अर्थतन्त्रमा झिनो सुधारको प्रक्षेपण
विश्व अर्थतन्त्र नै जोखिम उन्मुख रहेको प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ)ले नेपालको आर्थिक वृद्धिदरमा भने सुधार हुने प्रक्षेपण सार्वजनिक गरेको छ । आईएमएफको ‘वल्र्ड इकोनोमिक आउटलुक’ प्रतिवेदनको जुलाई संस्करणमा नेपालले सन् २०२२ मा ४.२ प्रतिशतको आर्थिक वृद्धिदर हासिल गर्ने उल्लेख छ । सन् २०२१ को तुलनामा यो वृद्धिदर स्थिर भए पनि आईएमएफकै अप्रिल संस्करणको सोही नामको प्रतिवेदनको तुलनामा झिनो सुधार हो । अप्रिलमा आईएमएफले नेपालको वृद्धिदर ४.१ प्रतिशत रहने प्रक्षेपण गरेको थियो ।
नाम्चेभन्दा माथि पर्यटक एक्लै हिँड्न नपाउने
खुम्बुको नाम्चेभन्दा माथिको क्षेत्रमा पर्यटक एक्लै हिँडडुल गर्न नपाउने भएका छन् । गाइड तथा साथीबिना भ्रमणमा आएका स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटक बेपत्ता हुने क्रम बढेकाले एक्लै हिँडडुल गर्न कडाइ गरिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय सोलुखुम्बुले जनाएको छ । उच्च हिमाली क्षेत्रमा पुगेपछि लेक लाग्ने, बिरामी हुने र विभिन्न विपत्ति आइलाग्ने भएकाले नाम्चेको प्रहरी चौकीभन्दा माथिको क्षेत्र भ्रमणका लागि साथी अनिवार्य गरेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय सोलुखुम्बुका प्रहरी नायब उपरीक्षक सुनीलजङ्ग शाहले जानकारी दिनुभयो । उक्त निर्णय पूर्ण रूपमा कार्यान्वयन गराउन आफूले मन्त्रालयमा पनि परिपत्र गरिसकेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी अनिल खनालले बताउनुभयो ।
मूल्य बढ्दा राजस्व बढ्यो
अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य वृद्धिले उपभोक्ता मारमा परेका भए पनि सरकारले प्राप्त गरेको राजस्व भने बढेको छ । पेट्रोलियम पदार्थको मूल्यका आधारमा लिइने विभिन्न कर, महसुल र शुल्क लिने भएकाले सरकारको राजस्व सङ्कलन बढेको हो । आव २०७८/७९ मा सरकारले पेट्रोलियम पदार्थको आयातबाट एक खर्ब २० अर्ब छ करोड रुपियाँ राजस्व प्राप्त गरेको छ । यो अहिलेसम्मकै धेरै हो ।
उद्योग पूर्ण क्षमतामा सञ्चालन गर्न आग्रह
उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री दिलेन्द्रप्रसाद बडूले राष्ट्रिय उत्पादन बढाउन उद्योग पूर्ण क्षमतामा सञ्चालन गर्नुपर्ने बताउनुभएको छ । बिहीबार हेटौँडा आइपुग्नुभएका उद्योगमन्त्री बडूले उद्योगी व्यवसायीसँगको भेटमा उक्त कुरा बताउनुभएको हो । उद्योगी व्यवसायीसँग मन्त्री बडूले देशको अर्थतन्त्र सहज नभएको भन्दै बढ्दो आयात र अपेक्षाअनुसार निर्यात नहुँदा व्यापार घाटा बढेको बताउनुभयो ।
लाख नाघे ‘नमस्ते पे’ प्रयोगकर्ता
सरकारी लगानी रहेको भुक्तानी सेवा प्रदायक ‘नमस्ते पे’का प्रयोगकर्ता एक लाख नाघेका छन् । नेपाल टेलिकम र राष्ट्रिय वाणिज्य बैङ्कको संयुक्त लगानीमा सञ्चालित नेपाल डिजिटल पेमेन्ट कम्पनीअन्तर्गत नमस्ते पे सञ्चालनमा छ । कोभिड–१९ ले सिर्जना गरेको जटिल परिस्थितिकै अवस्थामा कम्पनी सुरु गरे पनि पछिल्लो समय यसका प्रयोगकर्ताको आकर्षण बढिरहेको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत कृष्णप्रसाद भण्डारीले जानकारी दिनुभयो । “समयमै उपकरण आपूर्ति नहुनेजस्ता समस्या हुँदाहुँदै पनि यहाँसम्म आइपुग्नु सकारात्मक कुरा हो,” उहाँले भन्नुभयो ।
