फुर्का नाच संरक्षणमा महिला
सर्केगार्ड गाउँपालिका–६ को बराईगाउँमा महिलाले मात्र नाच्ने फुर्का नाचको संरक्षणमा महिलाहरू लागेका छन्। पछिल्लो पुस्ता सबै पढ्न लेख्न थालेपछि लोप हुने चिन्ता देखिएपछि महिला आफैँ यसको संरक्षणमा लागेका हुन्। स्थानीय जानकी ऐडीले जिल्लाका अन्यत्र गाउँमा महिलाले नाच्ने फुर्का नाचको संरक्षणमा गाउँका महिला जुटेका बताउनुभयो। उहाँले गाउँभरि पछिल्लो पुस्ताकी छोरीचेली सबै विद्यालय जान थालेपछि महिलाले नाच्ने फुर्का नाच हराउला भन्ने चिन्ताले यसको संरक्षणमा महिला आफैँ जुटेको बताउनुभयो।
हिमपातले उवा बाली नष्ट
नाम्खा गाउँपालिका – ६ को हिमालपारिको गाउँ लिमीमा पाँच सय रोपनी भन्दा बढी जग्गामा लगाएको उवा लगायतका बाली नष्ट भएको छ । पाकेर थन्क्याउने बेला भएको उक्त बाली शनिबार रातिबाट भएको हिमपातले नष्ट गरेको हो ।
पाँच जिल्लामा विकास आरक्षण आवश्यक
साबिकको कर्णाली अञ्चलका पाँच जिल्लाको विकास र समृद्धिका लागि आर्थिक समावेशी आरक्षण आवश्यक रहेको सरोकारवालाले बताएका छन्। राष्ट्रिय समावेशी आयोगले जिल्लामा आयोजना गरेको कर्णालीको सभ्यता र सम्भाव्यता अध्ययनसम्बन्धी अन्तक्र्रियामा सो कुरा बताइएको हो। आयोगका सदस्य पुष्पराज तिमिल्सिनाले कर्णाली प्रदेशका हिमाली पाँच जिल्लाको विकास अहिलेको प्रणालीले हुन नसक्ने बताउनुभयो। उहाँले जुम्ला, हुम्ला, मुगु, कालीकोट र डोल्पाको विकास गर्न आर्थिक समावेशी आरक्षण आवश्यक भएको दाबी गर्नुभयो। यो विषय आयोगले नेपाल सरकारलाई बारम्बार ध्यानाकर्षण गराइरहेको छ। आन्तरिक आयस्रोत नभएका यी जिल्लाका गाउँपालिकालाई जनसङ्ख्याभन्दा पनि भूगोलका आधारमा बजेट विनियोजन गर्नुपर्ने उहाँको सुझाव छ।
बाढीपहिरोले एक सय तीन घरधुरी विस्थापित
पश्चिम सुर्खेतका तीनवटा स्थानीय तहमा बाढीपहिरो र डुबानले भौतिक संरचनासँगै पशुचौपायाको ठूलो क्षति पु¥याएको छ। शुक्रबारदेखिको अविरल वर्षाका कारण वराहताल गाउँपालिका, चौकुने गाउँपालिका र पञ्चपुरी नगरपालिकाका विभिन्न स्थानमा आएको बाढी र पहिरोले क्षति पु¥याएको हो। वर्षात्को विपत्तिमा परेर ती पालिकामा सयौँ घरधुरी विस्थापित भएका छन्। प्रहरीका अनुसार तीनवटै पालिकामा मानवीय क्षति भने भएको छैन। यद्यपि बाढी र पहिरो प्रभावित क्षेत्रको विवरण
पाँच दिनपछि सिमकोटमा विद्युत आपूर्ति सुचारु
दुुई वटा गाउँपालिकाका लागि बिधुत सेवा आपूर्ति गर्दैआएको हिल्दुम बिधुत बितरण केन्द्रले पाँचौ दिनमा बन्द भएको बिधुुत आपुुर्ति कार्य सुचारु गरेको छ । बर्षाका कारण नहरको मर्मत कार्य नहुुने भएपछि बन्द गरिएको बिधुत आपूर्ति सुचारु गरिएको हो ।
लिमीलगायत उच्च क्षेत्रमा हिमपात : कैलाशको दर्शन गर्ने पर्यटक प्रभावित
