अडियो प्रकरण न्यायालय सुधारको सूत्र बन्नुपर्छ : पूर्व न्यायाधीश बलराम केसी
न्यायालय कामचलाउ अवस्थामा छ। यो अवस्थामा भ्रष्टाचार मौलाउने अवसर छ। अहिले भ्रष्टाचारको राम्रो अवसर देखिन्छ। टेप प्रकरण यसकै उत्पादन हो।
महँगीले बढाउँदै छ गरिबी
कीर्तिपुरमा घरेलु श्रमिकका रूपमा कार्यरत बिन्दु थापाको भान्सामा भातको सितन दाल र तरकारी एकै पटक पाक्न छोडेको चार महिना भइसक्यो । कि त दाल मात्रै पाक्छ कि तरकारी मात्रै । अरूकै घरमा काम गरेर थापाले कमाएको मासिक १५ हजार रुपियाँले आफूसहित दुई साना छोराछोरीको खाना, स्वास्थ्य उपचार, शिक्षा र कोठा भाडालगायत सबै खर्च पु-याउनुपर्छ । “आम्दानी बढेको छैन, दुई वर्षदेखि एउटै तलबमा काम गरिरहेकी छु। महँगी भने बढेको बढ्यै छ,” उहाँले भन्नुभयो ।
निजी क्षेत्र भन्छ : ‘मूल्य बढेकै छैन’
सरकारले पेट्रोलियम पदार्थमा लगाइँदै आएको कर कटाएर उपभोक्तालाई राहत दिएको छ । सरकारको निष्कर्ष पेट्रोलियम पदार्थमा भएको मूल्यवृद्धिका कारण बजार मूल्य बढेको भन्ने छ ।कर कटाएर पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य घटाइएको जानकारी दिन आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री दिलेन्द्रप्रसाद बडूले पेट्रोलियम पदार्थको मूल्यवृद्धिले बजार मूल्य अस्वाभाविक बढेकाले उपभोक्तालाई राहत दिन सरकारले मूल्य घटाएको जानकारी दिनुभयो ।उहाँले डिजेल, पेट्रोलको मूल्य घटेसँगै बजारमा भएको मूल्यवृद्धि घट्ने बताउनुभयो । बजार अनुगमनलाई प्रभावकारी रूपमा अगाडि बढाउने र अस्वाभाविक मूल्य लिएको पाए तत्काल कारबाही गर्ने पनि उहाँले बताउनुभयो ।
अहिलेकै रेखाङ्कनमा बाहिरी चक्रपथको अध्याय समाप्त
काठमाडौँ उपत्यकाको सहरीकरण र ट्राफिक जामलाई व्यवस्थित गर्न अगाडि बढाइएको बाहिरी चक्रपथ अहिलेकै रेखाङ्कन (एलाइनमेन्ट)मा निर्माण हुन नसक्ने भएको छ । रेखाङ्कनमा परेका जग्गा धेरै कित्तामा कित्ताकाट भइसकेको र स्थायी संरचना पनि निर्माण भइसकेको हुनाले अहिलेकै नक्सामा सो आयोजनालाई अगाडि बढाउन नसकिने विभिन्न सरोकारवालाको दाबी रहेको छ ।
वर्षाले कैलालीको मध्य–पूर्वी क्षेत्रका किसानलाई राहत
रोपाइँ गरेको खेतमा धाँजा फाटिसकेको थियो । रोपिएको धान सुक्न थालेको थियो । लामो खडेरी भएपछि कतिपय किसानले बीचमै रोपाइँ गर्न रोकिइसकेका थिए । शनिबार विहान यस क्षेत्रमा पानी परेपछि यहाँका किसानलाई ठूलो राहत भएको छ ।
सन्तोषलाई भैंसीपालन व्यवसाय फाप्यो, मासिक लाख आम्दानी
लेकवेशी नगरपालिका ९ कालताँडीका सन्तोष खाम्चाले व्यावसायिक रुपले भैसीपालन सुरु गरेको करिब दुई वर्ष भयो ।
साताका सात तस्बिर
केही वर्ष अघिसम्म निकै विकट जिल्लाका भनेर चिनिने जुम्ला जिल्लाको सदरमुकाम खलङ्गा बजार आधुनिक शहर बन्दैछ ।
पौडी खेल्न गएका दुई बालकको पोखरीमा डुबेर मृत्यु
धनकुटामा पोखरीमा डुबेर दुई जना बालकको मृत्यु भएको छ।
