नेपालमा उत्पादित विद्युत चीनले खरिद गर्नसक्छ: चिनियाँ कार्यवाहक राजदूत
चिनियाँ कार्यवाहक राजदूत वाङ सिङले नेपालमा उत्पादन भएका विद्युतलाई चीन सरकारले खरिद गर्न सक्ने बताउनुभएकाे छ ।
‘रङ्गपालिका’ शीर्षकमा कार्टुन प्रदर्शनी
विकेन्द्रीकरणको सन्देश बोकेको परेवा जसले उडाउँदै छ उसैले परेवालाई डोरीमा बाँधिरहेको छ । सङ्घीय सरकारको रबैयाप्रतिको कटाक्ष अविन श्रेष्ठको यस कार्टुनमा रहेको छ । स्थानीय सरकारले पुरापुर कार्यभार पाएको छ तर स्रोतको कमीले सामान जोख्ने भाँडो पूरै कार्यभारतर्फ झुकेको छ । कार्यभार र स्रोतको सन्तुलन मिल्न नसकेको अवस्थाप्रति कार्टुनिस्ट वासु क्षितिजको यो व्यङ्ग्य हो । त्यस्ता अनेकौँ कार्टुन जुन स्थानीय सरकारले गर्नुपर्ने काम र काम गर्ने दौरानमा भए गरेका विकृति विसङ्गतिमा केन्द्रित रहेका छन् ।
जाडो मौसममा कपालको हेरचाह
जाडो मौसममा छाला, अनुहार र स्वास्थ्यसँग कपालको हेरचाह पनि उत्तिकै आवश्यक हुन्छ । मानिसको सुन्दरतामा कपालको महत्वपूर्ण भूमिका हुन्छ । कपाल नभएका कारण कति मान्छेमा आत्मबल हुँदैन भने कतिले लाज बेहोर्नुपरेको छ । त्यसैले कपालको हेरचाहमा पनि सबैले ध्यान दिनुपर्ने विशेषज्ञको सुझाव छ । चिसो मौसममा सुक्खापन आउने, चाया पर्ने, कपाल टुक्रने प्रायः धेरैले झेल्दै आएको प्रमुख समस्या हो ।
मण्डलामा 'कुभिन्डोको कथा'
कलाकार दयाहाङ राईको निर्देशनमा बनेको नाटक 'कुभिन्डोको कथा' काठमाडौं थापागाउँस्थित मण्डला थिएटरमा मञ्चन भइरहेको छ । यो नाटक मण्डलाले गरेको नाटक लेखन कार्यशालाबाट तयार भएको हो ।
‘सेनाको चेली’ र ‘बाघको बङ्गारा’लाई अवार्ड
काठमाडौँ अन्तर्राष्ट्रिय फिल्म फेस्टिभल (किम्फ)मा नेपाल पानोरमातर्फ इङ्गी होपो कोनिच सुनुवार निर्देशित ‘सेनाको चेली’ र पिङ्की श्रीश रानाको ‘हजुर’ले संयुक्त रूपमा स्पेसल मेन्सन अवार्ड प्राप्त गरेका छन् । यस पटकको किम्फमा विद्या चापागाईं र कमलकुमारको ‘बाघको बङ्गारा’ले अडियन्स च्वाइस अवार्ड प्राप्त ग¥यो ।यस्तै अन्तर्राष्ट्रिय खण्डतर्फ क्यानडाको ‘फार बियोन्ड द पास्चरल्यान्ड्स’ र अमेरिकाको ‘कुमारी : अ फादर्स ड्रिम’ले स्पेसल मेन्सन अवार्ड प्राप्त गरे । अन्तर्राष्ट्रिय खण्डतर्फ बेलायती निर्देशक ह्युगो साउन्डर्स निर्देशित ‘द सेकेन्ड समिट’ फस्ट च्वाइस, स्विट्जरल्यान्डका निर्देशकद्वय लिजा रोसिल र क्यारेलिन फ्लिङ्क निर्देशित ‘सोफी लाभौड : लेडी ८०००’ सेकेन्ड च्वाइस र फ्रान्सेली निर्देशक म्याथ्यु लेले निर्देशित ‘अ ह्वाइट ड्रिम’ थर्ड च्वाइस घोषित भए ।
झगडापछिको मिलाप (कथा)
