सत्यमोहनको सादा जीवन
‘असन्तोषी सदा दुखी, सन्तोषी सदा सुखी’ यस सिन्द्धान्तलाई अंगालेर जोशीको १०३ वर्षिय यात्रामा उहाँको मनमा सधै सन्तुष्ट रहने गर्थ्यो।
लोकसाहित्य परिषदमा श्रेष्ठ
लोकसाहित्य परिषद्को छैटौँ अधिवेशन बखुंबहाः ललितपुरमा शुक्रबार सम्पन्न भएको छ । अधिवेशनबाट राजितबहादुर श्रेष्ठको अध्यक्षतामा १३ सदस्यीय नयाँ कार्यसमितिका साथै परिषद्को संरक्षक सत्यमोहन जोशी र सहसंरक्षक प्रा. प्रेमशान्ति तुलाधर चयन गरिएको छ ।
‘अहिले सङ्गीतमा धेरै प्रतिस्पर्धा छ’
चलचित्र ‘मङ्गलम’को पर्खपर्ख मायालु, ‘छक्का पन्जा ३’को पहिलो नम्बरमा र ‘हिजोआजका कुरा’को माया जदौजस्ता चर्चित गीतमा सङ्गीत दिनुभएको सङ्गीतकार हुनुहुन्छ, दीपक शर्मा । उहाँले लोक, आधुनिक, र चलचित्र गरेर अहिलेसम्म हजारभन्दा बढी गीतमा सङ्गीत भरिसक्नुभएको छ । श्रुति सङ्गीत विद्यालयदेखि लिएर गुरुराम सिटौला, गुरुदेव कामद, राजकुमार मालाकार, प्रेमचन्द्र ओझैया, किशोर गुरुङलगायतसँग सङ्गीतको ज्ञान लिइसक्नुभएका सङ्गीतकार शर्मासँग अहिलेको साङ्गीतिक अवस्थाबारे गोरखापत्रका लागि सुकृत नेपालले गर्नुभएको कुराकानी :
गुन्जिन छाडे ‘यानीमाया’ भाका
धवलागिरि क्षेत्रमा धेरै गुन्जिने गीत हो ‘यानीमाया’। एक दशक अगाडिसम्म मेला, महोत्सव, चाडपर्व र मेलापात गर्दा गाइने यानीमाया गीत अहिले गुन्जिन छाडेको छ।
पौभा कला सम्बन्धी पुस्तक सार्वजनिक
ललितपुर, असोज २९ गते। पौभा कालाका शिल्पी कलाकार उजय बज्राचार्यले ‘पौभा व्हेयर द डिभिनिटिज रिसाईड’ पुस्तक लेख्नु भएको छ। पुस्तकको लोकार्पण शनिबार अक्षेश्वर महाविहारमा ललितकला प्रज्ञा प्रतिष्ठानका कुलपति केके कर्माचार्य र ललितपुर महानगरका उपमेयर मञ्जली शाक्य बज्राचार्यले गर्नुभयो।नेपाली कलाको विशिष्ठ शैलीमा रुपमा रहेको कलालाई जति अनुसन्धान गरे पनि नयाँ कुरा निस्कदै जाने गरेको अनुभव कुलपति केके कर्माचार्यले गर्नुभयो। पौभाका बारेमा आजका दिनमा कलाकार आफैले खोज अनुसन्धान गरेर पुस्तक प्रकाशन गर्नु सुखद् पक्ष रहेको कर्माचार्यले बताउनु भयो। नेवार मात्रको नभएर समग्र देशको चिनारीको रुपमा रहेको पौभा कला नेपालको माटोमा जन्मिएको कला भएकोले यसको प्रवर्द्धन र बजारीकरण आवश्यक रहेको उपमेयर बज्राचार्यले बताउनुभयो। पुस्तक लेखनका विषयमा कलाकार उजय बज्राचार्यले प्रकाश पार्दै विदेशीले मात्र हाम्रो कलाको बारेमा केही लेखिएको भएता पनि नेपाली लेखक र कलाकारका पुस्तक कम रहेको अवस्थामा पुस्तक आएको उल्लेख गर्नुभयो। आउदो पुस्तालाई पौभा कलाका बारेमा बुझाउन, सिकाउन पनि यो पुस्तक सहयोगी हुने उहाँको विश्वास छ। कार्यक्रममा डा. नरेश शाक्य र सुजाता शाक्यलगायतले धारणा राख्नुभएको थियो। अंग्रेजी भाषामा लेखिएको पुस्तक १ सय ६० पृष्ठको छ। सेक्रेड ग्यालरीले प्रकाशन गरेको पुस्तकको मूल्य चार हजार रुपैयाँ रहेको छ।
