निटफेस्ट नाट्य महोत्सवमा शबाना आजमी
भारतका सुप्रसिद्ध रङ्गकर्मी तथा अभिनेत्री शबाना आजमीले नेपाली रङ्गकर्मी तथा कलाकारहरूलाई रङ्गमञ्चका बारेमा आफ्नो अनुभव ‘मास्टरक्लास’ साटासाट गर्नुहुने भएको छ। दोस्रो नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सव २०७९ (निटफेस्ट २०२२) मा विशेष अतिथिका रूपमा सहभागी हुन उहाँ काठमाडौँ आउने हुनुभएको हो।
आर्टुडियोको कला प्रदर्शनी
आर्टुडियोको अन्तर्राष्ट्रिय कला रेसिडेन्ट कलाकार युरी अल्भिट्सले सार्वजनिक ठाउँलाई ग्यालरीका रूपमा प्रयोग गर्दै विष्णुमती नदीको खुला ठाउँमा ‘ह्याफजार्ड’ शीर्षकको आफ्नो खुला कला प्रदर्शनी प्रस्तुत गर्नुभएको छ। ‘ह्याफजार्ड’ कला प्रदर्शनीले प्रदूषण र काठमाडौँका नदी र सार्वजनिक स्थानको अव्यवस्थित अवस्था देखाउँदै युरीका कलाकृति प्रदर्शनीमा राखिएका थिए। सार्वजनिक कला प्रदर्शनीका रूपमा डल्लु पुल, विष्णुमती नदीमा कला प्रदर्शन गरिएको हो।
सुवर्ण स्मृति ग्रन्थ लोकार्पण
नेपाली कांग्रेसका संस्थापक नेता सुवर्णशमशेर राणाको स्मृति ग्रन्थको लोकार्पण गरिएको छ। सुवर्ण स्मृति परिषद्को केन्द्रीय कार्यालयद्वारा भक्तपुरमा आयोजित राणाको ४५औँ स्मृति दिवसमा सुवर्ण स्मृति ग्रन्थ लोकार्पण गरिएको हो।
दिवंगत सत्यमाेहन जाेशीलाई दान्यहिरा सिरपाःद्वारा पुरस्कृत
नेपालभाषा एकाडेमीले १८ औं दान्यहिरा सिरपाः शुक्रबार पाटनढोकामा तीनवटा विधामा वितरण गरेको छ ।
लघुकथा ‘बाको फोटो’ लोकार्पण
सुनसरीको इटहरी उपमहानगरपालिकामा लघुकथा सङ्ग्रह ‘बाको फोटो’ लोकार्पण भएको छ । लघुकथाकार निरज कोइरालाले लेख्नुभएको सो सङ्ग्रह प्रा.डा. टङ्क न्यौपानेले लोकार्पण गर्नुभएको हो ।
नाटकबाट टाढिएको छैन
कम्प्युटर सिक्न भनेर काठमाडौँ छिर्नुभएका रङ्गकर्मी कमलमणि नेपालले राष्ट्रिय नाचघरबाट एक्टिङको कक्षा सुरु गर्नुभएको हो। एक्टिङकै सिलसिलामा उहाँको भेट रङ्गकर्मी सुनिल पोखरेलसँग भएको थियो। त्यसपछि उहाँ गुरुकुलसँग जोडिन पुग्नुभयो। टेलिसिरियल ‘भद्रगोल’मा ‘खुपीका बाउ’ भनेर दर्शकले चिन्न थाले। केही नेपाली र बलिउड चलचित्र ‘इन्डियाज मोस्ट वान्टेड’मा समेत अभिनय गर्नुभएका नेपालसँग रङ्गमञ्च र चलचित्रमा आधारित रहेर गोरखापत्रका लागि सुकृत नेपालले गर्नुभएको कुराकानी :
बाह्रै महिना फेसनेबल
फेसन हाम्रो जीवनशैलीको महत्त्वपूर्ण पाटो बनेको छ। फेसनमा युवा जगत्को रुचि बढ्दो छ। फेसन डिजाइनर काव्या शेरचन भन्नुहुन्छ, “फेसन समय मापन गर्ने माध्यम हो। ढुङ्गेयुगबाट सुरु भएको मानव सभ्यतामा फेसनले त्यो बेला खासै रूप लिन सकेको थिएन। लाज ढाक्ने कार्य रुखबिरुवाका पात–पतिङ्गरबाट जानी–नजानी भयो। सायद फेसनको प्रारम्भ र सुरुवात यसैलाई भन्न सकिन्छ।
‘गणेशमान सिंहको सङ्घर्ष’ पुस्तक सार्वजनिक
प्रजातान्त्रिक आन्दोलनका सर्वोच्च कमान्डर स्वर्गीय गणेशमान सिंहको जीवनका सङ्घर्ष बारेमा लेखिएको ‘गणेशमान सिंहको सङ्घर्ष’ पुस्तक बिहीबार सार्वजनिक गरिएको छ। सिंहकी कान्छी सुपुत्री डा. मीता सिंहले लेख्नुभएको अङ्ग्रेजी भाषाको सो पुस्तकको नेपाली संस्करण सार्वजनिक गरिएको हो। पुस्तकको अनुवाद आम्निका गिरीले गर्नुभएको हो।
‘रङ उत्सव थ्री’ कला प्रदर्शनी
ठमेलस्थित मिथिला येँ आर्ट ग्यालरीमा ‘रङ उत्सव थ्री’ शीर्षकमा तेस्रो अन्तर्राष्ट्रिय कला प्रदर्शनी सुरु भएको छ। आयोजक संस्था शिवारङ्गले यसअघि दुई पटक रङ उत्सव शीर्षकमा कला प्रदर्शनी आयोजना गरिसकेको छ।
नेपालको काष्ठकलाले मोहित मिलिन्द
सिङ्गापुरका विश्वप्रसिद्ध कलाकार ओङ किम सेङले एक पटक वाटर कलर पेन्टिङ ‘अक्सन’मा राख्नुभएको थियो। त्यो ‘अक्सन’मा केही पेन्टिङ नेपालका थिए। नेपालको काष्ठकला, मठमन्दिर र पुरानो सहरको झल्को दिने ओङ किम सेङको पेन्टिङ त्यही बेला देखेपछि भारतका विख्यात कलाकार मिलिन्द मुलिक नेपालप्रति मोहित बन्नुभयो। सोही नेपालमोहले एकहप्ते कलायात्राका क्रममा मुलिक नेपालमा हुनुहुन्छ।
हिरण्यकशिपुको वध हेर्न रातभर जाग्राम
मल्लकालीन सांस्कृतिक उत्सव ‘कात्तिक नाच’को आठौँ दिन आइतबार राति नरसिंह अवतार नृत्य हेर्न पाटनको मङ्गलबजारमा ठूलो भीड उर्लियो। जति रात ढल्किँदै गयो, त्यति नै कात्तिक नाच हुने ठाउँ मङ्गलबजारको चहलपहल बढ्न थाल्यो। मध्यरातसम्म आइपुग्दा कृष्ण मन्दिर छेउको डबली वरपर थामिनसक्नु भीड थियो। यसको कारण थियो– ऐतिहासिक कात्तिक नाचअन्तर्गत मध्यरातसम्म देखाइने नरसिंह अवतारको हिरण्यकशिपु वध।
गोधूलि पुरस्कारबाट दुर्गादेवी नेपाल सम्मानित
विराटनगर निवासी ८५ वर्षीय दुर्गादेवी नेपाललाई आज काठमाडौँमा ‘गोधूलि पुरस्कार’ प्रदान गरियो । ताम्रपत्र सहित १० हजार रुपियाँ राशिको सो पुरस्कार ग्रहण गर्न उहाँ ओछ्यानबाट उठ्नु भएको थियो ।
दुई कृति सार्वजनिक
नेपालभाषाका साहित्यकारद्वय मोतीलक्ष्मी शाक्यको प्रबन्ध सङ्कलन ‘झिगु नेवाः संस्कार व संस्कृतिया धुकूपिकू’ (हाम्रो नेवार संस्कार र संस्कृतिको ढुकुटी) र मनदेवी ताम्राकारको कथासङ्ग्रह ‘छेँदुने’ (घरभित्र) नामक पुस्तक सार्वजनिक भएको छ।
मागल गीत सिक्दै नयाँ पुस्ता
