कृषि क्षेत्रलाई उद्योगको रुपमा विकास गर्नुपर्छ : महेश बस्नेत
नेकपा (एमाले) का नेता तथा सांसद महेश बस्नेतले कृषि क्षेत्रलाई उद्योगको रुपमा विकास गर्न युवा पुस्ताले लगानी गर्नुपर्ने बताउनुभएको छ ।
मौद्रिक नीतिले आर्थिक गतिविधि घटाउँछ : चेम्बर
नेपाल चेम्बर अफ कमर्शले नेपाल राष्ट्र बैंकद्वारा गतहप्ता जारी मौद्रिक नीतिले मुलुकको समग्र आर्थिक गतिविधि घटाउने जनाएको छ । संस्थाद्वारा आइतबार विज्ञप्ति जारी गरी कर्जा विस्तारको लक्ष्यसमेत घटाउँदा अर्थतन्त्र नै सङ्कुचनमा पर्ने बताएको हो ।
राष्ट्रिय प्राङ्गारिक भेला हुने
प्राङ्गारिक खेतीलाई प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले राष्ट्रिय प्राङ्गारिक भेला आयोजना हुने भएको छ । त्यसको तयारीका लागि १९ सदस्यीय राष्ट्रिय प्राङ्गारिक भेला तयारी समिति गठन गरिएको छ । अर्गानिक सर्टिफिकेसन नेपालले एक कार्यक्रमको आयोजना गरी सो समिति गठन गरेको सर्टिफिकेसन नेपालका अध्यक्ष वसन्त रानाभाटले जानकारी दिनुभयो । प्राङ्गारिक कृषिमा संलग्न सम्पूर्ण सरोकारवालाको राष्ट्रिय सञ्जालको आवश्यकता महसुस गर्दै यो भेला आयोजना गर्न लागिएको उहाँले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “राष्ट्रिय प्राङ्गारिक भेला दुई महिनाभित्र गर्ने योजना छ । यसको तयारी समितिले गर्नेछ ।”
विद्युत्को बक्यौता रकम बहत्तर करोड
नेपाल विद्युत् प्राधिकरण विराटनगर वितरण केन्द्रको विद्युत् बक्यौता ७२ करोड २८ लाख रुपियाँ पुगेको छ । अघिल्लो आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा ६५ करोड रहेकामा गत आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा सात करोड बक्यौता थपिएको हो । विद्युत् बक्यौता घटाउने लक्ष्य राखिए पनि बर्सेनि बढ्दै गएको छ । विराटनगर महानगरपालिका, कटहरी, जहदा, ग्रामथान र बूढीगङ्गा गाउँपालिका सेवा क्षेत्र रहेको कार्यालय मातहत ७७ हजार ७७७ ग्राहक रहेका छन् ।
दराज महाबचत बजार
दराज कम्पनीले आफ्नो वार्षिक अभियान दराज महाबचत बजार सुरु भएकोे घोषणा गरेको छ । ग्राहकलाई दराजमा किनमेल गर्दा ६० प्रतिशतसम्म छुट र अनलाइन प्री पेमेन्टमा एक हजार पाँच सय छुटको व्यवस्था गरेको छ । सो सेवा आइतबारदेखि सुरु भएको कम्पनीले जनाएको छ । डेबिट कार्डबाट प्री पेमेन्ट गरेमा १० प्रतिशत र क्रेडिट कार्डबाट प्री पेमेन्ट गरेमा १२ प्रतिशतसम्म छुट प्राप्त गर्ने कम्पनीले जनाएको छ ।
लोकोन्याभ बजारमा
सिप्रदी ट्रेडिङ प्रालिले लोकोन्याभ नेपाली बजारमा बिक्री वितरण सुरु गरेको छ । लोकोन्याभ उत्कृष्ट फ्लिट म्यानेजमेन्ट सोलुसन हो, जसले गाडीलाई प्रभावकारी रूपले व्यवस्थापन गर्न मद्दत पु-याउने गरेको प्रालिका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत राजनबाबु श्रेष्ठले बताउनुभयो ।
रेल सञ्चालन गर्न भारतीय पक्ष तयार