मिथिला कला र सिर्जना
मौलिकता, समाजको परम्परासँग जोड्ने धरातलको कलालाई मिथिला कला भनिन्छ।
‘कलिङ साहित्यिक महोत्सव काठमाडौं’ सुरु
राजधानीमा आज शनिबारबाट दुई दिने ‘कलिङ साहित्यिक महोत्सव काठमाडौं’ सुरु भएको छ । ११औँ संस्करणमा अन्तर्राष्ट्रियरुपमा नेपालमा पहिलो पटक आयोजना भएको महोत्सवमा नेपाल र भारतका प्रसिद्ध साहित्यकारहरूको सहभागिता रहेको छ ।
फेसनमा अनलाइनको बढ्दो प्रयोग
बदलिँदो जीवनशैलीसँगै युवा अवस्थामा फेसनका लागि अनलाइन सपिङको लोकप्रियता बढ्दो छ। लत्ताकपडा होस् वा सौन्दर्य प्रसाधन फेसनका लागि अनलाइनको प्रयोग बढ्दो छ। ओछ्यानमै बसी–बसी सामान छनोट गर्न सक्नु र एक कल फोनकै भरमा घरमै सामान प्राप्त गर्नुले पनि यसमा लोकप्रियता बढेको हो।
गीतसङ्गीतलाई अमर बनाउनेहरू
सुगम नेपाली गीत–सङ्गीतको चर्चा–परिचर्चा धेरै पहिलेदेखि हुँदै आएको हो । मूलतः नेपाली सञ्चार माध्यमले गीत–सङ्गीत बजाउने अनि श्रोता आकर्षित हुँदै आफूलाई मन परेको गीत–सङ्गीतमा रमाउने परम्परा पुरानै हो । गीत–सङ्गीतलाई माध्यम बनाएर आफ्नो नाम अमर बनाउनेहरूको सूची पनि लामै छ । छोटा र सस्ता जीवनीलेखन पनि भएकै छन् । प्रतिनिधिमूलक साधकलाई स्थान दिएर गीत–सङ्गीतको क्षेत्रमा समीक्षा–समालोचना गर्ने लेखकहरू अत्यन्त थोरै छन् । थोरै सम्पादक, लेखक, अन्वेषकमध्ये आफूलाई समर्पित गर्ने साधक हुनुहुन्छ– नगेन्द्रराज रेग्मी ।
साहित्यिक महोत्सव आयोजना हुँदै
नेपाल र भारतका चर्चित स्रष्टा तथा साहित्यकारहरु सहभागी हुने कलिङ्गा साहित्यिक महोत्सव आयोजना हुनेभएको छ । असोज २९ र ३० गते काठमाडौँमा आयोजना हुने सो साहित्यिक महोत्सवमा दुई देशका तीन सयभन्दा बढी साहित्यकारको सहभागिता रहने आयोजकले जनाएको छ ।
‘समवेत दृष्टि’माथिको दृष्टि
‘समवेत दृष्टि’ पछिल्लो समय बजारमा आएको पुस्तक हो । नेकपा (एमाले) का अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले सार्वजनिक रुपमा राख्नुभएका विचार, धारणा र अभिव्यक्तिका सकारात्मक पक्षलाई संकलन तथा सम्पादन गरी पुस्तककार दिएर दस्तावेजीकरण गरिएको छ । लेखक तथा संकलक् लोग्शरी कुँवर र सञ्जय खड्काले संयुक्तरुपमा संकलन गर्नुभएको उहाँको विचार समवेत दृष्टिमार्फत एकठ्ठा रुपले पस्कने काम भएको छ ।
आचार्यको दार्शनिक पुस्तक ‘आत्मानुसन्धान’
हिन्दु धर्म, संस्कृति र पूर्वीय दर्शनका ज्ञाता, वरिष्ठ लेखक एवं आध्यात्मिक चिन्तक प्रा. चेतोनाथ शर्मा आचार्यले आफ्नो पाँच दशक लामो स्वाध्ययन, चिन्तन र प्राध्यापनबाट आर्जित ज्ञानलाई समेट्नुभएको ‘आत्मानुसन्धान’ नामक दार्शनिक पुस्तकको दोस्रो संस्करण प्रकाशनमा आएको छ।
