हस्तकलाको मूल्य नपाउँदा चिन्तित
मोरङ, फागुन २५ गते । बेलबारी नगरपालिका–११ लक्ष्मीमार्गका होमनाथ बराइली विगत तीन दशकदेखि काठमा विभिन्न बुट्टा कुँदिरहनुभएको छ । पछिल्लो समय उहाँ यो पेसाप्रति खासै सन्तुष्ट नभएको बताउनुहुन्छ । हस्तकलाले उचित मूल्य पाउन छाडेपछि निरास बन्दै गएको बराइली बताउनुहुन्छ ।हस्तकलाका सामग्री बाहिरबाट आयात गर्दा तथा प्लाष्टिकका सामग्रीको बजारमा बढ्दो कारोबारसँगै घरेलु हस्तकलाको माग घटेको बराइली बताउनुहुन्छ । उहाँका बुबा डिल्लीमान बराइली धातुका विभिन्न मूर्ति तथा बुट्टा कुँद्ने काम गर्नुहुन्थ्यो । उहाँकै प्रभावले सानै उमेरदेखि आफू पनि यो पेसामा लागेको होमनाथले बताउनुभयो । “पहिलापहिला हस्तकलाको माग धेरै हुने गरेको र बुबासँगै दाजु झमक पनि सोही पेसामा आबद्ध हुनुहुन्थ्यो, यसैबाट परिवारको गुजारा चलेको थियो”, उहाँले भन्नुभयो ।स्थानीय काठबाट घर तथा मन्दिरको ढोका, मूर्ति, टँुडाल, आँखीझ्याल, रेलिङ, भक्तपुरे ढोकालगायत विभिन्न काठका सामग्री बनाउने गरिन्छ । एउटा भक्तपुरे ढोका तयार पार्न कम्तीमा दुई महिना लाग्ने गरेको तर ग्राहकले सीप र समयअनुसारको मूल्य तिर्न नचाहने बराइली बताउनुहुन्छ । उहाँका अनुसार एउटा ढोकाको चौकठ पल्लाको मूल्य रु एक लाख ५० हजार हाराहारी पर्छ । “सरकारी निकायका भवन, सार्वजनिक भवन, मठमन्दिरलगायतमा स्थानीय काठमा घरेलु हस्तकलाबाट बनेका सामग्री प्रयोग गर्ने हो भने हाम्रो कला मर्ने थिएन”, बराइलीले भन्नुभयो ।आगामी दिनमा यसै पेसालाई निरन्तरता दिन नसकिने हो कि भन्ने चिन्ता बढ्दै गएको बराइली बताउनुहुन्छ । प्लाष्टिकजन्य सामग्री आयातमा कमी गर्ने हो भने स्वदेशी घरेलु हस्तकलाले मूल्य पाउने बेलबारी नगरपालिकाका प्रमुख दिलप्रसाद राई बताउनुहुन्छ ।
इलामको मिठाइ भारतमा विक्री
इलाम, फागुन २५ गते । सूर्योदय नगरपालिकाको प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्य कन्याम र श्रीअन्तु हो । गर्मीयाम सुरु भएसँगै यहाँ आउने पर्यटकको सङ्ख्यामा पनि वृद्धि हुँदैछ । कन्यामको चियाबारीमा फोटो, भिडियो लिएपछि चिसो मौसममा रमाउँदै अन्तु पुगेर पोखरीमा डुङ्गा सयर गर्ने, बिहानको भुल्के घाम हेर्ने र फर्किने औसत पर्यटकको ‘सेड्युल’ हुन्छ । तर, घुमफिर गरेर घर फर्किँदा पर्यटक रित्तै जाँदैनन् । उनीहरु नगरपालिकाको केन्द्र फिक्कल बजार पुगेर कोसेली किन्छन् ।दुग्धजन्य उत्पादन छुर्पी, घ्यू, ललिपप र बम्बइसन साथै चिया र अकबरे कोसेलीका रूपमा लगिने गरेको छ । “कार्यालयमा साथीहरूले इलामको कोसेली खोई भन्छन्”, चितवनबाट घुम्न आउनुभएका रोशन सापकोटाले भन्नुभयो, “ललिपप नलिई नआउनु भनेका छन् । रु छ हजारको किनिसके, जुन हेर्यो, त्यहीँ लैजानुजस्तो छ ।”