सामान्य वर्षाले भजनी र टीकापुरको केही भूभाग जलमग्न
कैलालीको भजनी नगरपालिकाको केही भूभाग र टीकापुर नगरपालिकाको बजारक्षेत्र जलमग्न भएको छ । आज विहान केहीबेर वर्षा भएपछि दुवै नगरको केही क्षेत्र जलमग्न भएको हो । पानीको उचित निकास नहुँदा सामान्य वर्षाले नै जलमग्न बनाएको स्थानीयले बताएका छन् ।
मन्त्री निवास सरेपछि पुरानोबारे अन्यौल कायम
भैँसेपाटीमा निर्माणाधीन रहेको मन्त्री निवासको काम सम्पन्न भएपछि संघीय मन्त्रीलाई उता सार्ने तयारी छ । प्रतिनिधि सभाका उपसभामुख, राष्ट्रिय सभाका अध्यक्ष एवम् उपाध्यक्षको आवास पनि यहिँ बन्ने भएकाले उहाँहरुलाई पनि सार्ने तयारी छ । त्यसपश्चात, ललितपुर हरिहरभवनमा रहेको हालको मन्त्री निवास खाली हुनेछ ।
डिजेलमा २९ र पेट्रोलमा २० रुपियाँले घट्यो
उद्योगमन्त्री बडूले डिजेलमा २९ रुपियाँ, पेट्रोलमा २० रुपियाँ कर कटौती गरेको जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार कर कटौती भएसँगै अब डिजेल प्रतिलिटर १६३ र पेट्रोल १७९ रुपियाँ पर्नेछ ।
सत्ता गठबन्धनको बैठकमा पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य घटाउने सहमति
प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटारमा शनिबार बिहान बसेको सत्ता गठबन्धनको बैठकले पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य घटाउने सहमति भएको छ ।
डोनबास नियन्त्रण गर्न रुसी फौजसमक्ष चुनौती
रुसी फौजको भीषण हमला सामना गर्न नसकेपछि युक्रेनी फौजलाई युक्रेन सरकारले फिर्ता हुन निर्देशन दिएको छ । हप्तौंदेखि रुसी फौज र युक्रेनी फौजबीच युक्रेनका पूर्वी शहरहरुमा आ–आफ्ना उपस्थिति देखाउन आमनसामने भएका थिए । सेना फिर्ता हुने औपचारिक रुपमा निर्देशन दिएपछि अन्ततः सो शहर पनि रुसी नियन्त्रणमा गएको छ ।
रक्त क्यान्सर उपचार सम्भव छ
कान्ति बाल अस्पतालमा अङ्कोलोजी विभागको इमर्जेन्सी कोठाको दायाँतर्फ रहेको शय्यामा एक जना दस वर्षे बालक मोबाइल फोनमा रमाउँदै भिडियो हेर्दै गरेको देख्दा लाग्छ, उनलाई खासै गम्भीर समस्या छैन । नजिकै कुर्सीमा बसेका १६ वर्षीय युकेश राई एक टक लगाएर बालकलाई नियालिरहेका छन् । इच्छाबहादुरको कुरुवा हुन् दाइ युकेश ।गएको वैशाखमा माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसईई) दिएपछि नै युकेश भाइको रेखदेखमा जुटेका छन्, यसको कारण अरू केही होइन उनको भाइलाई एक खालको रक्त क्यान्सर भएको छ ।करिब पाँच महिना अगाडि खाना खान मन नलाग्ने भएपछि एक दिन इच्छाबहादुरको नाकबाट अचानक रगत बग्न थाल्यो, परिवारजन चिन्तित भए । ओखलढुङ्गाका अस्पताल हुँदै काठमाडौँ आइपुगेको उनको परिवारजनले रोगको पहिचान हुँदासम्म दुई लाखभन्दा बढी रुपियाँ खर्चिसकेको थियो । कान्ति बाल अस्पताल आइपुगेपछि इच्छाबहादुरलाई क्यान्सर भएको पत्ता लाग्यो । अङ्कोलोजी डिपार्टमेन्टकी वरिष्ठ नर्सिङ निरीक्षक निलकुमारी थापाका अनुसार इच्छाबहादुरलाई अक्युट लिम्फोब्लास्टिक