कृषि मन्त्रालयलाई थप दस अर्ब रुपियाँ
कृषिमा उत्पादन वृद्धि गरी आत्मनिर्भर बन्ने कार्यक्रम सञ्चालनका लागि कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले १० अर्ब रुपियाँ पाएको छ । यो चालू आर्थिक वर्षको नियमित बजेटबाहेकको रकम भएको मन्त्रालयले जनाएको छ । तीनदेखि पाँच वर्षभित्र कृषिमा आत्मनिर्भर हुने लक्ष्यसहित कृषि मन्त्रालयले विभिन्न कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आइरहेको छ । यिनै कार्यक्रम सञ्चालनका लागि अर्थ मन्त्रालयले यस पटक आत्मनिर्भर शीर्षकमै १० अर्ब रुपियाँ दिएको हो ।
अनिश्चिततातर्फ विश्व अर्थतन्त्र
सन् २०२२ को सुरुका महिनामा केही सुधारको सङ्केत देखिए पनि त्यसपछिका महिनामा भने विश्व अर्थतन्त्रमा जोखिम देखिन थालेको छ । अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ)ले मङ्गलबार सार्वजनिक गरेको संशोधित ‘वल्र्ड इकोनोमिक आउटलुक’ प्रतिवेदनले विश्व अर्थतन्त्र अनिश्चिततातर्फ धकेलिएको उल्लेख गरेको हो । खासगरी चीन र रुसमा आएको मन्दीबाट उत्पादनमा सङ्कुचन आएको र विश्वका ठूला अर्थतन्त्रले उच्च मुद्रास्फीति सामना गरिरहनुपरेकाले पनि विश्व अर्थतन्त्रमा समस्या देखिन थालेको आईएमएफको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । रुस र युक्रेनबीचको युद्धका नकारात्मक असरबाट पनि विश्व अर्थतन्त्र प्रभावित बनेको जनाइएको छ ।
विज एयरले माग्यो भैरहवामा उडान अनुमति
जेठ २ गतेदेखि व्यावसायिक सञ्चालनमा आएको गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा नियमित उडानका लागि हवाई कम्पनी सम्पर्कमा आउने क्रम बढेको छ । कुवेतको जजिरा एयरवेजले सुरुदेखि नै साताको तीन उडान गर्दै आएको यस विमानस्थलमा कात्तिक १३ गते (अक्टोबर ३०)देखि विज एयरले यूएईको अबुधाबीबाट साताको तीन उडानका लागि प्राधिकरणसँग अनुमति मागेको हो ।
कमाउन थाल्यो नेपाल वायुसेवा निगम
आर्थिक रूपमा कमजोर अवस्थामा रहेको राष्ट्रिय ध्वजावाहक नेपाल वायुसेवा निगमले पछिल्लो समय आफूलाई सक्षम बनाउँदै लगेको छ । निगम व्यवस्थापनमा नयाँ नेतृत्व आउनेबित्तिकै ओभर ड्राफ्ट सीमाबाट गरिएको खर्च पूरै भुक्तानी गरिसकिएको छ । निगमले आवश्यक परेका बेला सो सीमाभित्र रहेर वित्तीय सुविधा लिन सक्ने अवस्था रहेको उल्लेख गरेको छ । निगम व्यवस्थापनका अनुसार अहिले निगमले तीन अर्ब २७ करोड रुपियाँ जतिबेला पनि चलाउन सक्छ ।
एसएमई प्लेटफर्म व्यवस्था गरिने
नेपाल धितोपत्र बोर्डले साना तथा मझौला उद्यमको धितोपत्र कारोबारका लागि एसएमई प्लेटफर्मको व्यवस्था गर्ने भएको छ । नेपाल धितोपत्र बोर्डले आव २०७९/८० को नीति तथा कार्यक्रममार्फत साना तथा मझौला कम्पनीका लागि छुट्टै कारोबार हुनेगरी एसएमई प्लेटफर्मको व्यवस्था गर्न लागेको हो । साना कम्पनीको सेयर कारोबारमा हुने गरेको कर्नरिङ नियन्त्रण गर्न यस्तो व्यवस्था गर्न लागेको बोर्डले जनाएको छ ।
माथिल्लो तामाकोसीले हकप्रद सेयर जारी गर्ने
