गुल्मीमा तीन वर्षमा २४९ जनाद्वारा आत्महत्या
विश्व आत्महत्या रोकथाम दिवसको अवसरमा आत्महत्या रोकथामसम्बन्धी जिल्ला प्रहरी कार्यालय गुल्मीले आयोजना गरेको सचेतना कार्यक्रममा प्रहरी नायब उपरीक्षक माधवराज खरेलले जिल्लामा पछिल्लो तीन वर्षको अवधिमा १७३ जना पुरुष र ७६ जना महिलाले आत्महत्या गरेका खुलासा गर्नुभयो ।
पहिलो कार्यकाल सफल : मुख्यमन्त्री
लुम्बिनी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कुलप्रसाद केसीले लुम्बिनी प्रदेशलाई सक्षम, सुन्दर र समृद्ध प्रदेश बनाउने अभियानमा प्रदेश सरकारको पहिलो पाँचवर्षे कार्यकाल सफल भएको बताउनुभएको छ। प्रदेश सरकार स्थापनाको पाँच वर्षमा लुम्बिनी प्रदेश सरकारले चारवटा गौरवका आयोजना शुभारम्भ गरेको जानकारी दिँदै मुख्यमन्त्री केसीले यी आयोजनाले प्रदेशको मुहार परिवर्तन गर्ने उल्लेख गर्नुभयो।
ट्रमा सेन्टर निर्माण धमाधम
लुम्बिनी प्रदेश सरकारले गौरवको योजनामा राखेको दाङ लमहीस्थित ट्रमा सेन्टर निर्माणको काम धमाधम भइरहेको छ। ट्रमा सेन्टरको जग निर्माण सम्पन्न गरी ‘स्ट्रक्चर’ बनाउन सुरु गरिएको छ। २९ करोड २३ लाख १७ हजार लगानीमा ट्रमा सेन्टर भवन बन्दै छ। सहरी विकास तथा भवन कार्यालय दाङका प्रमुख अनन्तकुमार देवले निर्माण कार्य तीव्र गतिमा भइरहेको जानकारी दिनुभयो। लामा एन्ड गौरीशङ्कर हिमालयन कन्स्ट्रक्सन प्रालिले भवन निर्माण गरिरहेको छ। सो आयोजना निर्माणका लागि २०७७ साल चैत २४ गते सम्झौता भएको थियो। २०७८ वैशाख ३ गतेबाट काम सुरु गरेको कम्पनीले आगामी वर्ष असार ३ गतेभित्र सम्पन्न गर्ने सम्झौतामा उल्लेख छ।
सम्झौताअनुरूप काम गर्दैनन् गैसस
पाल्पाका अधिकांश स्थानीय तहले गैरसरकारी संस्थासँगको साझेदारी कार्यक्रमहरू आफूखुसी सञ्चालन गरेको पाइएको छ। यहाँका छवटा स्थानीय तहले ‘हेफर प्रोजेक्ट नेपाल’ नामक संस्थासँगको साझेदारीमा यस्तो कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएका हुन्। हेफरसँग तीन वर्षअघि भएको साझेदारीमा कृषि, पशु विकास तथा उद्यमशीलता विकास परियोजना सञ्चालनमा छ। सो परियोजनामा गैरसरकारी संस्थाले २५ प्रतिशत लगानी बेहोर्ने उल्लेख छ तर हेफर प्रोजेक्टले परियोजना सञ्चालनका लागि कुनै पनि रकम लगानी नगरेको महालेखाको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ। हेफर प्रोजेक्टले आफ्नै कर्मचारीलाई तलबभत्ता र तालिम दिएको खर्चलाई साझेदारी रकम देखाउने गरेको पाइएको छ।
सुक्खाग्रस्त क्षेत्रमा खाद्यान्न अभाव