ल्युकेमिया (एएलएल) भएको छ । ‘एएलएल’ भनेको रक्त क्यान्सरको प्रकार हो । रगत र ‘बोन म्यारो’मा ह्वाइट ब्लड सेल (डब्ल्यूबीसी) अर्थात् सेतो रक्तकोषको मात्रा अस्वाभाविक घटीबढी भएको अवस्थासँग यो रोग सम्बन्धित छ । अस्पतालको सामाजिक सुरक्षा एकाइका अनुसार गएको दस महिनामा क्यान्सरका २६७ नयाँ बिरामी औषधि उपचार कार्यक्रमबाट लाभान्वित भएका छन् । मानेभन्ज्याङका इच्छाबहादुरको उपचारमा हालसम्म करिब दस लाख रुपियाँ खर्च भइसकेको परिवारजनको भनाइ छ । ‘केमोथेरापी’को तेस्रो चक्रका लागि उनी हाल अस्पतालमा भर्ना छन् । कान्ति अस्पतालको सो डिपार्टमेन्टमा उपचारका लागि हाल १५ बालबालिका भर्ना छन् । जसमध्ये चार जना रक्त क्यान्सरबाट पीडित छन् र अधिकांशलाई ‘केमोथेरापी’ गरिएको छ । दिवा सेवामा उपचार गराएर घर फर्किनेको छुट्टै एकाइ भुईंतल्लामा छ । त्यस डिपार्टमेन्टमा १४ वर्ष उमेरसम्मका क्यान्सर पीडित बालबालिकाको उपचार गरिन्छ । उपचारको क्रममा शय्या, ल्याब, एक्स रे, सिटी स्क्यानलगायतको सुविधा अस्पतालले निःशुल्क गरेको छ । अस्पतालको सामाजिक सुरक्षा एकाइका अनुसार गएको दस महिनामा क्यान्सरका २६७ नयाँ बिरामी औषधि उपचार कार्यक्रमबाट लाभान्वित भएका छन् । उक्त सङ्ख्या आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ मा २६० थियो । सरकारले क्यान्सर बिरामीलाई ‘विपन्न नागरिक औषधि उपचार कार्यक्रम’बाट उपचार खर्चमा सहयोग गर्दै आएको छ । एकाइका सहजकर्ता सन्तोष घिमिरेले वैशाख महिनासम्म सिफारिसका आधारमा राज्यकोषबाट २६७ जना बिरामीलाई ४४ लाख १९ हजार बराबरको सहयोग उपलब्ध गराइएको छ ।रक्त क्यान्सरका कति बिरामी ?एक अध्ययनअनुसार नेपालमा वार्षिक लगभग सात सय ल्युकिमिया, दुई सय लिम्फोमा र ७० मल्टिपल माइलोमाका नयाँ बिरामी थपिँदै आएका छन् । नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्को तथ्याङ्कले के देखाउँछ भने सन् २०१९ मा नेपालको नौ जिल्लामा मात्रै रक्त क्यान्सरका ४५७ नयाँ बिरामी फेला परेका थिए । एक वर्षअघि ४३८ जना रक्त क्यान्सरका नयाँ बिरामीको पुष्टि भएको थियो । परिषद्ले जनसङ्ख्यामा आधारित क्यान्सर रजिस्टी« (पीबीसीआर) कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको छ । काठमाडौँ उपत्यकाका तीन जिल्ला, मधेश प्रदेशको आठमध्ये सप्तरी, सिरहा, धनुषा र महोत्तरी तथा पूर्वी र पश्चिमी रुकुममा पीबीसीआर अध्ययन भइरहेको छ । कार्यक्रमकी अनुसन्धान अधिकृत उमा काफ्लेले माथिका नौ जिल्लामा सन् २०१९ मा क्यान्सरका जम्मा तीन हजार दुई सय ९५ र सन् २०१८ मा तीन हजार तीन सय ४९ नयाँ बिरामीको पुष्टि भएको जानकारी दिएकी छन् । पहिलो पटक सन् २०१८ मा उक्त अनुसन्धान सुरु गरिएको थियो । अधिकृत काफ्ले भन्छिन्, “सन् २०१९ पछि कोभिड–१९ को प्रकोपले बिरामीको यथार्थ चित्रण आउन नसकेको हो कि जस्तो लाग्छ तर अघिल्लोे वर्षको तुलनामा सन् २०१९ को चित्र बढी वस्तुपरक छ ।”