नाम्खा गाउँपालिका–६ को हिमालपारिको गाउँ लिमीलगायत उच्च क्षेत्रहरुमा हिमपात भएको छ । गत बुधबार रातीबाट लगातार परेको वर्षापछि हिमपात यस वर्षको पहिलो हिमपात भएको हो ।
सामुदायिक शिक्षामा कमजोर कर्णाली
कर्णाली प्रदेशका सात जिल्लाका ३४७ सामुदायिक विद्यालयमध्ये कुनैको पनि शैक्षिक गुणस्तर अब्बल छैन। कर्णालीका माध्यमिक विद्यालयको शैक्षिक अवस्थाबारे गरिएको एक अध्ययनले यस्तो निष्कर्ष प्रस्तुत गरेको हो। कर्णालीमा १२ वटा माध्यमिक विद्यालय मात्रै मध्यमस्तरका देखिएका छन्। शैक्षिक गुणस्तर परीक्षण केन्द्रका विज्ञ टोलीले गरेको स्थलगत अध्ययनले यस्तो निष्कर्ष दिएको हो।
विद्यालय नमुना, कक्षाकोठामा कोचाकोच
जिल्ला सदरमुकामस्थित नमुना त्रिभुवन माध्यमिक विद्यालयमा एउटै कक्षामा ७५ जनासम्म विद्यार्थी राखेर पढाइने गरिएको छ। सदरमुकामकै नमुना भनिएको विद्यालयको यो हालत छ भने ग्रामीण जिल्लाका विद्यालयको अवस्था कस्तो होला ? कक्षा ७ कक्षामा अध्ययनरत छात्रा बिनु विकले भन्नुभयो, “एउटै बेन्चमा धेरै विद्यार्थी कोचिएर बस्नुपर्दा हैरान छौँ। बेन्च थोरै र कक्षाकोठा साँघुरो हुँदा पठनपाठन समेत प्रभावित भएको छ।”
खोरेतविरुद्ध खोप अभियान सुरु
कर्णाली प्रदेशमा पहिलो पटक पशुमा खोरेत रोगविरुद्धको खोप अभियान सुरु गरिएको छ । पशुपन्छी रोग अन्वेषण प्रयोगशाला सुर्खेतले रुकुमपश्चिमबाट पशुमा लाग्ने खोरेत रोगविरुद्ध खोप अभियान सुरु गरेको हो ।
-original-thumb.jpg)
मुगुमा सुपथ मूल्यमा चामल बिक्री हुने
दशैँ र तिहारलाई लक्षित गरेर शनिबारदेखि खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेड, शाखा कार्यालय मुगुले सुपथ मूल्यमा बिक्री गर्ने सहुलियत पसल सञ्चालन गर्नेभएको छ ।
सार्वजनिक जग्गा व्यापारीको कब्जामा
प्रतीक इच्छुक शर्मासल्यान, असोज १ गते । सल्यानको शारदा नगरपालिका–१, श्रीनगर बजारमा अत्याधुनिक सुविधासहितको बसपार्क बनाउने २०७६ सालदेखिको योजनाले अझै मूर्त रूप पाउन सकेको छैन। शारदा नगरपालिकाले सुविधासम्पन्न बसपार्क बनाउने योजना अघि सारेको थियो। सल्यानको मुख्य व्यापारिक केन्द्रका रूपमा परिचित श्रीनगर बजारमा व्यवस्थित बसपार्क बनाउने शारदा नगरपालिकाको योजना कार्यान्वयन हुन नसकी योजनामै सीमित भएको छ। यसबाट जनघनत्व र सवारीसाधनको चाप बढ्दै गए पनि बसपार्क नहुँदा अव्यवस्थित पार्किङले दुर्घटनाको जोखिम बढाएको जनगुनासो छ। पालिकाले बसपार्कका लागि ५९ करोड रुपियाँको डीपीआर पनि बनाइयो। बसपार्क निर्माणका लागि केही बजेटसमेत विनियोजन गरिएको छ। तर, दुई वर्ष बितिसक्दासमेत नगरपालिकाले व्यवस्थित बसपार्क बनाउन सकेको छैन।