नेरिस्काको अद्भुत क्षमता
नेरिस्का स्थापित गायन, अभिनय, कथावाचन र कलामा अद्भुत क्षमताकी धनी हुनुहुन्छ। विभिन्न म्युजिक भिडियो, विज्ञापन तथा छोटा चलचित्रको अभिनय गरिसक्नुभएकी नेरिस्का लिटल मोडलका रूपमा समेत परिचित भइसक्नुभएको छ। दुईवटा सौन्दर्य प्रतियोगिता ‘मिस लिटल आइडल–२०१८’ र ‘लिटल स्टार अफ दी इयर–२०१९’को उपाधि हात पारिसक्नुभएका उहाँलाई कुमारी नृत्य गर्न मन पर्छ। उहाँले विभिन्न कार्यक्रममा ३८ पटक यो नाच प्रस्तुत गरिसक्नुभएको छ।
चाडपर्वमा छालाको स्याहार
दशैँको खानपान तथा मेकअपले धेरैलाई अनुहार तथा छालामा समस्या आउन सक्छ। त्यसैले समयमा नै अनुहार तथा छालाको स्याहार नगरे पछि ठुलो समस्या आउन सक्ने सौन्दर्यविद् सुष्मा महरा बताउनुहुन्छ। चाडपर्वमा धेरै मेकअप र खानपानको लापरबाहीका कारण छालामा विभिन्न समस्या आउन सक्छ, उहाँले भन्नुभयो, स्वस्थ बनाउन अलिकति समय निकालेर यसको हेरचाह गर्नुपर्छ। छालाको सुरक्षाका लागि महँगो मूल्य तिरेर मात्र हुँदैन बरु केही कुरामा सचेत भएर घरेलु उपाय अपनाउन सकिन्छ। सामान्य कुरामा ध्यान पु¥याउन सकियो भने छालाको प्राकृतिक सौन्दर्य जोगाउन सकिन्छ, महरा भन्नुहुन्छ।
भण्डारीको पुस्तक विमोचन
लेखक सहायक रथी केशरबहादुर भण्डारीको ‘नेसनल सेक्युरिटी एन्ड दी स्टेट : अ फोकस अन नेपाल’ नामक पुस्तक विमोचन गरिएको छ। हाम्रो सुरक्षा नीति के हो ? यो कसले र कसरी निर्धारण गर्छ ? यसको कार्यान्वयन कसरी भइरहेको छ ? भन्ने जिज्ञासाको उत्तर पुस्तकभित्र पढ्न पाइन्छ। गण्डकी विश्वविद्यालयका कुलपति प्राडा गणेशमान गुरुङ र लेखक भण्डारीले संयुक्त रूपमा पुस्तक अनावरण गर्नुभएको हो।
अस्ताचलको ढोका सार्वजनिक
आख्यानकार स्वर्गीय गगनसिंह थापाको उपन्यास अस्ताचलको ढोकाबाट सार्वजनिक गरिएको छ । थापाको दोस्रो स्मृति दिवस पारेर शनिबार टीकापुरमा उपन्यासको गृह विमोचन गरिएको हो । लेखक तथा साहित्यकार रामलाल जोशीले उपन्यासको विमोचन गर्नुभएको हो ।
भजन गायक पाण्डेको निधन
“जिन्दगीले कहाँ ल्याइ पुर्यायो.....” लगायत लोकप्रिय गीतका गायक प्रमोद पाण्डेको ५८ वर्षको उमेरमा बिहीबार निधन भएको छ । करिब डेढ वर्षदेखि मस्तिष्क क्यान्सरको उपचार गराइँदै आउनुभएका गायक पाण्डेको आज उहाँको निजी निवास काठमाडौंमा निधन भएको पारिवारिक स्रोतले जनाएको छ ।
कलाकार उत्तम डङ्गोलको एकल पौभा चित्रकला प्रदर्शनी सुरु
कलाकार उत्तम डङ्गोलको एकल पौभा चित्रकला प्रदर्शनी सुरु भएको छ । ललितपुरको पाटन सङ्ग्रहालयमा बुधबारबाट प्रदर्शनीको शुभारम्भ भएको हो । प्रदर्शनीमा डंगोलले सृजना गर्नुभएको ३५ थान चित्रहरु प्रदर्शित छन् ।
कत्थकको तीन दिने कार्यशाला सम्पन्न