तथ्याङ्कको विश्लेषण गर्दा सन् २०१९ मा नौ जिल्लामा पुष्टि भएका क्यान्सरका नयाँ बिरामीमध्ये करिब १४ प्रतिशत रक्त क्यान्सरका बिरामी हुन् । एक वर्षअघि रक्त क्यान्सरका बिरामी करिब १३ प्रतिशत थिए । काठमाडौँस्थित निजामती कर्मचारी अस्पताल नेपालमा रगतको क्यान्सरको विशिष्टिकृत उपचार थलो हो । अस्पताल प्रशासनका अनुसार हाल रक्त क्यान्सरका ३० बिरामी अस्पतालमा भर्ना भएर उपचार गराइरहेका छन् । वार्षिक करिब चार सय रक्त क्यान्सरका रोगीको पहिचानपछि निजामती अस्पतालमा उपचार गरिँदै आएको छ । रगतको रोग के हो ?रगतमा दुई प्रकारका पदार्थ हुन्छन्, कोष र प्लाज्मा । कोष र प्लाज्मामध्ये कुनैमा गडबडी भयो भने रगतसम्बन्धी रोग लाग्छ । कोषमा रातो रक्तकोष(आरबीसी), सेतो रक्तकोष (डब्ल्यूबीसी) र प्लेटलेट्स हुन्छ । आरबीसी कम हुनु पनि रोग हो, बढी हुनु पनि रोग हो । रगतमा हेमोग्लोबिन पनि हुन्छ ।फलाम तìवकोे कमी हुनु, रक्तअल्पता, भिटामिन बी१२ को कमी हुनु, कलेजो, मिर्गौला वा मुटुको रोगले हेमोग्लोबिन कम हुन सक्छ । हेमोग्लोबिनको कमी भएमा रगतको क्यान्सर पनि हुन सक्छ । धेरैजसो रगतको क्यान्सर हेमोग्लोबिनको कमीले गर्दा हुन्छ । हेमोग्लोबिन बढी हुनु पनि रोग हो । कसैको हेमोग्लोबिन २० वा २२ हुन्छ । केटा मान्छेमा हेमोग्लोबिन अधिकतम १६.५ भन्दा बढी हुनुहँुदैन भन्छौँ हामी । केटी मान्छेमा हेमोग्लोबिन १६ भन्दामाथि हुनुहुन्न । मुटु, छाती वा कलेजोको रोगले पनि हेमोग्लोबिन घटबढ हुन सक्छ । रगतको क्यान्सरले पनि हेमोग्लोबिन बढी हुन सक्छ । यी सबै रातो रगतको कुराहरू भए ।सेतो रक्तकोष कम हुनु पनि रोग हो, बढी हुनु पनि रोग हो । रगतका साधारण रोगले पनि सेतो रक्तकोष कम हुन्छ । जस्तै– रुघाखोकीको बेला कुनै औषधि खाँदा सेतो रक्तकोष कम हुन सक्छ । फियो सुन्निएको छ भने सेतो रक्तकोष देखिन्छ । रगतको क्यान्सरले समेत सेतो रक्तकोष कम गर्दछ । रगतको क्यान्सरहरू मुख्य रूपमा ५६ प्रकारका हुन्छन् । कोषको कम हुनु पनि रोग हो, बढी हुनु पनि रोग हो । कोष कम हुनु वा बढी हुनु रगतको क्यान्सर हुन सक्छ तर रगतको अन्य रोगमा पनि कोष कम वा बढी हुन सक्छ । प्लेटलेट्समा पनि त्यस्तै हो । यो कम हुनु पनि रोग हो, बढी हुनु पनि रोग हो । रगतको साधारण रोगमा पनि प्लेटलेट्स कम वा बढी हुनसक्छ । शरीरमा फलाम तìवको मात्रा कम भएमा प्लेटलेट्स बढी देखिन्छ र क्यान्सरमा पनि बढी हुन्छ । तसर्थ हेमोग्लोबिनको मात्रा मात्रै हेरेर रगतको क्यान्सर हो भन्न सकिन्न । किनभने रगतका साधारण रोगमा समेत यी मात्रा कम वा बढी हुन सक्छ । रगतका साधारण रोग वा रगतको क्यान्सरको रिपोर्ट हेर्दा रगतका यी अवयवको मात्रा बढी वा कम उस्ताउस्तै हुन्छ । साधारण रिपोर्टकै आधारमा कसैलाई रगतको क्यान्सर भएको हो कि हैन भन्ने निचोडमा पुग्न सकिन्न । त्यसका लागि अझै बढी र विशिष्ट जाँचहरू गर्नुपर्ने हुन्छ । यसैगरी प्लाज्मामा