अपर तामाकोसी जलविद्युत् कम्पनीले हकप्रद सेयर जारी गर्ने प्रस्तावसहित भदौ ३ गते १४औँ वार्षिक साधारण सभा गर्ने भएको छ । ४५६ मेगावाट क्षमताको माथिल्लो तामाकोसीको जलविद्युत् आयोजनाको विद्युत् उत्पादन क्षमता विस्तार गर्न र अल्पकालीन ऋणको भार कम गर्नेगरी कम्पनीले १ः१ हकप्रद सेयर जारी गर्ने योजना बनाएका कम्पनीका प्रमुख विज्ञानप्रसाद श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो ।
दमकमा औद्योगिक पार्क : शिलान्यासपछि कार्य प्रगति शून्य
झापाको दमकमा निर्माण गर्ने भनिएको दमक ‘क्लिन’ औद्योगिक पार्क निर्माणमा ढिलाइ भएको आवाज उठ्न थालेको छ । पार्क निर्माणका लागि जग्गा उपलब्ध गराउने जग्गा धनीका साथै स्थानीयले पार्क निर्माणमा ढिलाइ भएको भन्दै यथाशक्य छिटो पार्क निर्माण थाल्न दबाब दिँदै आएका छन्।
बढ्यो सुनको मूल्य
सुनचाँदी बजारमा आज छापावाल सुनको मूल्य अघिल्लो कारोबार मूल्यका तुलनामा प्रतितोला रु ८०० ले बढेर रु ९४ हजार ८०० पुगेको छ । पहेँलो धातु अघिल्लो दिन प्रतितोला रु ९४ हजारमा कारोबार भएको थियो ।
नब्बे प्रतिशत फर्म कारबाहीमा
वाणिज्य, आपूर्ति तथा उपभोक्ता संरक्षण विभागले आव २०७८/७९ मा बजार अनुगमन गरेकामध्ये ९० प्रतिशत व्यवसायी फर्म कुनै न कुनै कारबाहीमा परेका छन् । विभागले २०७८ साउनदेखि २०७९ असार मसान्तसम्म उपत्यकामा अनुगमन गरेका तीन हजार १४७ वटा व्यवसायी फर्ममध्ये दुई हजार ८३५ फर्म कारबाही वा जरिवानामा परेका हुन् । यस अवधिमा विभागले अनुगमन गरेकामध्ये एक हजार ३३१ वटालाई न्यूनतम पाँच हजारदेखि तीन लाख रुपियाँसम्म जरिवाना गरेको छ भने एक हजार ७३ वटामा म्याद नाघेका सामान नष्ट गर्ने र कागजात पेस गर्न निर्देशन दिएको छ ।
नेपाल–बङ्गलादेशबीच जलस्रोत सचिवस्तरीय बैठक
जलस्रोत क्षेत्रमा सहकार्य विस्तार गर्ने मूल एजेन्डासहित नेपाल र बङ्गलादेशका सचिवस्तरीय बैठक बिहीबार बस्दै छ । नेपालका तर्पmबाट सिँचाइ सचिव सागरकुमार राई र बङ्गलादेशका जलस्रोत मन्त्रालयका वरिष्ठ सचिव कविर विन अनवर नेतृत्वको टोलीबीच सचिवस्तरीय जलस्रोत समितिको बैठक हुन लागेको ऊर्जा जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयले जनाएको हो ।
थप १६९ जना इजरायल प्रस्थान
इजरायलका दीर्घकालीन स्याहार केन्द्रमा सहयोगी श्रमिकका रूपमा काम गर्न थप १६९ जना प्रस्थान गरेका छन् । आकर्षक श्रम गन्तव्य इजरायलको रोजगारी रोकिएको छ महिनापछि १६९ नेपाली इजरायल प्रवेश गरेका हुुन् । इजरायलमा देखिएको श्रम विवादको कूटनीतिक पहलपछि यो सङ्ख्यासहित इजरायल प्रवेश गर्ने नेपाली सङ्ख्या ४५५ पुगेको वैदेशिक रोजगार विभागले जनाएको छ ।
शाखारहित बैङ्किङ सेवा विस्तार
सोलुखुम्बुको थुलुङदूधकोसी गाउँपालिका–८, देउसा बुडिडाँडामा लक्ष्मी बैङ्कको शाखारहित बैङ्किङ सेवा विस्तार भएको छ । सो गाउँपालिकाको वडा नं. ७ र ८ को सामाजिक सुरक्षा भत्तालगायत अन्य वित्तीय सुविधालाई ध्यानमा राखेर शाखारहित बैङ्किङ सेवा सुरु गरिएको वडाध्यक्ष राजेश राईले जानकारी दिनुभयो । गाउँपालिका अध्यक्ष असीम राईले सामाजिक सुरक्षा भत्ता वितरणलाई सहज बनाउने प्रयास भइरहेको बताउनुभयो । सामाजिक सुरक्षा वितरणलाई पारदर्शी बनाउने गरी बैङ्किङ प्रणाली लागू गरेको भए पनि भौगोलिक हिसाबले समस्या आएको उहाँले बताउनुभयो ।
टेलिकमको निःशुल्क सिम