कोसेली सामान बिक्रीका लागि बजारमा लहरै सजाएर राखिएको छ । एउटा पसलले सामान्यतया पाँचदेखि १० हजारसमम्म बिक्री गर्छन् । फिक्कलमा सयभन्दा बढी पसल खुलेका छन् । “हिजो रु नौ हजारको बिक्री भयो । कुनै दिन चार– हजारको मात्रै बिक्छ । सिजन सुरु हुँदैछ । पोहोर त सिजनमा दिनकै रु ३० हजारसम्म बेचेको”, स्थानीय सुजन सापकोटाले भन्नुभयो ।यहाँ आउने पर्यटक खाली हात जाँदैनन् । कुनै न कुनै कोसेली बोकेर जाने चलन नै बसिसकेको स्थानीय बताउँछन् । “इलाम आउँदा चिया बगानमा फोटो खिचेर मात्र हुँदैन, इलामबाट छुर्पी, बम्बइसन र ललिपप पनि खरिद गरेर लग्नैपर्छ भन्ने मान्यता नै स्थापित भएको छ ।” स्थानीय व्यापारी अमीर आचार्य भन्नुहुन्छ, “फिक्कलमा सबैभन्दा बढी चल्ने कोसेली बस्तु हो । धेरै पसल छन्, कुनै खाली हुँदैनन् ।”काठमाडौँमा व्यवसाय गरिरहनुभएका दीपक खड्का चिनजानका कोही इलामबाट काठमाडौँ आउने सूचना पाए इलामे कोसेली मगाइहाल्नुहुन्छ । “छोरीले इलामको मिठाई भनेपछि मरिहत्ते गर्छिन्”, उहाँले भन्नुभयो, “इलामको ललिपप र छुर्पी नमगाइ हुँदैन ।”दूध र चिनीको मिश्रणबाट बन्ने ललिपप र बम्बइसनले अहिले इलामको घरेलु उद्योगलाई टेवा पुगेको छ । अचेल यहाँका गाउँगाउँमा छुर्पी, ललिपप र बम्बइसन बनाइन्छ । यी मिठाई अहिले ‘इलाम ब्रान्ड’का रुपमा स्थापित हुँदै गएको सूर्योदय नगरपालिका–१० का वडाध्यक्ष पेमा उर्गेन लामाले बताउनुभयो ।जिल्लामा दुई दर्जनको हाराहारीमा ललिपप उद्योग छन् । यहाँ उत्पादित मिठाइको माग स्थानीय बजारका साथै काठमाडौँ र भारतलगायत अन्य मुलुकमा समेत रहेको उद्यमी शिवलाल प्रधान बताउनुहुन्छ । सानो एक प्याकेट ललिपपको खुद्रा मूल्य रु ५० र ठूलो रु एक सयमा बिक्री हुँदै आएको छ । उपहारका लागि कलात्मक ढङ्गले प्याकेजिङ गरिएको ‘गिफ्ट ललिपप’समेत इलामका बजारमा पाइन्छ ।इलामका १८ वटा चिज कारखानाले दैनिक २७ हजार लिटर दूध सङ्कलन गर्दै आएका छन् । स्थानीय बजार क्षेत्रमा दैनिक पाँच हजार लिटर दूध बिक्री हुने गरेका थियो । छुर्पी बनाउने उद्योगले दैनिक १५ हजार लिटर खपत गर्ने गरेका थिए । ललिपप, बम्बइसनजस्ता मिठाई उद्योगले पाँच हजार लिटर र भारतीय बजारमा तीन हजार लिटर दूध बिक्री हुने गरेको छ । इलाममा १८ चिज कारखाना, एक सय ५० को हाराहारीमा छुर्पी बनाउने उद्योग र १३ वटा दुग्ध मिठाई बनाउने उद्योग रहेको सरकारी तथ्याङ्क छ ।इलाममा वार्षिक एक लाख १६ हजार ८६ मेट्रिक टन दूध उत्पादन हुने गरेको छ । होलिस्टिन, जर्सी गरी इलाममा ३३ हजार तीन सय ७१ वटा उन्नत जातका गाई पालिएको सरकारी तथ्याङ्क छ ।
कांग्रेसले गुण र दोषका आधारमा सरकारलको समर्थन र खबरदारी गर्छ : कोइराला
नेपाली कांग्रेसका नेता डा. शेखर कोइरालाले नेपाली कांग्रेसले वर्तमान सरकारलाई गुण र दोषका आधारमा समर्थन र खबरदारी गर्ने बताउनुभएको छ। कांग्रेसले सरकारलाई समर्थन मात्रै गरेको भन्दै उहाँले गुण र दोषका आधारमा सरकारको समर्थन र खबरदारी गर्ने बताउनुभएको हो ।