रगत जमाउने तìवहरू हुन्छन् । जसलाई हामी ‘फ्याक्टर’ भन्छौँ । फ्याक्टर एकदेखि १३ सम्म हुन्छ । फ्याक्टर कम भयो भने पनि शरीरमा रक्तस्राव बढी हुन्छ जस्तै हिमोफिलिया । हिमोफिलियामा फ्याक्टर ८ र ९ एकदमै कम हुन्छ । जसले गर्दा बिरामीलाई बढी रक्तस्राव हुने गर्छ । ती फ्याक्टर बढी बन्यो भने रगत जम्छ । जसले गर्दा खुट्टामा, दिमागमा वा मुटुमा रगत जम्ने हुनसक्छ । यसैका कारणले ५० वर्ष नपुग्दै पक्षघात हुन सक्छ । फेला पर्ने रक्त क्यान्सर के के हुन् ?रगतका क्यान्सरलाई रेशा रेशामा छुट्याउँदा एक सयभन्दा बढी प्रकारका भेटिन्छन् । नेपालमा रगतका क्यान्सरमा अक्युट ल्युकेमिया, लिम्फोमा र मल्टिपल माइलोमा बढीजसोमा देखिएको छ । लिम्फोमा मात्रै ६० प्रकारका हुन्छ । नेपालीमा देखिने रगतका गम्भीर समस्यानेपालमा देखिने रगतका गम्भीर समस्यामध्ये एउटा त रगतको क्यान्सर नै हो । जसलाई हामी ल्युकिमिया, लिम्फोमा र मल्टिपल माइलोमा भन्छौँ । क्यान्सरबाहेकका रगतको रोगमा हाम्रा लागि ठूलो चुनौती भनेको अप्लास्टिक एनिमिया हो । बोन म्यारो सुक्ने रोग हो यो, क्यान्सरचाहिँ होइन तर बोन म्यारो सुकेर जान्छ । बोन म्यारोबाट रगतको कुनै पनि कोष बन्दैन । यो एकदमै विकराल अवस्थामा छ । यसका बिरामीमा बोन म्यारोमा रगत नै बन्दैन । शरीरमा रातो र सेतो रक्तकोष तथा प्लेटलेट्स घटेर जान्छ । रक्तअल्पता र आईटीपी (इम्युन थ्रम्बोसाइटोपेनिया परपुरा)अर्थात् रगतमा प्लेटलेट्स घटेर जाने समस्या धेरैजसोमा देखिन्छ । क्यान्सर भए/नभएको कसरी बुझ्ने ?शरीरमा रातो रगतको कमी भयो भने स्याँस्याँ हुने, एकदमै थकान लाग्ने, कान बज्ने, अलिकता सिँढी चढ्यो कि सास फुल्ने हुन्छ । सेतो रक्त कोष कम भयो भने शरीरमा सङ्क्रमण हुन्छ । निमोनिया हुने, कान पाक्ने, मुखमा घाउ आइरहने, गुद्द्वारमा घाउ भइरहने, छालामा घाउ भएर पिप निस्कने र निको नहुने हुन्छ । प्लेटलेट्स कम भएमा रक्तस्राव अधिक हुन्छ । प्लेटलेट्स कम भएको अवस्थामा मुखमा रगत जमेको देखिने, नाक, गिजाबाट रगत आउने, शरीरको विभिन्न भागबाट अस्वाभाविक रक्तस्राव हुने गर्छ । क्यान्सरले गर्दा हुने सेतो रक्तकोष कम भयो भने सङ्क्रमण नै हुने हो, क्यान्सरले गर्दा प्लेटलेट्स कम भयो भने रक्तस्राव नै हुने भयो । त्यही भएर बिरामीको लक्षण हेरेर क्यान्सर भएको छ यसै भन्न सकिन्न । उपचार कसरी र किन भयावह ?रगतको क्यान्सरलाई समयमै उपचार गरिए निको पार्न सकिन्छ तर औषधिले छुनुप-यो । रगतको क्यान्सरको उपचार दुईथरीले गरिन्छ । किमोथेरापी–औषधि सेवन गरेर । अर्को बोन म्यारो प्रत्यारोपण गरेर । यी दुवै विधि नेपालमा सम्भव छ । दुवै उपचार प्रक्रिया, काठमाडौँको निजामती अस्पतालमा सन् २०११ देखि निरन्तर उपलब्ध छन् । किमोले निको हुने बिरामीलाई किमो दिइने र किमोले निको नहुने बिरामीलाई बोन म्यारो प्रत्यारोपण गरिन्छ । लिम्फोमा भएको छ भने पहिले किमोथेरापी दिने हो, निको भएन भने