व्यवस्थित बसपार्क नहुँदा बजारको सौन्दर्य हराउँदै गएको स्थानीय मोहन नेपालीले बताउनुभयो। उहाँका अनुसार सार्वजनिक जग्गामा रहेको बसपार्कमा जथाभावी घरटहरा पनि निर्माण भइरहेको देखिएको छ। सार्वजनिक जग्गामा रहेको बसपार्क अव्यवस्थित छ। बजार क्षेत्रमा रहेको सार्वजनिक जग्गामा मनपरी बस्ती पनि विस्तार भइरहेको देखिएको छ। नगरपालिकाले बसपार्क क्षेत्रमा सार्वजनिक जग्गामा निर्माण भएका घरटहरा हटाएर बसपार्क विस्तार गर्ने निर्णय गर्दै १५ दिनभित्र त्यस क्षेत्रको सार्वजनिक जग्गामा निर्माण गरिएका सबै संरचना हटाउन सूचना जारी गरेको थियो। उक्त सूचनामा संरचना हटाउन अटेर गरेको पाइएमा नगरपालिका आफैँले आफ्नै स्रोतसाधनको प्रयोग गरेर सार्वजनिक जग्गामा निर्माण गरिएका संरचना हटाउने गरी सूचना निकालेको थियो।बसपार्क आसपासको क्षेत्रमा करिब ८७ रोपनी जग्गा सार्वजनिक रहेको छ। तर, नगरपालिकाले सार्वजनिक जग्गा अतिक्रमण रोकेर व्यवस्थित र आधुनिक बसपार्क निर्माण गर्न पहल थालेको लामो समय भइसक्दासमेत कामले पूर्णता पाउन सकेको छैन। नगरपालिकाले व्यवस्थित बसपार्क निर्माण गर्ने भनेर आश्वासन मात्रै बाँडेको र काम गर्न नसकेको स्थानीयको गुनासो छ। स्थानीय व्यापारी पुष्कर बस्नेतले सार्वजनिक जग्गा मिचेर घर बनाउने काम भइरहेको बताउनुभयो। उद्योग वाणिज्य सङ्घ सल्यानका अध्यक्ष कुमार बुढाथोकीले स्थानीय सरकारले पहल नलिँदा बसपार्क निर्माण कार्य अहिलेसम्म अगाडि नबढेको बताउनुभयो। बसपार्क व्यवस्थित गर्न नसक्दा दुर्घटनाको जोखिम बढेको बताउँदै सार्वजनिक जग्गामा जथाभावी घरटहरा बनाउने काम तीव्र भएको उहाँको भनाइ छ। शारदा नगरपालिकाका प्रमुख प्रकाश भण्डारीले यसअघिको कार्यपालिका बैठकले बसपार्क बनाउने निर्णय गरेको भए तापनि कार्यान्वयनमा नआएको बताउनुभयो। उहाँले श्रीनगरमा बसपार्क बनाउन सङ्घीय र प्रदेश सरकारसंँग आवश्यक प्रक्रिया र छलफल भइरहेको उल्लेख गर्नुभयो।
-(1)-original-thumb.jpg)
कर्णाली प्रदेश सभाको १० औं अधिवेशन अन्त्य
कर्णाली प्रदेश सभाको १० औं अधिवेशन अन्त्य भएको छ । शुक्रबार मध्यराति १२ बजेदेखि लागू हुने गरी अधिवेशन अन्त्य भएको प्रदेश सभा सचिवालयले जानकारी दिएको छ ।
दुुई दिनदेखि २६० जना धार्मिक पर्यटक ताक्ची र सिमकोटमा रोकिए
मानसरोवर कैलाशको दर्शन गरेर फर्कनुु पर्ने धार्मिक पर्यटकहरु ताक्ची र सिमकोट रोकिनुु परेको छ । बुधवार रातीबाट बर्षा भई रहेको कारण हवाई सेवा अबरुद्ध हुँदा गन्तव्यमा लाग्नुु पर्ने पर्यटकहरु रोकिनुु परेको हो ।
सरकारकै योजना सुस्त