गोरखापत्रकर्मी भट्टराई पुरस्कृत
खोटाङ समाचारदाताको रुपमा कार्यरत गोरखापत्रका पत्रकार राजकुमार भट्टराई पुरस्कृत हुनुभएको छ। ११५ औं अन्तराष्ट्रिय नारी दिवसको अवसरमा हलेसी तुवाचुङ नगरपालिकाले पत्रकार भट्टराईलाई नगद २५ हजारसहित सम्मान गरेको हो।
महिला गोल्डकपमा एपिएफ च्याम्पियन
इलाम सदरमुकाममा शनिबार भएको फाइनलमा एपिएफले विभागीय प्रतिस्पर्धी त्रिभुवन आर्मी क्लबलाई २–१ गोलले हरायो ।
पाँचथर गोल्डकप : आयोजक पहिलो खेलमै स्तब्ध
पाँचौँ संस्करणको पाँचथर गोल्डकपको पहिलो खेलमा आयोजक पाँचथर क्लब मोरङको इन्ट्रा पथरी फुटबल क्लबसँग स्तब्ध बनेको छ ।
सम्झौताको समयभन्दाअघि नै इटहरी बसपार्क निर्माण
देशमा धेरै योजना समयमा काम नसकेर अलपत्र परिरहँदा सुनसरीको इटहरी उपमहानगरपालिकामा भने सम्झौताको समयभन्दा छ महिनाअघि नै निर्माण कार्य सम्पन्न भएको छ ।
'नेपाली राजनीतिक क्रान्तिमा साहित्यकाे महत्त्वपूर्ण भूमिका छ'
सुदूरपश्चिम प्रदेशका समाजिक विकास मन्त्री मेघराज खड्काले साहित्यले समाजको कथा व्यथा मात्रै नभई नेपालका राजनीतिक क्रान्तिमा योगदान गरेको बताउनुभएको छ ।
काबेली–३ जलविद्युत आयोजना अन्तिम चरणमा
ताप्लेजुङमा उत्पादन गर्न लागिएको काबेली–३ जलविद्युत आयोजनाको काम अन्तिम चरणमा पुगेको छ। सिरिजङ्घा गाउँपालिकास्थित काबेली खोलाको पानी उपयोग गरी उत्पादन गर्न लागिएको २१.९३ मेगावाट क्षमताको आयोजनाको काम अन्तिम चरणमा पुगेको हो ।
एक मजुदर मृत फेला
ताप्लेजुङको सिरिजङ्घा गाउँपालिकास्थित माथिल्लो काबेली जलविद्युत आयोजनामा कार्यरत एक मजदुर मृत अवस्थामा भेटिएका छन्। प्रहरीका अनुसार ताप्लेजुङकै सिदिङ्वा गाउँपालिका–६ मेहेलेका ४७ वर्षीय धनप्रसाद भण्डारी शनिबार मृत फेला परेका हुन्।
ताप्लेजुङमा शेर्पा समुदायले मनाए ल्होसार (फोटो फिचर)
ताप्लेजुङमा शेर्पा समुदायले ल्होसार पर्व मनाएका छन्। २१५२ औँ ग्याल्पो ल्होसार पर्वको अवसरमा नेपाल शेर्पा सङ्घ ताप्लेजुङ्ले सदरमुकाम फुङ्लिङमा सद्भाव र्यालीसहित शुभकामना आदानप्रदान गर्दै पर्व मनाएका हुन्।
‘व्यावसायिक योजना नबनाई काम गर्दा सहकारी धरासायी बन्दै’
सुनसरीको वराहक्षेत्र नगरपालिकामा बजेट र राणनीतिक योजना तर्जुमा प्रयोगात्मक तालिम सुरु गरिएको छ । नगर क्षेत्रमा रहेका सहकारी संस्थाहरूका लागि बजेट र राणनीतिक योजना तर्जुमा गर्न सहज बनाउने उद्देश्यले तीन दिने प्रयोगात्मक तालिम सुरु गरिएको हो ।
जलवायु परिवर्तनको असर : सगरमाथा क्षेत्रमा खाद्य सुरक्षा र महिलाको पोषणमा चुनौती
सगरमाथा क्षेत्रमा परम्परागत रूपमा उब्जाइने गहुँ, जौ, फापरजस्ता अन्नबाली अब पहिलाजस्तो उत्पादन हुन सकेका छैनन् । मौसमको अनियमितता, तापक्रम वृद्धिको असर, बेमौसमी वर्षा तथा सुक्खा मौसमका कारण खेतीपाती प्रभावित भएको स्थानीय कृषकहरू बताउँछन् ।