बोन म्यारो प्रत्यारोपण गर्ने हो । ल्युकिमियालाई पनि पहिले किमोथेरापी दिने दिएर हेरिन्छ तर किमोथेरापी दिएपछि पनि फर्केर आउने वा किमोथेरापीबाट निको नहुने भएमा बिरामीमा बोन म्यारो प्रत्यारोपण विधिबाट उपचार गरिन्छ । जन्मजात शरीरमा रोगसँग लड्ने क्षमता नभएका बिरामीलाई बोन म्यारो प्रत्यारोपण गर्छौं हामीले । साधारण रोगको उपचार हुन्छ र हुन्थ्यो, निको भएर जान्छ । रगतको क्यान्सरको उपचार नेपालमा थिएन, उपचार अभावमा बिरामी मर्थे । त्यसो हुनाले रगतको क्यान्सरलाई भयावह रोग भनिन्थ्यो । पहिला त रगतको क्यान्सर भएको छुट्याउनुप-यो । रगतको क्यान्सर भएको किटान गर्न रगतको र बोन म्यारोको जाँच हुनुप¥यो । त्यसैगरी शरीरमा पलाएका गाँठागुँठीको जाँच गरेर रगतको साधारण रोग हो वा क्यान्सर हो छुट्याउन सकिन्छ । रगतको क्यान्सर हुने कारणवंशाणुगत, विकिरण, भाइरल इन्फेक्सन वा ब्याक्टेरियल इन्फेक्सनले रगतको क्यान्सर हुने पुष्टि भइसकेको छ । चुरोट सेवन गरेर फोक्सोको क्यान्सर हुन्छ, रक्सी खाँदा कलेजोको क्यान्सर हुन्छ भने जसरी फलानो वस्तु खाएमा रगतको क्यान्सर हुन्छ भन्ने छैन । खाएरै हुने भए नवजात शिशुमा समेत रक्त क्यान्सर किन हुन्थ्यो त ?किमोथेरापी गरिसकेपछि पनि रोग फर्केर आउने सम्भावना कतिको हुन्छ ?ल्युकिमिया तीन प्रकारका हुन्छन् । क्यान्सरको प्रकृतिअनुसार ३० देखि ७० प्रतिशतसम्म यो रोग फर्केर आउने सम्भावना हुन्छ । कुनै रोग ३० प्रतिशत मात्रै फर्किने सम्भावना हुन्छ भने कुनै रोगमा उक्त सम्भावना ७० प्रतिशतसम्म रहन्छ । यो सम्भावना ल्युकिमियामा बढी हुन्छ । कार्यस्थल वा वंशाणुगत कारणले रगतको क्यान्सर हुने सम्भावना कति हुन्छ ?नयाँ शोधहरूले रगतका क्यान्सर पनि वंशाणुगत हुन्छ भनेर पुष्टि गरिसकेका छन् । माइलो डिस्प्लास्टिक सिन्ड्र«ोम बाह्य कारणले हुने एक प्रकारको क्यान्सर हो । ल्युकिमिया, लिम्फोमा र मल्टिपल माइलोमा पनि वंशाणुगत हुनसक्छ भनेर पुष्टि भइसकेको छ । त्यसैले परिवारमा कसैलाई रगतको क्यान्सर भएको छ भने अर्को व्यक्तिलाई पनि रगतको क्यान्सर हुने सम्भावना बढी हुन्छ । बेन्जिन भने रसायनको सम्पर्कमा लामो समयसम्म रह्योे भने रगतको क्यान्सर हुने जोखिम बढी हुन्छ । खाडी राष्ट्रहरू, मलेसियालगायतका राष्ट्र«मा काम गरेर फर्किने नेपालीमा अप्लास्टिक एनिमिया वा रगतको क्यान्सर देखिने गरेको छ । रगतको क्यान्सर बढी हुने उमेर समूह कुन हो ?ल्युकिमिया भने रगतको क्यान्सर बालबालिकामा बढी देखिन्छ । लिम्फोमा भने रगतको क्यान्सर वयस्कहरूमा बढी देखिएको छ । मल्टिपल माइलोमा उमेर पुगेका व्यक्तिमा बढी भेटिन्छ । यसो भन्दैमा ल्युकिमिया बुढेसकालमा देखिने हैन भनेको होइन, देखिन सक्छ । अप्लास्टिक एनिमिया भने बालबालिका र युवामा बढी देखिन्छ । ‘आईटीपी’ युवतीमा बढी देखिने गरेको छ । बिरामीको चाप र उपचारको अवस्थारगतको क्यान्सरको अवस्था आजको दिनमा समेत भयावह नै छ । भोलिको दिनमा के हुन्छ भन्न सकिन्न । उपचार पद्धति पनि महँगै छ, सबैले बेहोर्न नसक्लान् तर भोलिको दिनमा उपचारलाई लिएर भन्नुपर्दा सरकारले ध्यान दिने हो र रगतको रोगका लागि भिन्नै अस्पताल चाहिन्छ भन्ने महसुस गरेर निर्माण ग¥यो भने रगतको क्यान्सरले त्यत्ति भयावह रूप नलेला । तर रगतको रोगप्रति हेलचेक्र्याइँ गर्ने हो भने थाल्सेमिया (एक प्रकारको रगतको रोग)को जस्तो भयावह रूप लिन सक्छ । बोन म्यारो प्रत्यारोपण गरेर विदेशमा ९० प्रतिशत थाल्सेमिया बिरामी निको भएका छन् तर नेपालमा ३५ वर्ष उमेरभन्दा माथि कोही बाँच्दैनन् । पश्चिमी नेपालको धनगढी क्षेत्रलगायत थारू समुदायमा देखिने सिकलसेल एनिमिया पनि यस्तै हो । यस रोगले गर्दा धेरैले अकालमै ज्यान गुमाएका छन् । यसको अवस्था विकराल छ । अप्लास्टिक एनिमियामा बोन म्यारो प्रत्यारोपण गर्नुपर्छ तर उपचार खर्च जुटाउन नसकेर हामीले एक वर्षमा सय बिरामीमध्ये ७५ जनाको मृत्यु भएको देखेका छौँ । सरकारले आजको दिनमा रगतको रोगका बिरामीलाई बचाउने हो भने सेवा विस्तार गर्नलाई छुट्टै अस्पताल नखोलेर हुँदैहुँदैन । यी सबै कुरा सरकारले गर्न सकेन र निजी क्षेत्रको हातमा गयो भने उपचार खर्च जुटाउन नसकेर धेरै बिरामी बाँच्न सक्ने छैनन् । उपचार खर्च कति लाग्छ ?दक्षिण एसियामा तुलना गर्दा नेपालमा क्यान्सरको उपचार सस्तो छ । निजामती कर्मचारी अस्पताल सरकारी भएर हो अन्य अस्पतालभन्दा उपचार सस्तो नै छ । हामीले गर्ने बोन म्यारो प्रत्यारोपण संसारमै सबैभन्दा सस्तो हो । हामीले गर्ने बोन म्यारो प्रत्यारोपणको नतिजा अन्तर्राष्ट्रिय जर्नलमा प्रकाशन गरिसकेका छौँ । यहाँको प्रत्यारोपणको नतिजा अमेरिका, युरोपलगायत विदेशमा हुने प्रत्यारोपणसँग मिल्दोजुल्दो छ । तर जतिसुकै सस्तो भए पनि दस लाख रुपियाँ निकाल्न गाह्रो हुन्छ नि । सरकारले त्यस सम्बन्धमा विचार पु-याउनुपर्ने हो । विस्तारै सुधार हुँदै गएको छ । काठमाडौँमा मुख्यतया निजामती कर्मचारी अस्पतालमै रगतको क्यान्सरको उपचार हुने हो । काठमाडौँ बाहिर नेपालगञ्जमा, भरतपुरमा क्यान्सरको उपचार गरिन्छ । á
धानलाई धक्का
यस वर्ष मनसुन सुरुमै सक्रिय भयो । देशैभर धान रोपाइँ पनि भइरहेको छ । हालसम्म कति रोपाइँ भयो, त्यसको तथ्याङ्क त आउन बाँकी छ । बेमौसमी वर्षाका कारण गत वर्ष धान उत्पादनमा ८.७६ प्रतिशतले ह्रास आयो । यस पटक भने मलको अभावले उत्पादनमा असर गर्ने हो कि भन्ने आकलन गरिएकोे छ । समग्र कृषिमा धानको योगदान १५ प्रतिशत छ । असार १५ लाई धान दिवसकै रूपमा मनाइन्छ । ‘धान बालीमा जैविक विविधता उपयोग : आयात प्रतिस्थापनमा सहयोग’ नाराका साथ यस वर्ष १९औँ धान दिवस मनाइनेछ । देशकै कुल गार्हस्थ्य उत्पादनमा धानको योगदान ३.३ प्रतिशत छ । यस हिसाबले कुल गार्हस्थ्य उत्पादन ४२ खर्ब रुपियाँमा धानको योगदान एक खर्ब ६४ अर्ब रुपियाँ रहेको कृषि मन्त्रालयको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ ।