हामी कक्षाकोठामा बसिरहेका थियौँ । कक्षाकोठामा शिक्षक आउनुभएको थिएन । हामीहरूले पढाइका बारेमा छलफल गर्दै थियौँ । यत्तिकैमा कविताले सीता भनेर बोलाइन् । कविताले ‘ओहो ! कति राम्रो पेन रहेछ, मेरो पनि यस्तै कलम छ ।’ भन्दै आफ्नो पेन देखाइ । सीताले कहाँबाट किनेको हो भन्दै सोधिन् । कविताले बजारमा बेचिरहेको थियो । तिमीले कहाँबाट किनेको हौ र भनिन् ।
पाका पुस्तासँग पुर्ख्यौली सिक्दै युवा
पुर्ख्यौली नृत्य मगर समुदायमा लोकप्रिय छ । पुख्र्यौलीलाई उनीहरू पहिचानका रूपमा लिने गर्छन् । पुर्खाहरूले संरक्षण गरेको कलासंस्कृति र पहिचानलाई जोगाउन युवा पुस्ताले चासो राख्न थालेका छन् । मगर समुदायमा निकै लोकप्रिय रहेको पुख्र्यौली नाचलाई जोगाउन पाका पुस्तासँग युवाले सिक्न थालेका छन् ।
आकर्षक सर्वसिद्धिधाम पञ्चकोट
बागलुङ नगरपालिका–६ स्थित धार्मिक पर्यटकीय स्थल सर्वसिद्धिधाम पञ्चकोट ।
हस्तकलामै जीवन लेख्ने मछिन्द्र
भाषा, कला, संस्कृति र परम्परा पहिचान हुन् । पहिचानसँग जोडिएका पुराना संस्कार संस्कृति आधुनिक प्रविधिको विकासले संकटमा छन् । जसका कारण मौलिक पहिचाननै गुम्ने खतरा बढाएको छ ।
मेहनतको फल (कथा)
अजय सामान्य परिवारमा जन्मिएको थियो । उसका बुवा खेतीपाती गर्थे भने आमा नजिकैको एउटा आधारभूत तहको विद्यालयमा पढाउनु हुन्थ्यो,। खेतीपाती र शिक्षण पेसाबाट आएको आम्दानीले नै घर व्यवहार चलाउन र अजयको विद्यालयको शुल्क तिर्न जेनतेन पुग्दै थियो । नभन्दै अजयको कक्षा ८ को परीक्षाको रिजल्ट पनि आयो । अजयको रिजल्ट देखेर जसरी पनि उसलाई सहर पठाउने कुराको बाबाले सङ्कल्प गरे । भोलि पल्ट बुबाले भने, “छोरा ! तिमीलाई राम्रो वातावरणमा राम्रो शिक्षा दिनलाई एउटा ठूलो विद्यालयमा राखेर पढाउने सोचमा छौँ ।”
देउडामार्फत जनचेतनाको जमर्को
विद्यालयका छात्राहरू स्थानीय वेशभूषामा जनचेतना फैलाउन देउडा गीतमार्फत लाग्नुभएको छ । उहाँहरू सार्वजनिक रूपमा आयोजना हुने हरेक कार्यक्रममा यो शैलीमा जनचेतना जगाउन लागिपर्नुभएको छ । खार्पुनाथ गाउँपालिका–४ को सीता माविका छात्रा पार्वती रोकायाले विद्यालयमा अध्ययनरत छात्राहरू मिलेर गाउँपालिकाभरि आयोजना हुने हरेक कार्यक्रममा देउडा गीतमार्फत जनचेतना फैलाउने अभियान सुरु गरेको बताउनुभयो । उहाँले यो कार्यक्रमका लागि विद्यालयका प्रधानाध्यापक जुनराज हमालको अगुवाइमा स्थानीय वेशभूषाका पोसाक (दौरा र घाग्रो)को व्यवस्था गरिएको बताउनुभयो ।
लोकप्रिय बन्दै चर्या नृत्य