भारतको बथनाहा–कटहरी रेलवे विस्तार योजनाअन्तर्गत विराटनगरसम्म कार्गो रेल सञ्चालन गर्न भारतीय पक्ष तयार देखिएको छ । नेपालले प्रशासनिक प्रक्रिया पूरा गरे सम्झौताअनुसार सम्पन्न सात किलोमिटर दूरीमा कार्गो रेल ल्याउन सकिने भारतीय पक्षले जनाएको हो ।
जमिन उपयोग गर्नेमा धनकुटा पहिलो जिल्ला
प्रदेश १ मा सबैभन्दा धेरै खेतीयोग्य जग्गाको उपयोग गर्ने जिल्लामा धनकुटा रहेको पाइएको छ । प्रदेश १ कृषि मन्त्रालयको तथ्यांक अनुसार धनकुटामा कूल खेतीयोग्य जग्गा ९८ प्रतिशत उपयोग गरेको छ भने सबैभन्दा कम भने ओखलढुंगाले ४०.४१ प्रतिशत मात्रै उपयोग गरिरहेको छ ।
बीमा कम्पनीको आवश्यक सङ्ख्या अध्ययन हुँदै
मुलुुकमा कतिवटा बीमा कम्पनी आवश्यक छ भन्ने विषयमा नियामक निकाय बीमा समितिले अध्ययन सुरु गर्ने भएको छ । अहिले देशमा कतिवटा बीमा कम्पनीको आवश्यकता छ । कतिवटा कम्पनी हुँदा पुग्छन् भनी कुनै अध्ययन छैन । चालू आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा नेपालमा कति बीमा कम्पनीको आवश्यकता छ भन्ने विषयमा अध्ययन गर्न लागेको समितिका अध्यक्ष सूर्यप्रसाद सिलवालले बताउनुभयो । पछिल्लो समय बीमा कम्पनीहरू मर्जरमा गइरहँदा के कति कम्पनी आवश्यक हुन्छ भन्ने चर्चा चलेपछि सो अध्ययन सुरु हुने भएको छ ।
सुनको मूल्य ९४ हजार पाँच सय
सुनचाँदी बजारमा आइतबार छापावाल सुनको मूल्य प्रतितोला ९४ हजार पाँच सय रुपियाँ तोकिएको छ । अघिल्लो दिन प्रतितोला ९४ हजारमा कारोबार भएको उक्त सुन आज प्रतितोला पाँच सय रुपियाँले बढेको हो ।
कृषिमा लगानी न्यून
कृषि उत्पादनका क्षेत्रमा वित्तीय संस्था अनुदार देखिएका छन् । आव २०७९/८० का लागि नेपाल राष्ट्र बैङ्कले हालै सार्वजनिक गरेको मौद्रिक नीतिमा उक्त विषय उल्लेख छ । नेपाल राष्ट्र बैङ्कले वित्तीय संस्थालाई लगानीयोग्य रकमको १५ प्रतिशत कृषि क्षेत्रमा लगानी गर्न भनेकामा उनीहरूले १२.२८ प्रतिशत लगानी गरेका छन् । “एकातिर कृषिको आयात चुलिएको छ । अर्कातिर वित्तीय संस्था लगानीमा अनुदार देखिएपछि कृषिको परनिर्भरता तत्काल घट्ने देखिँदैन,” अर्थशास्त्रका जानकार भवानी खनालले भन्नुभयो । गत आर्थिक वर्षको अन्त्यसम्ममा वित्तीय संस्थाले कृषि क्षेत्रमा चार खर्ब ९० अर्ब १५ करोड रुपियाँ लगानी गरेका थिए । यो लक्ष्यभन्दा झन्डै तीन प्रतिशतले कम हो । सोही अवधिमा गत जेठ मसान्तसम्मको तथ्याङ्कअनुसार सहुलियतपूर्ण कृषि कर्जा लिने कृषकको सङ्ख्या ६० हजार ६१८ रहेको छ ।
एसबीआई र हेफरबीच सम्झौता
नेपाल एसबीआई बैङ्क र हेफर इन्टरनेसनल नेपालबीच महिला उद्यमी तथा साना किसानलाई सुलभ वित्तीय कर्जा उपलब्ध गराउन सम्झौता भएको छ । बैङ्कका नायव प्रमुख कार्यकारी अधिकृत मोहम्मद रिजवान आलम र हेफर नेपालका राष्ट्रिय निर्देशक डा. शुभनारायण महतोले यससम्बन्धी सम्झौता पत्रमा हस्ताक्षर गरेको बैङ्कले जनाएको छ ।
मेगा बैङ्क १३औँ वर्षमा