सङ्घीय सरकारले आर्थिक वर्ष ०७७/७८ मा ल्याएको ‘एक स्थानीय तह, एक आधारभूत अस्पताल’ कार्यक्रम दुई वर्ष बितिसक्दा पनि खासै उपलब्धिमूलक हुन सकेको छैन। सबै नागरिकलाई आधारभूत स्वास्थ्य सेवाको पहुँचमा ल्याउने उद्देश्यले सङ्घीय सरकारले सुरु गरेको योजना प्रभावकारी बन्न सकेको छैन। प्रदेश स्वास्थ्य सेवा निर्देशनालयका अनुसार निर्माण कार्य सुरु भएका धेरैजसो भवनको प्रगति पनि सुस्त छ। पहिलो चरणमा आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा पाँचदेखि १५ शय्यासम्मका आधारभूत अस्पताल निर्माणका लागि कर्णालीका ४२ वटा पालिका छनोट भएका थिए। त्यस्तै दोस्रो चरणमा गएको आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा सोही क्षमताका थप २४ स्थानीय तहमा अस्पताल निर्माणको योजना अघि बढाइएको थियो। प्रदेशका ७९ तहमध्ये दुई चरणमा गरी ६६ पालिकामा बजेट र कार्यक्रम पठाइए पनि हालसम्म २७ पालिकामा मात्रै अस्पताल निर्माणको काम भइरहेको छ।
सार्वजनिक जग्गामा व्यक्तिको रजाइँ
रास्कोट नगरपालिकाले सरकारी जग्गा मिचेर बनाइएको घर टहरा हटाउन सकेको छैन। दुई वर्षअघि नै नगरपालिकाले सार्वजनिक जग्गामा मिचेर बनाइएका घर टहरा हटाउने निर्णय गरेको थियो। निर्णय कार्यान्वयनका लागि कार्यपालिका बैठकमा पूर्व उपप्रमुख मिम्मसरा बम शाहीको संयोजकत्वमा ११ सदस्यीय समिति पनि गठन भएको थियो। नगरपालिकाको कार्यालय रहेको आरसीपी बजारको सरकारी जग्गा नै कब्जा गरेर स्थानीयले घर बनाएपछि त्यो खाली गराउने मनसाय नगर सभाको थियो। सरकारी जग्गालाई खाली गराउने सूचनासम्म नदिएर अघिल्लो सरकारको कार्यकाल नै सकियो। समितिले अर्को नगर सभामा प्रतिवेदन पेस गर्ने र त्यसैका आधारमा व्य
दुईवटा निर्माण कम्पनी कालोसूचीमा
सडक डिभिजन कार्यालयले सुर्खेतको रानीघाटस्थित भेरी नदीको सम्झौता तोडेको छ । खरिद सम्झौता गरेको १० वर्षसम्म पुल नबनाएपछि सडक डिभिजन सुर्खेतले ठेक्का सम्झौता तोडेको हो ।
पाँच वर्षपछि लिमीमा मोबाइल सेवा सुचारु
नाम्खा गाउँपालिका – ६ को हिमालपारीको गाउँ लिमीमा मोबाइल सेवा सञ्चालनमा आएको छ । नेपाल टेलिकमको मोवाईल टावर निर्माण कार्य पुरा हुँदा मोवाईल सेवा सञ्चालनमा आएको हो ।
वीरेन्द्रनगरमा अपाङ्गता बाल अस्पताल सञ्चालन हुने
अपाङ्गता भएका बालबालिकाको पुनःस्थापना र निःशुल्क औषधि उपचारका लागि वीरेन्द्रनगरमा बाल अस्पताल तथा पुनःस्थापना केन्द्र स्थापना हुने भएको छ । विकलाङमित्र समूह अपाङ्ग बाल अस्पताल तथा पुनःस्थापना केन्द्रले असोजदेखि वीरेन्द्रनगर–१ चनाबारीस्थित आधारभूत स्वास्थ्य केन्द्रमा सञ्चालनको तयारी गरेको हो ।
राप्ती लोकमार्ग मर्मत गर्न निर्देशन
जिल्ला प्रशासन कार्यालय सल्यानले राप्ती लोकमार्ग र त्यसका सहायक सडकको मर्मत गर्न सम्बन्धित निकायलाई निर्देशन दिएको छ। जिल्लाका सडकको निर्माण, मर्मत पुनर्निर्माणसम्बन्धी अन्तक्र्रिया कार्यक्रममा जिल्लामा अवरुद्ध विभिन्न सडक र सहायक सडकको मर्मत तत्काल सुरु गर्न प्रजिअ विपिन आचार्यले निर्देशन दिनुभएको हो।
बजार क्षेत्रकै सडक विस्तार अलपत्र