नेपाःडान्स एकेडेमीको आयोजनामा काठमाडौंमा तीन दिनसम्म चलेको कत्थक कार्यशाला सम्पन्न भएको छ।
महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा सङ्ग्रहालयको उद्घाटन
काठमाडौं, असोज १४ गते। महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा सङ्ग्रहालयको उद्घाटन गरिएको छ। काठमाडौँ महानगरपालिका–३०, मैतीदेवी कविकुज्जस्थित महाकवि देवकोटाको घरलाई पुनः निर्माण गरी सङ्ग्रहालय बनाइएको हो। नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान अन्तर्गत रहने सो सङ्ग्रहालय निर्माणका लागि नेपाल सरकारले देवकोटा परिवारसँग उक्त घर, जग्गाको मोहियानी हक प्राप्त गरेको थियो। उक्त जग्गा गुठी संस्थान अन्तर्गतको गुठी रहेकाले संस्थानको हक यथावत रहने गरी प्रज्ञा प्रतिष्ठानका लागि नेपाल सरकारले जग्गाको मोहियानी हक खरिद गरेको थियो। नेपाल सरकार, संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयान मन्त्रालय, नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान, काठमाडौँ महानगरपालिका वडा नम्बर ३० लगायतका निकायले २०७५ सालबाट सङ्ग्रहालय निर्माणको पहल गर्दै आएका थिए। भित्रीबाटो समेत एक रोपनी १ पैसामा फैलिएको देवकोटा निवासको सम्पूर्ण जग्गाको मूल्य पाँच करोड रुपियाँ मूल्याङ्कन गरिएको थियो। सङ्ग्रहालयमा तीन तला, देवकोटाले अध्ययन गर्ने कोठा लगायत १६ कोठा, वाचनालय, लिफ्ट र आधुनिक सञ्चार सुविधा उपलब्ध छ। करिव सात करोड रुपियाँमा निर्माण गरिएको सङ्ग्रहालयमा देवकोटाका कृति, श्रव्य दृश्य सामग्री तथा उनले प्रयोग गरेका सामानहरू राखिएका छन्। महाकविको घरको मौलिकता यथावत राखेर सङ्ग्रहालयमा केही आधुनिक सुविधा तथा संरचना थप गरिएको नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका सदस्य सचिव प्रा. जगतप्रसाद उपाध्यायले जानकारी दिनुभयो। सङ्ग्रहालय परिसरमा देवकोटाको पूर्णकदको सालिक राखिएको छ। यसैगरी देवकोटाले अध्ययन गर्ने कक्षमा कविता वाचन गर्दैगर्दा मन्त्रमुग्घ बन्नुभएका देवकोटाको आकर्षक सालिक राखिएको छ। दुवै सालिक वरिष्ठ मूर्तिकार बालकृष्ण तुलाधर (वर्ष ८६), ले बनाउनु भएको हो। सालिक बनाउन उहाँका छोरा कलाकार राजु तुलाधर र कलाकार विना महर्जनले सहयोग गर्नुभएको थियो। उद्घाटन कार्यक्रमलाई सम्बोधन गर्नुहुँदै नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका कुलपति गंगाप्रसाद उप्रेतीले नेपालका महाकविको योगदानलाई चिरस्थायी गर्न सङ्ग्रहालय सहायक हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो। सङ्ग्रहालयमा सर्जकहरूका लागि वाचनालयको सुविधा उपलब्ध गराइने भन्दै उहाँले महाकवि देवकोटाले प्रयोग गर्नुभएका सामग्री कसैसँग भए सङ्ग्रहालयलाई उपलब्ध गराई दिनहुन आग्रह