राजाराम श्रेष्ठ
मौलिक प्रणाली जलद्रोणी
पञ्च तत्वका रूपमा रहेको पानी मानव जीवनका लागि अति आवश्यक छ । पानीमा मानिसको जीवन अडिएको हुन्छ । पानीको खाँचो पूरा गर्न लिच्छविकालदेखि नै पुर्खाहरूले विभिन्न किसिमका ढुङ्गेधारा, जलद्रोणी, पोखरी, इनार आदि बनाउन लगाएका थिए । तिर्खाएका मानिसले पानी पिउन पाउनुलाई मानिसहरू धर्म सम्झन्थे । अहिले पनि तिर्खा लागेको मानिसलाई पानी पिलाएमा पुण्य प्राप्त हुने विश्वास गरिन्छ । ललितपुरमा हुने करुणामयको रथ जात्रामा तिर्खाएका मानिसलाई गाग्रीमा पानी बोकी पिलाउँदै गरेको दृश्य अहिले पनि देख्न सकिन्छ । लिच्छविकालमा जलद्रोणी लोकप्रिय भएको थियो । मुहानदे