वीरेन्द्रनगर नगरपालिकाकाले मुख्य बजार क्षेत्रको सडक विस्तार योजनाको काम अघि बढाउन सकेको छैन। सडक विस्तार योजना एक वर्षदेखि अलपत्र छ। नगरपालिकाले बारम्बार सूचना जारी गरी अतिक्रमित क्षेत्रबाट घरटहरा, टेलिफोन तथा खानेपानीका पाइपलाइन, पर्खालजस्ता संरचना हटाउन आग्रह गर्दै आएको छ। सडक विस्तार तथा स्तरोन्नतिका लागि सम्झौता भएको एक वर्ष बितिसक्दा पनि काममा उल्लेखनीय प्रगति भएको देखिएको छैन। गत वर्ष भदौ १७ गते सडक स्तरोन्नतिका लागि सम्झौता भएको थियो। निर्माण कम्पनीले २०८० जेठ मसान्तसम्म उक्त सडक निर्माण गरिसक्नुपर्ने सम्झौतामा उल्लेख छ। समय निकै घर्किसक्दा पनि नगरपालिकालाई सडक क्षेत्रका संरचना हटाउन हम्मेहम्मे परेको छ। विद्युत्, खानेपानीजस्ता सेवा प्रदायक निकायले समेत आफ्ना संरचना सार्न ढिलाइ गर्दा सडक विस्तारको काम प्रभावित बनेको हो।
विद्यार्थीलाई कम्बल सहयोग
५८ औं बाल दिवसको अवसरमा हिमाली छात्रावासमा अध्ययनरत विद्यार्थीलाई कम्बल सहयोग गरिएको छ । छात्रावासमा बस्दैआएका बिद्यार्थीलाई कपडाको समस्या भएको पाइएपछि सिमकोट गाउँपालिकाले कम्बल सहयोग गरेको हो ।
बालबालिकासँग मुख्यमन्त्री
कर्णाली प्रदेशका मुख्यमन्त्री जीवनबहादुर शाहीलाई बालबालिकाले विभिन्न प्रश्न सोधेर आफ्ना जिज्ञासा मेटाएका छन्। सामाजिक विकास मन्त्रालयले आयोजना गरेको बालबालिकासँग मुख्यमन्त्री कार्यक्रममा २० जना बालबालिकाले मुख्यमन्त्री शाहीलाई विभिन्न प्रश्न गरेका छन्। मुख्यमन्त्रीसँग बालबालिकाले बालविवाहपीडितको अवस्था, छात्रवृत्ति, निःशुल्क पढाइ, प्रदेशको समृद्धिको खाकालगायतका बारेमा प्रश्नहरू सोधेका थिए।
भाइरल ज्वरोका बिरामी बढे
हुम्लामा चार दिनयता ज्वरो आउने र रुघाखोकीका बिरामी बढेका छन्। यस्ता बिरामीको सङ्ख्या बढेपछि अस्पताल तथा स्वास्थ्य संस्थामा बिरामीको चाप वृद्धि हुन थालेको छ। स्वास्थ्यकर्मी प्रेम भण्डारीले तीन÷चार दिनयता अस्पतालमा आउने बिरामीको सङ्ख्यामा वृद्धि भएको बताउनुभयो। दैनिक एक सयभन्दा बढी ज्वरो आउने, टाउको दुख्ने, शरीर दुख्ने, रुघाखोकीका बिरामी आउने गरेको जानकारी उहाँले दिनुभयो।
अझै तिरस्कृत छन् कुष्ठरोगी
उपचार गरेपछि निको भएका कुष्ठरोगका बिरामीले अझै पनि समाजमा अपहेलनाको जिन्दगी बिताउन बाध्य भइरहेको पाइएको छ। सामाजिक अचेतना र अन्धविश्वासले कुष्ठरोगीहरू यस्तो तिरस्कारपूर्ण जीवन बिताउन बाध्य भएका हुन्। हुम्ला जिल्लाको जनसङ्ख्या ५५ हजार ७६२ रहेको छ। त्यसमध्ये कुष्ठरोगीको सङ्ख्या कुल जनसङ्ख्याको शून्य दशमलव ५ प्रतिशत रहेको स्वास्थ्य सेवा कार्यालय हुम्लाले जनाएको छ।
स्थानीय तहका योजनालाई प्राथमिकता दिनुपर्छ : मुख्यमन्त्री शाही
कर्णाली प्रदेशको समन्वय परिषद्को बैठकले प्रदेश सरकारबाट योजना छनोट गर्दा स्थानीय तह मार्फत प्राप्त योजनाहरुलाई प्राथमिकता दिने निर्णय गरेको छ ।
