समाज विकासका क्रममा विभिन्न दार्शनिक, समाजशास्त्री र वैज्ञानिकले विभिन्न समाज सञ्चालन प्रणालीबारे व्याख्या गरेका छन् । राज्यसत्ताको उत्पत्ति नहुँदै र भएपछिका व्यवस्थामा विभिन्न खोज अनुसन्धान भएका थिए र भइरहेका पनि छन् । खास गरी आदिम साम्यवादबाट, कृषि युग, दास युग, सामन्ती युग हुँदै पुँजीवादी व्यवस्थासम्म र अब समाजवादी व्यवस्थाको चर्चा परिचर्चा भइरहेको छ । जसका कारण मानव समाज विभिन्न युद्ध, क्रान्ति, आन्दोलन, सङ्घर्ष र दबाबबाट गुज्रँदै वर्तमान