धान खेतीको समयमा वर्षा नहुँदा रोपाइँ हुन नसकेको बाँकेको नरैनापुर गाउँपालिकामा खाद्यान्नको अभाव हुन थालेको छ । स्थानीय सरकारले सुक्खाग्रस्त क्षेत्र घोषणा गरेको सो गाउँपालिकामा अहिलेदेखि नै खाद्यान्न अभाव भएको भन्दै राहत माग्न आउनेको सङ्ख्या बढ्दै गएको सो गाउँपालिकाले जनाएको छ ।
कफी प्रशोधन उद्योग निर्माण
गुल्मीको सत्यवती गाउँपालिका, ठूलो लुम्पेकमा कफी प्रशोधन उद्योग सञ्चालन गरिने भएको छ । कफी प्रशोधन उद्योग सञ्चालनका लागि मिश्रित कफी उत्पादक कृषक समूहलाई कफी प्रशोधन उद्योग तथा मेसिन औजार हस्तान्तरण गरिएको छ । प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना कार्यान्वयन एकाइ, गुल्मीले मिश्रित कफी उत्पादक कृषक समूहलाई २३ लाख ५३ हजार ३१६ रुपियाँको कफी प्रशोधन उद्योग निर्माण गरिदिएको हो ।
कपिलवस्तु कारागारबाट ६ जना कैदी रिहा
संविधान दिवसको अवसरमा कपिलवस्तु कारागारमा रहेका ६ जना कैदी सोमबार रिहा भएका छन् । कैद मिनाहा भएका सबै कैदी कपिलबस्तुका रहेका छन् ।
राना मृत फेला
गुल्मीमा ५५ वर्षीय एक ब्यक्ति मृत फेला पर्नुभएको छ । रेसुङगा नगरपालिका ८ मा रहेको आफनै फर्निचरमा ५५ वर्षीय टोपबहादुर राना मृत फेला परेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय गुल्मीले जनाएको छ ।
अस्थायी साधनको प्रयोग बढ्यो
‘सुखी र व्यवस्थित परिवार’ बनाउने चाहनाले यहाँका दम्पतीले परिवार नियोजनका साधनको प्रयोग बढाएको पाइएको छ। पछिल्लो तीन वर्षको अवधिमा अस्थायी परिवार नियोजनका साधन प्रयोग गर्ने दम्पतीको सङ्ख्या बढ्दै गएको स्वास्थ्य कार्यालय पाल्पाले जनाएको छ। ग्रामीण क्षेत्रका दम्पतीमा समेत ‘सुखी र व्यवस्थित परिवार’ बनाउने चाहनाले स्थायी तथा अस्थायी साधनको प्रयोगकर्ता बढेको स्वास्थ्य कार्यालय पाल्पाले जनाएको छ । केही वर्षअघिसम्म परिवार नियोजनका साधन प्रयोग गर्न हिच्किचाउने सेवाग्राहीले अहिले सहज रूपमा स्थायी तथा अस्थायी परिवार नियोजनका साधन प्रयोग गर्न थालेको कार्यालयको भनाइ छ।
खरको छानोमुक्त हुँदै गुल्मी
गुल्मीमा खरको छाना विस्थापित गर्ने कार्यक्रमअन्तर्गत पाँच हजार २६७ घरमा जस्तापाता लगाइएको छ। आगलागी र मनसुनजन्य विपत्बाट जोगाउन सुरक्षित आवास निर्माणका लागि खरको छानो हटाएर जस्तापाता लगाइएको स्थानीय तहको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ। मुसीकोट नगरपालिका गुल्मीमा कुल ९७४ घरमा भएको खरको छानोमा जस्ताको छानो फेर्नका लागि ९५४ घरमा जस्तापाता लगाएको नगरपालिकाले जनाएको छ। बाँकी २० वटा घरमा पनि जस्तापाता लगाउने कार्य अन्तिम चरणमा पुगेको र यसका लागि हालसम्म चार करोड चार लाख २० हजार रुपियाँ खर्च भएको सूचना प्रविधि अधिकृत समुद्रविक्रम रायमाझीले जानकारी दिनुभयो ।