मेगा बैङ्क नेपाल लिमिटेड १३औँ वर्षमा प्रवेश गरेको छ । वार्षिकोत्सवका अवसरमा काठमाडौँमा आयोजित कार्यक्रममा मेगा बैङ्क नेपाल लिमिटेडका अध्यक्ष भोजबहादुर शाहले मेगा बैङ्कले तर्जुमा गरेका रणनीतिक पञ्चवर्षीय योजना, बजेटको सही प्रक्षेपण र कार्यान्वयनले छोटो समयमै कतिपय बिधामा अग्रणी बैङ्कका रूपमा स्थापित हुन पुगेको बताउनुभयो । उहाँले साना तथा मझौला उद्योग तथा व्यवसायअन्तर्गत कृषि, लघुवित्त, महिला उद्यम कर्जा, विपन्न क्षेत्र कर्जासँग सम्बन्धित विधामा महìवपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको बताउनुभयो ।
मौद्रिक नीतिबारे विराटनगरका उद्यमीको प्रतिक्रिया, सम्भावित सङ्कट रोकिने
विराटनगरका उद्योगी–व्यवसायीले मौद्रिक नीतिले विदेशी मुद्रा सञ्चितिको चापलाई सुधार गर्नसक्ने प्रतिक्रिया दिएका छन् । नेपाल राष्ट्र बैङ्कले शुक्रबार सार्वजनिक गरेको आव २०७९÷८० को मौद्रिक नीति सम्भावित आर्थिक सङ्कट रोक्न सहयोगी बन्ने उहाँहरूले बताउनुभयो । तर, मौद्रिक नीतिले तरलता अभावको समस्या सम्बोधन, ब्याजदर घटाउने, लगानी बढाउनेलगायतमा भने सहयोगी बन्नेमा उद्योगी–व्यवसायीको आशङ्का छ ।
तातोपानी नाकाबाट २३३ प्रतिशतले राजश्व संकलन बृद्धि
आर्थिक बर्ष २०७८÷०७९ मा तातोपानी नाकाबाट लक्ष्यभन्दा दोब्बर राजश्व संकलन भएको छ । एक अर्ब ४६ करोड लक्ष्य राखिएकोमा तीन अर्ब ४२ करोड राजश्व संकलन भएको तातोपानी सुख्खा बन्दरगाह भन्सार कार्यालयका प्रमुख नारद गौतमले जानकारी दिनुभयो ।
माग पूरा गर्न सक्दैन सरकारी केन्द्रले
माछाको भुरा उत्पादन गर्ने चितवनको एक मात्र सरकारी मत्स्य विकास केन्द्र, भण्डाराले जिल्लाको ४० प्रतिशत मात्र माग पूरा गर्दै आएको छ । माछापालन गर्ने किसानको सङ्ख्या वृद्धि भएसँगै यो केन्द्रले स्थानीय मागसमेत पूरा गर्न नसकेको हो । भण्डारामा रहेको मत्स्य विकास केन्द्रबाहेक पूर्वी चितवनमा चारवटा, पश्चिम चितावनमा दुईवटा र माडीमा दुईवटा माछाका भुरा उत्पादन गर्ने ह्याचरी छन् ।
साढे सात लाख किसान घरपरिवार सूचीकृत
कृषि तथा पशुपन्छी विकास मन्त्रालयले किसान परिचयपत्र वितरणको गृहकार्य सुरु गरेको छ । सूचीकरण भइसकेका किसानलाई वर्गीकरण गरी त्यसलाई परिचयपत्र दिने र त्यसैको आधारमा सेवा सुविधा वितरण गर्ने तयारी भइरहेको कृषि मन्त्रालयले जनाएको छ । कृषि मन्त्रालयले देशभरि साढे सात लाख किसान घरपरिवारलाई सूचीकरण गरिसकेको छ । सूचीकरण गर्ने कार्य अझै जारी छ । सूचीकृत भइसकेका किसानलाई वर्गीकरण गरी किसान परिचयपत्र वितरण गर्ने मन्त्रालयका सहसचिव डा. राजेन्द्र मिश्रले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “साढे सात लाख किसान घरपरिवार सूचीकरण भइसकेका छन्, सूचीकरण जारी राख्नुको साथसाथै सूचीकरण भइसकेका किसानका वर्गीकरण गरी परिचयपत्र पनि लागू गर्ने तयारी भइरहेको छ ।”
राष्ट्रिय गौरवका आयोजना : तीन आयोजनाको प्रगति शून्य