विवाह र व्रतबन्धका बेला गाइने मागल गीत हुम्लाका पुराना र वृद्ध महिलाबाट नयाँ पुस्ताले सिक्न थालेका छन्। शुभ कार्यमा यो गीत अनिवार्य भएकाले नयाँ पुस्ताका महिलाले यसलाई सिक्न थालेका हुन्। सिमकोट गाउँपालिका–५ की बाँचु रावतले विवाह र व्रतबन्धमा महिलाले अनिवार्य रूपमा गाइने मागल सिपालु पुराना महिलाबाट सिक्न थालिएको बताउनुभयो। हुम्लामा विवाह, व्रतबन्ध र अन्य शुभ कार्यमा यो गीत अनिवार्य रूपमा गाउनुपर्छ।
विद्यापति मैथिली भाषा साहित्य पुरस्कार चौधरीलाई
विद्यापति पुरस्कार कोषले २०७९ मा प्रदान गरिने मैथिली भाषाको विभिन्न चार विधाको पुरस्कार घोषणा गरेको छ । कोषका सदस्य सचिव रुद्रकुमार झाले आइतबार विज्ञप्तिमार्फत पुरस्कारबारे जानकारी गराउनुभएको हो ।
साहित्यकार खनालका एक्काइसौँ कृति ‘भजनहरू’ सार्वजनिक
साहित्यकार महेश्वर खनालका एक्काइसौँ कृति ‘भजनहरू’ प्रकाशित भएको छ ।
एक युवतीको सङ्घर्षको कथा सुनकेशरी
‘सुनकेशरी’ कर्णाली प्रदेशको प्रचलित लोककथामा आधारित नाटक हो। एक युवतीले आफ्नो सुन्दरताका कारण भोग्नु परेका तीतामीठा सङ्घर्षको कथालाई नाटकमा बुनिएको छ। सुनकेशरी नाटककी प्रमुख चरित्र हुनुहुन्छ। कर्णालीका सांस्कारिक गतिविधिमा गाइने मागलगान गाउन सिपालु सुनकेशरी आफ्नो आकर्षक रूप तथा सुनौला केशराशिका कारण पनि अत्यन्तै प्रसिद्ध हुनुहुन्छ।
नेपाल भाषाका दुई कृति सार्वजनिक
ललितपुर, कात्तिक १९ गते । साहित्यकार मोतीलक्ष्मी शाक्य र मनदेवी ताम्राकारका दुई कृति सार्वजनिक भएका छन् । शाक्यको प्रबन्ध सङ्कलन ‘झीगु नेवा: संस्कार व संस्कृतिया धुकूपिकू’ (हाम्रो नेवार संस्कार र संस्कृतिको ढुकुटी) र ताम्राकारको कथा सङ्ग्रह ‘छेँदुने’ (घरभित्र) एकसाथ सार्वजनिक गरिएको हो । शनिबार ललितपुरको उग्रचण्डी मन्दिरमा आयोजित कार्यक्रममा शिक्षाविद् तथा समाजसेवी हितकरवीर कंशाकार, साहित्यकार सुवर्ण केशरी चित्रकार, समीक्षक तथा समालोचक डा. पुष्प राज राजकर्णिकार, पूर्ण ताम्राकार र गजलकार भूषण प्रसाद श्रेष्ठले सार्वजनिक गर्नुभएको हो । साहित्य लेखनलाई निरन्तरता दिनुभएकोमा प्रमुख अतिथि कंशाकारले खुसी व्यक्त गर्नुभयो । प्रमुख अतिथि कंशाकारले राणा कालमा अन्तर क्याम्पस नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन, हाजिरी जवाफ प्रतियोगितासँगै क्याम्पस क्याम्पसमा नेपालभाषा वार्षिक पत्रिका प्रकाशन हुने भए पनि लोकतन्त्रपछि निरन्तरता दिनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।
‘किलिमन्जारो’ र ‘मृतसागर’ विमोचित
अनेसास अफ्रिका च्याप्टरको साहित्यिक सँगालो ‘किलिमन्जारो’ र कवि सिन्धु पौडेलको कविताकृति ‘मृतसागरको उचाइबाट’ विमोचन गरिएको छ। विमोचित कार्यक्रमको सभापतित्व अनेसास अफ्रिका च्याप्टरका अध्यक्ष गणेश खड्काले गर्नुभएको थियो भने प्रमुख अतिथिका रूपमा नेपाल सङ्गीत तथा नाट्य प्रतिष्ठानका पूर्वसदस्य सचिव, कवि तथा गीतकार गणेश रसिकको उपस्थिति थियो।