बौद्ध धर्मको वज्रयानी वज्राचार्य गुरुहरूले परम्परादेखि पूजा कोठाभित्र अभ्यास गर्दै आएका चर्या नृत्य स–साना बालबालिकादेखि युवापुस्तामाझ लोकप्रिय भएको छ । युगौँदेखि अभ्यासमा रहेको यो नृत्य यसरी बाहिर प्रस्तुत हुन थालेको धेरैपछि हो । काठमाडौँभित्रका नेवार समुदायको पनि बौद्ध धर्म मान्ने समुदायमा प्रख्यात चर्यालाई विश्वव्यापी रूपमा प्रचार गर्नुपर्छ । हाम्रो संस्कार संस्कृतिलाई हामीभित्र मात्र राख्न हुँदैन भन्ने उद्देश्यका साथ अहिले बालबालिकादेखि युवापुस्ताले सिक्दै गरेका छन् । चर्या नृत्य गुरु तथा प्रशिक्षक सञ्जय राजोपाध्याय भन्नुहुन्छ, “नेपालको मौलिक शास्त्रीय नृत्य भनेकै चर्या हो । यसका गीत संस्कृत भाषामै गाइन्छन् । मुख्यतया मुद्राका आधारमा यो नृत्य गरिन्छ ।”
मङ्सिरको धान (कविता)
कात्तिक मैना पार गरी मङ्सिर मैना लायो । किसानले खेतीपाती भिœयाउने दिन आयो ।
बुद्धिसागरको उपन्यास कृति ‘एक्लो’ सार्वजनिक
लेखक बुद्धिसागरद्वारा लिखित उपन्यास कृति ‘एक्लो’ लोकार्पण भएको छ।
भूकम्प (कथा)
वि.सं २०७२ को घटनाले थुप्रै घर भत्किए, थुप्रै मानिस घाइते भए, थुप्रै बिते । ठूलो आवाज आयो । एकै छिनमा पूरा नेपाल हल्लियो । के भइरहेको छ ? कसरी, हाम्रो घर हल्लिरहेको छ ? बाबाले भन्नुभयो । भूकम्प आयो, भूकम्प आयो छिमेकीहरूले भन्न लागे । बाबा छिटो कुदेर सुनील, मामु, आमालाई लिएर बाहिर भएको खाली मैदानमा लग्नु भयो ।
कहर वृत्त (कथा)
गोधूलि साँझ । हामी दुवैजना पसलमा छौँ । हामीले खाजा खाइसकेका छौँ । हठात् मेरी श्रीमतीले भनिन्, ‘‘मेरो जीउ कटकटी दुखिरहेको छ । ज्वरो आउलाजस्तो छ ।’’ तत्काल मैले भनेँ, ‘‘केही हुँदैन । सिटामोल एक चक्की खाइदेऊ, निको भइहाल्छ । बरु माथि कोठामा जाऊ, आराम गर्न ।’’ उनी सुस्तरी उठिन् र गइन् । म पसलमै रहेँ । सुनसान छ पसल । कारोबार छैन । निरुपाय म पत्रिका पढ्ने जमर्को गर्दैछु । अन्धकार व्याप्त छ धर्तीमा । अँध्यारोमा सबै–सबै अँध्यारा देखिन्छन् । कहीँ कतै उज्यालो देखिँदैन ।
हार्दिकताभित्र बौद्धिकताको लेपन
‘जीवनको अभिनन्दन’ प्रा.डा. ज्ञानू पाण्डेको नवीनतम निबन्ध सङ्ग्रह हो । एघारवटा निबन्धका सङ्ग्रहले व्यापक विषय उठाएका छन् । निबन्धकार पाण्डेमा आध्यात्मिक भनौँ वा छैटौँ इन्द्रियको क्षितिज उघारिएको देखिन्छ । विषयगत वा वस्तुगत प्रस्तुतिमा हार्दिकता र बौद्धिकताको रङ भरेर निबन्धकार पाण्डेले निबन्ध बुन्नुभएको छ । सङ्ग्रहका आत्मपरक तथा वस्तुपरक ११ वटा निबन्धले भिन्नभिन्न स्वाद दिएका छन् । तर कतिपय निबन्धको सामल फरक, स्वाद समानजस्ता लाग्छन् । ‘निर्बन्ध नायिकाको महाप्रस्थानमा’ निबन्धकार पाण्डले ‘नेपाली साहि
नाट्य महोत्सव उत्साह र आक्रोश
काठमाडौँमा दोस्रो संस्करणको ‘नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सव’ भर्खरै सकिएको छ । महोत्सवमा नेपालसहित भारत, भुटान, श्रीलङ्का, रुस, इटाली, स्पेन, बेलायत, बेलारुस, इजिप्ट, संयुक्त राज्य अमेरिका, उरुग्वे र अर्जेन्टिनाका नाटक प्रदर्शन गरिएको थियो । महोत्सवका अवसरमा नाटक मञ्चन मात्रै होइन, नाटकबारे बहस, अन्तक्र्रिया र छलफल पनि भए । नाटकको वर्तमान अवस्था र चुनौतीका विषयमा छलफल पनि भयो ।
