्वाह गर्न सक्छ ।
विश्वकप क्रिकेटमा अस्ट्रेलियाको उचाइ
विश्वकप क्रिकेट प्रतियोगितामा आयोजक सधैँ प्रमुख दाबेदारका रूपमा रहेको हुन्छ । सन् २०११ देखि लगातार आयोजक राष्ट्रले नै विश्वकप जितेको दृष्टान्त छ । त्यसैले पनि यसपालि प्रतियोगिताअघि भारतले नै विश्वकप जित्छ भनेर ठुलै होहल्ला भयो । भारतको टिम बलियो पनि थियो । त्यसैले राम्रो टिम त्यसमा पनि घरेलु मैदानमा खेल्ने भएकाले भारतले यसपालि विश्वकप जित्ने धेरैले अपेक्षा गरेका थिए । भारतको क्रिकेट टिम फाइनलअघिसम्म अजय नै देखिन्थ्यो । भारत लगातार दस खेल
कलश पूजन परम्परा
कलश विभिन्न कार्यमा प्रयोग हुने एउटा पवित्र पात्र (वर्तन) हो । यसको पूर्वीय संस्कृतिमा आफ्नै महìव र विशेषता रहेको छ । कलश मुख्यतयाः धातु र माटोबाट निर्माण भएको हुन्छ । धातुबाट निर्मित कलशको प्रयोग हुनुपूर्व माटाको कलश नै प्रयोग हुन्थे । कलशलाई घडा, घट, कुम्भ, जलपात्रका रूपमा पनि लिइन्छ भने पूर्वीय वाङ्मयमा कुम्भ, निधि, घट र अमृतपात्रका रूपमा समेत यसको चर्चा पाइन्छ । विभिन्न धार्मिक कृत्य एवं संस्कारमा यसको प्रयोग परापूर्वकालदेखि हुँदै आएको छ । पानीले भरिएको तामा,
कला र संस्कृतिको संरक्षणका लागि भित्तेचित्र (फोटो फिचर)
कला, संस्कृतिको संरक्षण तथा पर्यटन प्रवर्द्धनको उद्देश्य लिएर ललितपुरको सिन्चाहिटी टोलमा भित्तेचित्रे गरिएको छ।
किचकन्नी [कथा]
त्यस दिन साँझ म टुँडिखेलमा थिएँ । कार्यवश एउटा पुरानो मित्रलाई भेट्ने प्रतीक्षामा थिएँ । टुँडिखेलको रमझम चहल पहल हेर्दा हेर्दै मेरो मन पुरानो युवा अवस्थामा चर्न पुगे । हो आजभन्दा धेरै पहिले म १०–१५ वर्षको थिएँ होला टुँडिखेल यस्तो थिएन । टुँडिखेल फलामो बारमा बाँधिएको थिएन । खुल्ला पर परसम्म हरियो घाँसमा घाम ताप्ने, दौडिने आदि टुँडिखेलमा भई नै रहन्थ्यो । त्यतिबेला भूत, ख्याकको कथाहरू धेरै नै सुनिन्थ्यो । हामीलाई पनि यस्ता कथाहरूमा अति नै चाख थियो । मेरो साथी रामे र लक्ष्मण मभन्दा अलि उमेरमा जेठा थिए । एक दिन हाम्रो आमाले किचकन्याको कथा सुनाउनु भयो र भन्नुभयो, “हेर है केटा हो ! राति भएपछि टुँडि
सानोसानो हर्ष र हराएको कथा
पलङमुनि छिर्यो र हेर्यो । भेटिएन । फेला नपरेपछि केही खोज्न थाल्यो । अभैm भेटिएन । पलङमुनिबाट बाहिर आयो । उभियो ।