एसईई दिएका विद्यार्थीलाई नेपाल टेलिकमले निःशुल्क सिमकार्ड उपलब्ध गराउने भएको छ । विद्यार्थीले देशभरका टेलिकम कार्यालयबाट निःशुल्क सिमकार्ड लिन सक्ने कम्पनीले जनाएको छ । टेलिकमका अनुसार उक्त सिमबाट ‘स्टुडेन्ड रजिस्टे«सन प्याक’बाट विद्यार्थीले टेलिकमको नेटवर्कभित्र दैनिक १० मिनेट कुराकानी, १० वटा एसएमएस तथा एक सय एमबी डेटा प्रयोग गर्न सक्नेछन् । यो अफर ३० दिनसम्म प्रयोग गर्न सकिने टेलिकमले जनाएको छ ।
भारतबाट मल आउने निश्चित
नेपाल र भारतबीच भएको जीटुजी (सरकारदेखि सरकार) सम्झौताबमोजिमको रासायनिक मल आउने सुनिश्चित भएको छ । गत फागुनमा दुई देशबीच पाँच वर्षका लागि जीटुजीको माध्यमबाट मल खरिद गर्ने सम्झौता भएको थियो । बल्ल छ महिनापछि त्यो मल नेपाल आउने सुनिश्चित भएको हो । “नेपाल सरकारले अब जति छिटो रकमको व्यवस्था गर्छ, त्यति छिटो भारतबाट मल आउँछ । अब भारतबाट जीटुजी सम्झौताअनुसार मल आउन सुनिश्चित भएको छ,” कृषि सामग्री कम्पनी लिमिटेडका प्रमुख राजेन्द्रबहादुर कार्कीले भन्नुभयो । भारतको राष्ट्रिय केमिकल फर्टिलाइजर लिमिटेडबाट नेपालले मल खरिद गर्ने सम्झौता गरेको छ ।
लक्ष्यभन्दा बढी आन्तरिक राजस्व सङ्कलन
आन्तरिक राजस्व विभागले गत आर्थिक वर्षको अन्तिम महिना अर्थात् असारमा राजस्वको लक्ष्य पूरा गरेको छ । विभागले असार मसान्तका लागि तोकेको लक्ष्यभन्दा एक अर्ब रुपियाँ बढी राजस्व सङ्कलन गरेको हो । विभागका अनुसार उक्त महिना ७२ अर्ब ९६ करोड रुपियाँ राजस्व सङ्कलन भएको छ । विभागले असारमा ७१ अर्ब ७४ करोड रुपियाँ राजस्व सङ्कलनको लक्ष्य राखेको थियो ।
भाडा वृद्धिको विरोधमा उद्योगी
जग्गा भाडा वृद्धि लागू गर्ने औद्योगिक क्षेत्र व्यवस्थापन लिमिटेडको निर्णयको विरुद्धमा हेटौँडा औद्योगिक क्षेत्रका उद्योगी आन्दोलित भएका छन् । चार वर्षअघि बढाइएको जग्गा भाडा असुली गर्ने गत असारमा भएको निर्णयको विरोध गर्दै उद्योगीले विरोध गरेका हुन् ।
अत्याधुनिक पेट्रोल पम्प बनाउँदै निगम
नेपाल आयल निगमले टेकुमा अत्याधुनिक प्रविधिसहितको नयाँ पेट्रोल पम्प निर्माण गर्ने भएको छ । काठमाडौँको टेकुस्थित साबिकको नेसनल टे«डिङको पेट्रोल पम्पलाई स्तरोन्नति गरेर आधुनिक प्रविधिसहितको नयाँ पम्प बनाउन लागेको हो । पाँच रोपनी जग्गामा सात करोड रुपियाँ लागतमा पम्प निर्माण गर्न लागिएको निगमले जनाएको छ ।
नेप्से परिसूचक दोहोरो अङ्कले वृद्धि
मङ्गलबार उच्च अङ्कले गिरावट भएको नेप्से परिसूचक बुधबार अन्तिम समयमा वृद्धि भएर कारोबार बन्द भएको छ । आज नेप्से सूचक २३.८३ अङ्कले बढेर २१११.९९ बिन्दुमा पुगेको छ ।
श्रमिकलाई सामाजिक सुरक्षा कोषमा आबद्ध गराउन अभियान
नेपाल ट्रेड युनियन महासङ्घ (जिफन्ट)ले आगामी चार वर्षभित्र २० लाख श्रमिकलाई सामाजिक सुरक्षा कोषमा आबद्ध गराउने लक्ष्यसहित देशव्यापी अभियान सञ्चालन गर्ने घोषणा गरेको छ । राजधानीमा साउन ७ देखि १० गतेसम्म सञ्चालित जिफन्टको आठौँ राष्ट्रिय महाधिवेशनले सो घोषणा गरेको हो । महाधिवेशनले वैदेशिक रोजगारीमा रहेका, सबै प्रकृतिको ज्याला रोजगारी र स्वरोजगारीमा रहेका श्रमिक गरी २० लाख श्रमिकलाई कोषमा जोड्न सकिनेछ र यसका लागि अहिलेबाटै अभियान सञ्चालन गर्ने जनाएको छ ।