मिथिला संस्कृतिसम्बन्धी कार्यक्रम सुरु
कर्ण कायस्थ महासभा नेपाल तथा भारत मर कर्ण कायस्थ महिला समाज नेपालद्वारा आयोजित मिथिला संस्कृति तथा कर्ण कायस्थ विषयक दुईदिने अन्तर्राष्ट्रिय कार्यक्रम सुरु भएको छ । ज्येष्ठ नागरिक डा. गौरीशङ्करलाल दासको आतिथ्यमा सुरु भएको कार्यक्रममा पूर्वउपप्रधानमन्त्री विमलेन्द्र निधिलाई सम्मान गरिनुका साथै वरिष्ठ समाजसेवी, मानव अधिकारवादी, चिकित्सक तथा नेपालका विभिन्न पुरस्कारबाट सम्मानित गरिएको थियो
‘मतिना पारु’
नेपालमा पश्चिमेली ‘भ्यालेन्टाइन डे’को चर्चा धेरै हुँदै गर्दा नेवारी समुदायमा पनि यस्तै एउटा दिन छ भन्दा कतिलाई अनौठो लाग्न सक्छ । मतिना पारु नेपालमा बसोबास गर्ने नेवार समुदायको एक लोकप्रिय दिन हो । यो दिन यःमरी पुन्हिको भोलिपल्ट अर्थात् शुक्रबार मतिना पारु परेको छ । मतिना भनेको माया र पारु भन्नाले प्रतिपदा भन्ने बुझिन्छ ।
भजन ‘दाफा पुकार’ सुरु
उपत्यकामा प्रचलित ऐतिहासिक, सांस्कृतिक महत्वको दाफा भजन परम्पराको संवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले आयोजित ‘दाफा पुकार’ तेस्रो संस्करण शुक्रबारदेखि सुरु भएको छ । फोक लोकद्वारा विभिन्न संस्थासँगको सहकार्यमा आयोजित दाफा पुकार कार्यक्रमको स्रुवात कीर्तिपुर पाँगाको बालकुमारी दाफा खलःको प्रस्तुतिबाट गरिएको थियो । काठमाडौँ महानगरपालिकाका उपप्रमुख सुनिता डङ्गोलले महानगरभित्रका मूर्त/अमूर्त सम्पदाको संरक्षणका लागि महानगरले काम गरिरहेको बताउनुभयो ।
घमण्ड (कथा)
एउटा ठूलो राज्य थियो मुगल । त्यहाँका जनता खुसीसाथ रहन्थे । त्यस राज्यका राजा निकै नै दयालु र असल स्वभावका थिए । उनी आफ्ना जनतालाई निकै नै माया गर्थे । राज्य चलाउन सहयोगका लागि उनले मन्त्री चयन गर्ने विचार गरे । उनले महिम नामको एक असल मान्छेलाई मन्त्री छाने । असल मानिस मन्त्री छानिएको कुरा सुनेर जनता देशमा केही परिवर्तन हुन्छ कि भन्ने कुरा ठान्थे । दिनहरू बित्दै गए महिम मन्त्री बनेपछि पहिलो २४ महिना राम्रा काम गरे । विस्तारै मन्त्रीको मनमा लोभ लाग्न थाल्यो ।
सुनौलो जीवन (कविता)
रुँदै रुँदै यस धर्तीमा टेक्यौ आफ्नो पाइला दुष्ट पापी धन्दा गरे बस्छ जीवनमा मैला
बालबालिकाका लागि ‘यःमरी पुन्हि सप्ताह’
मीठो परिकार यःमरी र यःमरी पुन्हि (पूर्णिमा)बारे चित्रकलाको माध्यमबाट बुझाउन मङ्सिर १५ गतेदेखि ‘यःमरी पुन्हि सप्ताह’को आयोजना गरिएको छ । उक्त कार्यक्रम यःमरी पुन्हिको दिन २२ गते समापन हुनेछ ।