सिसिटिभी क्यामेरा जडान नहुँदा चोरीका घटना बढ्दै
सैनामैना नगरपलिकाको पूर्व–पश्चिम राजमार्गको सुरक्षा व्यवस्था चुस्त बनाउने उद्देश्यले खरिद गरिएका सीसीटीभी क्यामरा ६ महिना बित्दा पनि अहिलेसम्म जडान भएको छैन ।
सीमा नाकामा तस्करी रोकिएन
सीमापारीबाट हुँदै आएको तस्करी र अवैध आयात रोक्न प्रहरी प्रशासन कडा रुपमा प्रस्तुत भए पनि तस्करी रोकिएको छैन।
लागु औषधको हब बन्दै कोहलपुर
नेपालगञ्जपछि पछिल्लो समय कोहलपुर क्षेत्रमा लागु औषध कारोबारमा वृद्धि भएको देखिएको छ । ईलाका प्रहरी कार्यालय कोहलपुरले लागु औषधको कारोबार र ओसारपसार तथा सेवनमा संलग्नलाई पक्राउ गरिरहेको छ । प्रहरीको पछिल्लो तथ्याङ्कले नेपालगञ्जसँगै कोहलपुरमा समेत लागु औषध कारोबारमा बृद्धि भएको देखखएको छ ।
प्रदेशस्तरीय विज्ञान प्रयोगशाला बन्दै
रुपन्देहीको सियारी गाउँपालिका स्थित छपियामा प्रदेशस्तरीय विज्ञान सङ्ग्रहालय निर्माण हुनेभएको छ । लुम्बिनी प्रदेश सरकारको लगानीमा छपियास्थित पब्लिक माध्यमिक विद्यालयमा प्रदेशस्तरीय विज्ञान संग्रहालय निर्माण हुन लागेको हो ।
किसानलाई धान उत्पादन घट्ने चिन्ता
समयमा खेती लाउन नपाएका बाँकेका किसान यसपालि धान उत्पादन घट्ने चिन्तामा छन् । बीउ, मल अभाव र सिँचाइ समस्याका कारण समयमा रोपाइँ गर्न नकसेकाले उनीहरुलाई उत्पादन घट्ने चिन्ता परेको हो ।
रुकुमपूर्वमा नौ मतदान स्थान थप
रुकुमपूर्वमा ९ मतदान स्थान थप भएको छ । जिल्ला मतदान स्थान सिफारिस समितिको निर्वाचन आयोगमा गरेको सिफारिस बमोजिम जिल्लामा ९ मतदान स्थल थप भएर आएको हो ।
बालबालिका हराउँछन्, भेटिदैनन्
दाङमा गएको आर्थिक वर्ष २०७८÷७९ मा ८३ बालक हराए । तीमध्ये ७३ बालक फेला परेका भने अन्य १० बालक अझै फेला परेका छैनन् । त्यस्तै सोही आवमा एक सय ५८ बालिका हराए भने एक सय ४१ फेला परे । तीमध्ये १६ बालिका अझै फेला पर्न सकेका छैनन् ।
मुआब्जा लिइयो संरचना हटाइएन
दाङको लमही नगरपालिकाअन्तर्गत लमही बजारमा पर्ने भौतिक संरचनाको मुआब्जा बुझेको वर्षौं बित्दासमेत ती संचरनाहरू हटाइएको छैन। लमही कोइलावास हुलाकी सडक निर्माणको समयमा लमही बजारदेखि कोलहीसम्मको सडकमा पर्ने भौतिक संरचनका लागि मुआब्जा वितरण भएको लामो समय बितेको छ। मुआब्जा पाएकाहरूले सडक विस्तार हुने आशामा थप संरचना बनाएका छैनन्।
पहिरोले सधैँ सास्ती