पनि गर्नुभयो। नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका पूर्व कुलपति वैरागी काइँलाले मानिस धन, धर्म, जातले नभएर प्रतिभा र परिश्रमले जीवन्त हुने बताउनुभयो। उहाँले देवकोटा त्यही कोटीका भएको उल्लेख गर्नुभयो। वरिष्ठ समालोचक प्रा. डा. वासुदेव त्रिपाठीले देवकोटाको तुलना केही विशिष्ट अन्तर्राष्ट्रिय साहित्य तथा साहित्यकारसँग मात्र हुनसक्ने विचार व्यक्त गर्दै उहाँको कृतित्व तथा व्यक्तित्वलाई थप उजागर गर्न सङ्ग्रहालयको भूमिका महत्वपूर्ण हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो। देवकोटाकी छोरी तथा महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा सङ्ग्रहालय सञ्चालक समिति सदस्य अम्बिकादेवी देवकोटा रिमालले देवकोटा आफ्नो परिवारको सदस्यमात्र नभएर राष्ट्रकै प्रतिभा भएकाले यस प्रकारको सम्मानले आफूलाई उत्साही बनाएको बताउनुभयो। कार्यक्रममा महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा सङ्ग्रहालय निर्माण स्थानीय सहयोग समितिका सल्लाहकार प्रा.डा पार्थिवेश्वर तिमिल्सिना, कामनपा–३० का अध्यक्ष दलबहादुर कार्की, महाकवि मार्ग टोल सुधार समितिका अध्यक्ष नरेन्द्रबहादुर श्रेष्ठलगायतले आफ्नो टोलमा ऐतिहासिक महत्व रहने सङ्ग्रहालय निर्माण भएकामा खुशी व्यक्त गर्दै निरन्तर सहयोगको प्रतिबद्धता जनाउनु भयो।
अर्थचित्र विमोचन, तीन आर्थिक पत्रकार पुरस्कृत
नेपाल आर्थिक पत्रकार सङ्घ (नाफिज)ले आफ्नो वार्षिक जर्नल विमोचन गरेको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकका डेपुटी गभर्नर बमबहादुर मिश्रको उपस्थितिमा आफ्नो वार्षिक जर्नल ‘अर्थचित्र’ विमोचन गरेको हो । विमोचित जर्नल आत्मनिर्भर अर्थतन्त्र विषयमा केन्द्रित रहेको छ ।
बबरमहलमा ‘हिमालयन आर्ट फेस्टिभल’
नेपाल कला परिषद्, बबरमहलमा नेपाली कलाकारहरू आआफ्ना सिर्जनासहित ‘हिमालयन आर्ट फेस्टिभल’ कला जात्रामा सहभागी हुनुभएको छ । दशैँ मनाउने तयारीसँगै थुप्रै कलाकार एकै स्थानमा भेला भएर सिर्जनाको साथमा एकआपसमा खुसियाली साटासाट गरिरहनुभएको छ ।
बबरमहलमा ‘हिमालयन आर्ट फेस्टिभल’
नेपाल कला परिषद्, बबरमहलमा नेपाली कलाकारहरू आआफ्ना सिर्जनासहित ‘हिमालयन आर्ट फेस्टिभल’ कला जात्रामा सहभागी हुनुभएको छ । दशैँ मनाउने तयारीसँगै थुप्रै कलाकार एकै स्थानमा भेला भएर सिर्जनाको साथमा एकआपसमा खुसियाली साटासाट गरिरहनुभएको छ ।
बबरमहलमा ‘हिमालयन आर्ट फेस्टिभल’
नेपाल कला परिषद्, बबरमहलमा नेपाली कलाकारहरू आआफ्ना सिर्जनासहित ‘हिमालयन आर्ट फेस्टिभल’ कला जात्रामा सहभागी हुनुभएको छ । दशैँ मनाउने तयारीसँगै थुप्रै कलाकार एकै स्थानमा भेला भएर सिर्जनाको साथमा एकआपसमा खुसियाली साटासाट गरिरहनुभएको छ ।