महानगरपालिकाको बजेट, पूर्वाधार र सामाजिक क्षेत्र प्राथमिकतामा
मुलुकका छवटा महानगरपालिकाले आगामी आर्थिक वर्षको बजेट नगर सभामा पेस गरेका छन् । ७५३ स्थानीय तहमध्ये छवटा महानगरपालिका विराटनगर, वीरगञ्ज, काठमाडौँ, ललितपुर, भरतपुर र पोखराले शुक्रबार आव २०७९÷८० को बजेट सार्वजनिक गरेका हुन् ।
बनेन सडक, थापियो धराप
काठमाडौँको बूढानीलकण्ठ नगरपालिका–१२, कपन बस्ने भीमलादेवी कोइरालाले शुक्रबार बिहान छोरालाई विद्यालय पठाउन सक्नुभएन । १० बजेसम्म सडकमा भेल घट्ला र छोरालाई विद्यालय पठाउँला भन्ने आशमा उहाँ बस्नुभयो । तर भेल घटेन ।
अब अनलाइनबाटै मतदाता नामावली दर्ता
मतदाता नामावली दर्ताका लागि अब घरबाटै विवरण भर्न सकिनेछ । अनलाइनबाट यस्तो सुविधा प्राप्त गर्न केही दिनको प्रतीक्षा भने गर्नैपर्छ । निर्वाचन आयोगले यस्तो सुविधा उपलब्ध गराएपछि मतदाता नामावली दर्ता तथा अद्यावधिक गर्न जिल्ला निर्वाचन कार्यालय, जिल्ला प्रशासन कार्यालय र इलाका प्रशासन कार्यालयमा पुग्नुपर्ने बाध्यता अन्त्य हुनेछ ।
काठमाडौं महानगको बजेट दोब्बर बढ्यो : प्राथमिकतामा सम्पदा संरक्षण
महानगर उपप्रमुख सुनिता डंगोलले भृकुटीमण्डपस्थित राष्ट्रिय सभा गृहमा आयोजित नगरको ११ औं अधिवेशनको तेस्रो बैठकमा आगामी आर्थिक वर्षको बजेट प्रस्तुत गर्नुभएको हो।
धनगढी उपमहानगरपालिकाको बजेट एक अर्ब ८३ करोड
कैलालीको धनगढी उपमहानगरपालिकाले आगामी आर्थिक वर्ष २०७९–८० का लागि एक अर्ब ८३ करोड ८९ लाख रुपियाँ बजेट प्रस्तुत गरेको छ । शुक्रबार नगरसभाको आठौं अधिवेशनमा उपप्रमुख कन्दकला राना थारुले आगामी आर्थिक वर्षको बजेट प्रस्तुत गर्नुभएको हो ।
काठमाडौं महानगरको बजेट २५ अर्ब ४१ करोड ९६ लाख
शुक्रबार महानगरपालिले आर्थिक वर्ष २०७९/०८० को लागि कुल २५ अर्ब ४१ करोड ९६ लाख ९६ हजार अनुमानित बजेट तथा कार्यक्रम तयार पारेको हो ।
प्रशासकीय अधिकृतविरुद्ध डेढ करोडको भ्रष्टाचार मुद्दा
अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले बाराको जितपुरसिमरा उपमहानगरपालिकाका तात्कालीन प्रशासकीय अधिकृत शिवराज सेढाईविरुद्ध एक करोड ६६ लाख ब रुपियाँको भ्रष्टाचार मुद्दा दायर गरेको छ।
बाँकेमा चिनी तस्करी बढ्यो, ५२० बोरा चिनी बरामद
भारतले चिनी निर्यातमा रोक लगाएपछि दैनिक सयौं क्विन्टल अवैध चिनी नेपालगञ्ज भित्रिनेगरेको पाइएको छ । राजश्व छली गरेर ठूलो मात्रामा नेपाल भित्रिएको चिनी प्रहरीले पटक पटक बरामद गर्दै आएपछि यस नाकाबाट चिनी तस्करी बढेको पुष्टि भएको हो ।
राष्ट्रियसभा बैठक (प्रत्यक्ष प्रसारण )
नयाँबानेश्वरस्थित सङ्घीय संसद् भवनमा राष्ट्रियसभा बैठक सुरु भएको छ ।
सहराविहीन बालबालिकाको बिचल्ली
बाजुराको पूर्विउत्तर क्षेत्रमा पर्ने हिमाली, बूढीनन्दा, स्वामिकार्तिक, जगनाथ गाउँपालिकामा बस्दै आएका हलिया परिवारका दर्जनौ बालबालिका सहाराको खोजीमा रहेका छन् ।