सिद्धार्थ राजमार्गको पाल्पा–बुटवल खण्ड सिद्धबाबा क्षेत्रमा यात्रुका लागि सधैँको समस्या बनेको छ। बेलहीयादेखि पोखरासम्म १८१ किलोमिटर सडक भए पनि पाल्पा–बुटवल खण्डको ४१ किलोमिटर सडकमा निर्बाध यात्रा गर्न समस्या बनेको छ। सडकमाथिबाट बारम्बार खस्ने पहिरोका कारण सडक अवरुद्ध बनेर यो सडक भएर यात्रा गर्ने यात्रुले सधैँ सास्ती पाएका छन्। पाल्पा–बुटवल खण्डको तिनाउ गाउँपालिका खण्डमा पर्ने सडकमा सबैभन्दा बढी समस्या हुने गरेको जिल्ला ट्राफिक प्रहरी कार्यालय पाल्पाले जनाएको छ।
पाहुना आकर्षित गर्दै होमस्टे
बाँकेका गाउँबस्तीमा सञ्चालित होमस्टे (घरबास)ले आन्तरिक पर्यटकसँगै विदेशी पर्यटकलाई समेत आकर्षित गरिरहेका छन् । शान्त वातावरण र ग्रामीण परिवेशसँगै स्थानीय परिकारले फरकपन दिने गरेकाले यहाँका होमस्टेमा पाहुना आकर्षित भएका हुन् । पाहुना बढ्न थालेसँगै होमस्टेका सङ्ख्या पनि बढिरहेको गाभर भ्याली सामुदायिक होमस्टेका अध्यक्ष कृष्ण चौधरीले बताउनुभयो ।
बाँकेको चौफेरी गाउँमा बाढी पस्यो
अविरल वर्षाका कारण राप्ती नदीमा पानीको सतह बढ्दै गएर आएको बाढी बाँकेको डुडुवाका विभिन्न क्षेत्रमा पसेको छ। सो क्रममा सधैं बाढीको जोखिम रहँदै आएको डुडुवा १ कृषि चौफेरी र पाँझा गाउँमा पानी पस्दा स्थानीय त्रसित बनेका छन्।
कपिलवस्तुको शिवपुरमा बस पल्टिँदा २० जना घाइते
कपिलवस्तुको शिवराज नगरपालिका–१ पूर्व पश्चिम राजमार्गअन्तर्गत शिवपुरमा बस पल्टिँदा २० यात्रु घाइते भएका छन् ।
प्रदेश राजधानी निर्माणका लागि रकम माग
लुम्बिनी प्रदेश सरकारले दाङको देउखुरी उपत्यकामा प्रदेश राजधानी निर्माणका लागि नेपाल सरकारसँग आवश्यक बजेट माग गर्ने निर्णय गरेको छ। गत वर्ष सङ्घीय सरकारले लुम्बिनी प्रदेश सरकारलाई राजधानीको पूर्वाधार निर्माणका लागि एक अर्ब रुपियाँ प्रदान गरेको थियो। उक्त रकम अपुग भएपछि प्रदेश सरकारले फेरि सङ्घीय सरकारसँग सहयोग माग गरेको हो। मुख्यमन्त्री कुलप्रसाद केसीको अध्यक्षतामा बसेको मन्त्रिपरिषद्को बैठकले प्रदेश राजधानी निर्माणमा बजेटको अभाव हुन नदिन आवश्यक बजेट माग गर्ने निर्णय गरेको हो।
बालकलाई बाँधेर झोलुङ्गोमा
गुल्मीको सत्यवती गाउँपालिका–५, हँसराका ११ वर्षीय रामु बुढाथोकीलाई अभिभावकले हात–खुट्टा बाँधी झोलुङ्गोमा झुन्डाएर राख्ने गरेका छन्। घरको जेठो सन्तान रामुलाई पछ्यौरीले हात–खुट्टा बाँधेर झोलुङ्गोमा राखेका हुन्। विगत सात÷आठ वर्षदेखि मानसिक रोगबाट पीडित रामुलाई उपचार गर्न नसक्दा यसरी बाँधेर राख्नुपरेको अभिभावकले बताए।