‘बगेको खोला’लाई गोधूलि पुरस्कार
दुर्गादेवी नेपालको ‘बगेको खोला’लाई २०७९ सालको ‘गोधूलि पुरस्कार’ प्रदान गरिने भएको छ।
विद्यार्थीका सिर्जनात्मक कला प्रदर्शनी
स्कुल बिदा तथा फुर्सदको समय सिर्जनात्मक कर्ममा सदुपयोग गर्न प्रेरित गर्ने ‘योङ पिकासो’ले स्कुलका विद्यार्थीका सिर्जनात्मक कलाको प्रदर्शनी आयोजना गरेको छ। पाटन सङ्ग्रहालयमा बुधबार आयोजित कार्यक्रममा वरिष्ठ कलाकार किरण मानन्धर र काठमाडौँ महानगरपालिकाका उपप्रमुख सुनिता डङ्गोलले ‘इसेन्स अफ कलर’ शीर्षकमा ६ स्कुलका विद्यार्थीको उत्कृष्ट सन्देशसहितको कला प्रदर्शनी संयुक्त रूपमा उद्घाटन गर्नुभएको हो।
नाट्य महोत्सवको सूची सार्वजनिक
सामाजिक रूपान्तरणका लागि रङ्गमञ्च : विविधिताको उत्सव, दोस्रो नेपाल अन्तर्राष्ट्रिय नाट्य महोत्सव २०७९ (निटफेस्ट २०२२)मा विश्वभरिबाट छनोट भएका नाटकहरूको सूची र मञ्चन तालिका सार्वजनिक भएको छ। मञ्चन तालिकाअनुसार २२ नाटकको महोत्सवमा कुल ३२ मञ्चन सो हुनेछन्। आयोजक मण्डला थिएटर नेपालले सार्वजनिक गरेको सूचीमा नेपालका ६ नाटक र विश्वभरिबाट प्राप्त आवेदनबाट छानिएका १६ नाटकको मञ्चन तालिका प्रकाशित भएको छ। महोत्सवमा नेपालसहित भारत, भुटान, श्रीलङ्का, रुस, इटाली, स्पेन, बेलायत, बेलारुस, इजिप्ट, संयुक्त राज्य अमेरिका, उरुग्वे र अर्जेन्टिनाका नाटक समावेश छन्।
बलम्बु महालक्ष्मी जात्रा सुरु
चन्द्रागिरि नगरपालिकाको बलम्बुमा महालक्ष्मी जात्रा सुरु भएको छ। बलम्बु महालक्ष्मी जात्रा काठमाडौँ उपत्यकाको प्राचीन र महत्त्वपूर्ण जात्रा हो। यो जात्रासँग यस क्षेत्रका नेवार समुदाय मात्र नभएर अन्य जातिका रैथानेहरू पनि अभिन्न रूपमा गाँसिएका छन्।
लोहनीको ‘विविध आयाम’ लोकार्पण
लेखक कपिल लोहनीको दोस्रो कृति ‘विविध आयाम’ लोकर्पण भएको छ। नेपाल सांस्कृतिक केन्द्र, कालिकास्थान, काठमाडौँमा लेखक, कवि, साहित्यकार एवं राजनीतिक तथा सामाजिक अभियन्ताहरूको उपस्थितिमा पुस्तक लोकर्पण गरिएको हो। विकास, वातावरण, समाज र संस्कृतिका बारेमा लेखिएका २० वटा आलेख रहेको पुस्तकमा यो क्षेत्रमा विगतमा भएका कामका साथै खासगरी २००७ सालपछि नेपालले कुन–कुन क्षेत्रमा कस्तो प्रगति हासिल ग¥यो र के कस्ता क्षेत्रमा नेपाल अभैm पनि पछि परेको छ तथा नेपालले समग्र विकासका निम्ति के कस्ता उपाय अवलम्बन गर्नुपर्छ भन्ने कुरा सरल भाषामा प्रस्तुत गरिएको छ।