नौमती बाजामा महिलाको आकर्षण
वराहक्षेत्र नगरपालिका क्षेत्रभित्र बस्ने दलित समुदायका महिलालाई नौमती, पन्चैबाजा बजाउने सिप सिकाइएको छ । पछिल्लो समय नौमती, पन्चैबाजा गाउँघरबाट लोप हुँदै गएपछि बाजाको संरक्षण
मेचीनगरमा भेटियो नयाँ चरा
झापाको मेचीनगर नगरपालिकामा चरा पर्यटनको सम्भावना देखिएको छ । चरा प्रेमीका लागि मेचीनगर ठुलो केन्द्र बन्न सक्ने बताइएको छ । आउँदो वर्षलाई कोशी प्रदेश सरकारले पर्यटन वर्षका रूपमा घोषणा गरिसकेको छ ।
अटो र बाइक ठोक्किदा युवाको मृत्यु
उदयपुरको त्रियुगा नगरपालकिा ९ राजावासमा शुक्रबार भएको दुर्घटनामा परी एक जना युवाको मृत्यु भएको छ ।
गोरखापत्रकर्मी सुवेदीलाई मातृ शोक
गोरखापत्र दैनिकका सह–सम्पादक शरदराज सुवेदीलाई मातृशोक परेको छ । पत्रकार सुवेदीकी आमा मीना सुवेदी (७४) को शुक्रबार दिउँसो २ः४१ बजे विराटनगरस्थित घरमै निधन भएको हो ।
सामुदायिक विद्यालयको पाठ्यपुस्तक आउन थाल्यो
हिमाली जिल्ला ताप्लेजुङमा यस वर्ष सामुदायिक विद्यालयका पाठ्यपुस्तक समयमै आउन थालेको छ। स्थानीय पुस्तक तथा स्टेसनरी व्यावसायीमार्फत सामुदायिक विद्यालयको पाठ्यपुस्तक जिल्लामा भित्र्याउन थालिएको हो।
बालबालिकालाई स्टेसनरी र स्कुल ब्याग
हिलिहाङ गाउँपालिका–७ को महादेव आधारभूत विद्यालयमा अध्ययनरत माझी समुदायका बालबालिकालाई स्टेसनरी र स्कुल ब्याग उपलब्ध गराइएको छ ।
कोशी प्रदेश सरकारको निर्णय
कोशी प्रदेश सरकारले कडा रोग लागेका बिरामीलाई दिँदै आएको सहयोग रकम वितरण गर्ने भएको छ । प्रदेश सरकारको आज बसेको मन्त्रिपरिषद्को बैठकले आठ करोड ६० लाख थप निकासा गर्ने निर्णय गर्दै बिरामीलाई सहयोग रकम वितरण गर्ने निर्णय गरेको हो ।
उच्च पहाडमा म्याराथन हुँदै
पाँचथर जिल्लामा हालसम्मकै लामो दुरी र सर्वाधिक पुरस्कार राशीको म्याराथन आयोजना गर्न लागिएको छ ।
टिपताला सडक कालोपत्रेका लागि चीनसँग प्रस्वात गर्न आग्रह
परराष्ट्रमन्त्री डा. आरजु राणालाई भेटेर प्रतिनिधिसभा सदस्य योगेशकुमार भट्टराईले ताप्लेजुङ–टिपताला सडक कालोपत्रे गर्नका लागि चीनसँग प्रस्ताव राख्न अनुरोध गर्नुभएको छ । एमाले सचिवसमेत रहनुभएका प्रतिनिधिसभा सदस्य भट्टराईले सोमबार परराष्ट्रमन्त्री राणालाई भेट गरी उक्त प्रस्ताव राख्न अनुरोध गर्नुभएको हो ।
कृषकलाई ‘किसान परिचयपत्र’ वितरण
ताप्लेजुङको सिदिङ्वा गाउँपालिकाका किसानलाई ‘किसान परिचयपत्र’ वितरण गर्न सुरु गरिएको छ ।
तिङ्लाबाट नेचा जोड्ने सडक कालोपत्रेको काम सुरु
सोलुखुम्बुको सोलुदूधकुण्ड नगरपालिका–११ को तिङ्लाबाट नेचासल्यान गाउँपालिका जोड्ने सडक कालोपत्रेको काम सुरु भएको छ । बिहीबार सोलुदूधकुण्ड नगरपालिकाका प्रमुख नाम्गेलजाङबु शेर्पाले शिलन्यास गरेसँगै कालोपत्रेको काम सुरु भएको हो ।