विगत दश वर्षदेखि प्राथमिकताकासाथ कार्य हुँदैआएका राष्ट्रिय गौरवका आयोजनामध्ये माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत आयोजना बाहेक अन्य आयोजना सम्पन्न हुन सकेका छैनन् । २४ वटा आयोजनामध्ये माथिल्लो तामाकोशी बाहेक अन्य आयोजनाहरु सम्पन्न हुन नसकेको महालेखा परीक्षकको कार्यालयले सार्वजनिक गरेको ५९ औँँ प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
निक्षेपमा दस गुणासम्म फिर्ता
नेपाल क्रेडिट एन्ड कमर्स (एनसीसी) बैङ्कले ‘एनसीसी प्रफुल्ल मुद्दती खाता’ सञ्चालनमा ल्याएको छ । यस मुद्दती योजनामा निक्षेपकर्ताले निक्षेप रकमको १० गुणासम्म रकम पाउने सो बैङ्कले जारी गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।
गाउँभरि तरकारी खेती ‘सिजन’मा नौ करोड आम्दानी
पूर्वी सुर्खेतको भेरीगङ्गा नगरपालिका–४, ठूलो हर्रे गाउँभरि तरकारी खेती गरिएको छ । सातवटा समूह मिलेर एउटा तरकारी ब्लक निर्माण गरिएको छ । ब्लकमा १८२ घरधुरी आबद्ध छन् । ती सबैले व्यावसायिक तरकारी खेती गरेका छन् ।
ग्लोबल आईएमईको नाफा २५ प्रतिशतले वृद्धि
ग्लोबल आईएमई बैङ्क लिमिटेडले आव २०७८÷७९ मा पाँच अर्ब २० करोड रुपियाँ नाफा आर्जन गरेको छ । बैङ्कले अघिल्लो आर्थिक वर्षको तुलनामा नाफा २५ प्रतिशतले वृद्धि गरेको बैङ्कद्वारा शुक्रबार जारी विज्ञप्तिमा उल्लेख छ ।
मलको समस्या समाधान हुँदै छ : मन्त्री यादव
कृषि तथा पशुपन्छी विकासमन्त्री मृगेन्द्रकुमार सिंह यादवले मलको समस्या चाँडै समाधान हुने बताउनुभएको छ । अहिले ग्लोबल टेन्डरको मल ल्याएर बिक्री वितरण भइरहेको र अझै ५० हजार मेट्रिक टन मल आउने क्रममा रहेको उहाँले बताउनुभएको छ ।
लक्ष्यभन्दा कम राजस्व सङ्कलन
आव २०७८/७९ मा भैरहवा भन्सार कार्यालयले लक्ष्यभन्दा ९ प्रतिशत कम राजस्व सङ्कलन गरेको छ । भन्सार विभागले सो कार्यालयलाई यस आर्थिक वर्षका लागि एक खर्ब २७ अर्ब ४२ करोड ६८ लाख २५ हजार रुपियाँको लक्ष्य दिएकामा एक खर्ब १५ अर्ब ८७ करोड ८७ लाख २५ हजार रुपियाँ मात्र राजस्व सङ्कलन गरेको छ । यो लक्ष्यको ९० दशमलव ९४ प्रतिशत मात्रै हो । गत आर्थिक वर्ष लक्ष्य नभेटे पनि चालू आर्थिक वर्षका लागि भन्सार विभागले सो कार्यालयलाई एक खर्ब ५५ अर्ब रुपियाँको लक्ष्य दिएको छ ।
गाडी एसेम्बलिङमा आकर्षण
सरकारले चालू आर्थिक वर्षको बजेटमा दिएको छुट तथा विशेष व्यवस्थाका कारण स्वदेशमा नै ‘एसेम्बलिङ’ उद्योग स्थापना हुन थालेका छन् । त्यस्ता उद्योग सञ्चालन गर्न भन्सार तथा अन्तःशुल्कमा छुट दिइएपछि ठूला व्यावसायिक घरानाको ध्यान सवारीसाधन एसेम्बलिङ उद्योगमा बढेको छ ।
मौद्रिक नीति : उत्पादकत्व अभिवृद्धि गर्ने लक्ष्य
कोरोना महामारी कम हुँदै गएको विदेशी पर्यटक भित्र्नेक्रम बढ्दै गएको, उत्पादन र उत्पादकत्व बढ्दै गएको तथा वैदेशिक रोजगार लयमा फर्केकाले आर्थिक वुद्धि औषतभन्दा बढी हुने अनुमान रहेको उहाँले सुनाउनुभयो ।
